Το μυστήριο του κίτρινου δωματίου

Γράφτηκε γύρω στο 1907, από τον Γκαστόν Λερού (το συγγραφέα του διάσημου «Το φάντασμα της όπερας» που έχει γίνει μιούζικαλ και ταινίες). Αναφέρομαι στο μυθιστόρημα «Το μυστήριο του κίτρινου δωματίου» (εκδόσεις Διόπτρα), μια ιστορία από αυτές που αποκαλούνται «αστυνομικές μυστηρίου κλειδωμένου δωματίου» και όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, πρόκειται για περιπτώσεις όπου ένα έγκλημα τελείται σε ένα χώρο που είναι σφραγισμένος από μέσα και εκ πρώτης όψεως φαίνεται αδύνατο να έχει διαφύγει ο δολοφόνος.

Στο «κίτρινο δωμάτιο» του πύργου (Σατό Ντε Γκλαντιέ) του κυρίου Στάγκερσον, συμβαίνει ακριβώς αυτό, μόνον που ο δολοφόνος δεν κατάφερε να σκοτώσει τελικά το θύμα του, την κόρη του κ. Στάγκερσον, αλλά το άφησε αναίσθητο έτσι που όταν συνήλθε δεν ήταν σε θέση να περιγράψει τι ακριβώς είχε συμβεί.

Τι ακριβώς συνέβη; Μας το εξηγεί το οπισθόφυλλο του βιβλίου: «Μετά από μία κοπιαστική ημέρα σημαντικών επιστημονικών πειραμάτων, η δεσποινίς Στάνγκερσον είχε μόλις αποσυρθεί στο υπνοδωμάτιό της. Ξαφνικά, άρχισαν να ακούγονται από μέσα ήχοι πάλης, αγωνιώδεις κραυγές, εκκλήσεις για βοήθεια και πυροβολισμοί. Όταν η κλειδωμένη της πόρτα υποχωρεί στα χτυπήματα του πατέρα της και ενός υπηρέτη, η Ματίλντ βρίσκεται πεσμένη στο πάτωμα, σοβαρά τραυματισμένη και γεμάτη αίματα. Κανείς άλλος δεν βρίσκεται στο δωμάτιο. Δεν υπάρχει απολύτως καμία άλλη έξοδος, και το μοναδικό παράθυρο του Κίτρινου Δωματίου είναι ασφαλισμένο από μέσα».

Το κορίτσι της πτήσης 5403

22 Δεκεμβρίου 1980. Το αεροπλάνο που εκτελεί την πτήση 5403 πέφτει στα γαλλοελβετικά σύνορα και τυλίγεται στις φλόγες. 168 από τους 169 επιβάτες σκοτώνονται ακαριαία. Σώζεται μόνο ένα κοριτσάκι τριών μηνών. Δύο οικογένειες το διεκδικούν, και δεν υπάρχει τρόπος να διαπιστωθεί η ταυτότητά του. Έτσι ξεκινάει το teaser του οπισθόφυλλου, στο βιβλίο «Το κορίτσι της πτήσης 5403» του Μισέλ Μπισί (εκδ. Κέδρος) και έτσι ακριβώς ξεκινάει και μια διαμάχη δυο οικογενειών για τη διεκδίκηση του κοριτσιού, που θα διαρκέσει 18 χρόνια. . 

Ο ιδιωτικός ντετέκτιβ που έχει αναλάβει την υπόθεση κατ’ εντολή της πλούσιας οικογένειας, μη έχοντας φέρει αποτέλεσμα αποφασίζει να αυτοκτονήσει. Πρώτα όμως καταγράφει όλη του την έρευνα, ώστε να την παραδώσει στην άμεσα ενδιαφερόμενη, τη δεκαοκτάχρονη πλέον Λιζ-Ροζ ή την Εμιλί (ανάλογα με την οικογένεια), την κοπέλα που κανένας δεν γνωρίζει ποια είναι και που όλοι, συμπεριλαμβανομένων και των μέσων ενημέρωσης, αποκαλούν Λιβελούλα.

Η κληρονομιά

Τι μπορεί να συμβεί όταν με χειρόγραφη διαθήκη κληροδοτείται ένας άνθρωπος που δεν είναι συγγενής του θανόντος; Τι μπορεί να συμβεί όταν αυτός ο άνθρωπος είναι «έγχρωμος» σε μια συντηρητική και ρατσιστική κοινωνία; Επίσης τι μπορεί να συμβεί όταν αυτός ο άνθρωπος είναι μια γυναίκα που βοηθούσε τον βαθύπλουτο θανόντα και του απάλυνε, όση ζωή του είχε απομείνει; 

Πολλά μπορεί να σκεφτεί κανείς και ειδικά όταν θέλει να αμφισβητήσει την τελευταία βούληση του θανόντος, η οποία μάλιστα μπορεί να μην είναι και η τελευταία, εάν αποδειχθεί ότι υπήρχε και άλλη πιο επίσημη διαθήκη ενώπιον δικηγόρου. Όχι όμως τόσα, όσα μπορεί να καταγράψει η φαντασία και η πένα του Τζον Γκρίσαμ, του συγγραφέα που είναι σπεσιαλίστας στα δικαστικά θρίλερ.

Τελείωσα πριν λίγο καιρό, το μυθιστόρημα «Η κληρονομιά» (εκδ. Bell) και πραγματικά έμεινα άναυδος. Όχι γιατί είναι εκπληκτικός στην περιγραφή του κληρονομικού δικαίου και της αμερικανικής νομοθεσίας στην απονομή δικαιοσύνης, αλλά γιατί έχει καταφέρει να βγάζει την ψυχή του αναγνώστη στην εξέλιξη του εξής μύθου: Ο βαθύπλουτος Σεθ Χάμπαρντ αργοπεθαίνει βαριά άρρωστος. Πριν κρεμαστεί από έναν πλάτανο, δίνοντας τέλος στο μαρτύριό του, αφήνει μια καινούρια, χειρόγραφη διαθήκη που γεννάει πάρα πολλά ερωτηματικά, όπως γιατί ο Χάμπαρντ άφησε όλη σχεδόν την περιουσία του στην υπηρέτριά του; Μήπως η χημειοθεραπεία και τα παυσίπονα είχαν θολώσει το μυαλό του; Και τι σχέση έχουν όλα αυτά με ένα κομμάτι γης που κάποτε ήταν γνωστό ως Σίκαμορ Ρόου; Αποτέλεσμα, τα παιδιά του και η μαύρη υπηρέτριά του έρχονται σε μια αντιπαράθεση περίπλοκη και δραματική, όσο κι εκείνη η δίκη για φόνο που κατέστησε άλλοτε το δικηγόρο  Μπριγκάνς έναν από τους πιο διάσημους πολίτες της Κομητείας Φορντ. Αν δεν ξέρετε τον Τζέικ Μπριγκάνς, είναι ο δικηγόρος ήρωας ενός άλλου μυθιστορήματος του Τζον Γκρίσαμ με τίτλο «Η ετυμηγορία».

Έξοχη πλοκή, με μεγάλα συμφέροντα γύρω από μια τεράστια κληρονομιά, με ισχυρά δικηγορικά γραφεία, που έχουν πέσει σα γεράκια, πολλούς μάρτυρες και φυσικά ενόρκους που πρέπει να επιλεγούν μετά προσοχής. Ταυτόχρονα, μπαίνουν στην ιστορία και οι ντετέκτιβ, που πρέπει να ανακαλύψουν σκοτεινές πτυχές του παρελθόντος, τόσο του αυτόχειρα, όσο και της υπηρέτριάς του. 

Το βιβλίο, διαβάζεται απνευστί (είναι κλισέ το ξέρω), αλλά πώς να το κάνουμε; Τζον Γκρίσαμ είναι αυτός (The Pelican Brief και The Client είναι ταινίες που βασίστηκαν σε βιβλία του).

Σκοτεινό βουνό

Τα βιβλία τσέπης ήταν πάντα μια καλή επιλογή για τις μέρες των διακοπών είτε ήσαν πολλές μέρες είτε λίγες, όπως έχουμε αναγκαστεί τώρα με την οικονομική κρίση. Έτσι φέτος πήρα μαζί μου δυο μυθιστορήματα του αγαπημένου Τζον Γκρίσαμ, ο οποίος είναι εξπέρ στο είδος των δικαστικών θρίλερ και πολλά βιβλία του έχουν γίνει ταινίες: Την «Κληρονομιά» και το «Σκοτεινό βουνό», το οποίο ξεκίνησα πρώτο και το τελείωσα στις λίγες μέρες των διακοπών.  

Στο «Σκοτεινό βουνό» (εκδ. Bell), η ιστορία διαδραματίζεται σε μια μικρή ορεινή πόλη των ΗΠΑ, κοντά στα Απαλάχια, όπου και γίνονται εξορύξεις γαιάνθρακα, οπότε και ο τίτλος δένει υπέροχα. 

Η ιστορία όμως δεν ξεκινά εκεί, αλλά στη Νέα Υόρκη, όπου οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν αρχίσει τις απολύσεις. Είμαστε βλέπετε, στο 2008, όταν ξεσπά η οικονομική κρίση και η κεντρική ηρωίδα Σαμάνθα Κόφερ είναι ανερχόμενο στέλεχος σε μια μεγάλη νομική εταιρεία της Νέας Υόρκης. Θα πρέπει δε, να θεωρεί τον εαυτό της τυχερό, που αντί για απόλυση της προτείνουν ένα «σχέδιο διαθεσιμότητας»: να εργαστεί για ένα χρόνο χωρίς μισθό σε κάποια μη κερδοσκοπική οργάνωση –κι αν μέχρι τότε τα πράγματα έχουν βελτιωθεί, ίσως την ξαναπάρουν στην παλιά της θέση.

Η Σαμάνθα, το ψάχνει το θέμα και μετακομίζει από το Μανχάταν στο Μπρέιντι, μια μικρή πόλη στα Απαλάχια, άγνωστη σ’ αυτήν μέχρι τότε. Εκεί, θα αντιμετωπίσει για πρώτη φορά «πραγματικούς πελάτες με αληθινά προβλήματα», όπως της λέει κάποια στιγμή ο Μάτι Γουάιατ από το Γραφείο Νομικής Αρωγής στο οποίο θα εργαστεί δωρεάν και θα συνειδητοποιήσει σύντομα ότι το Μπρέιντι, όπως οι περισσότερες μικρές πόλεις, κρύβει μυστικά και εκπλήξεις-προκλήσεις, όπως το γεγονός ότι οι εταιρείες εξόρυξης γαιάνθρακα που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, καταπατούν κάθε νόμο και κανόνα και όποιος προσπαθήσει να τους εναντιωθεί, πολύ απλά, θέτει τη ζωή του σε κίνδυνο.

Η Σαμάνθα θα εμπλακεί σιγά – σιγά και από την εμπλοκή της, προκύπτει ένα έξυπνο καταγγελτικό (κατά των εταιριών που καταστρατηγούν τους νόμους) θρίλερ, δομημένο με πυκνό λόγο και περιγραφές που σε ταξιδεύουν στην αμερικανική ενδοχώρα και τους ανθρώπους της και σε όσους εκμεταλλεύονται τα «κενά» και τις «τρύπες» των νόμων για να κάνουν περιουσίες από τις εξορύξεις γαιάνθρακα αδιαφορώντας για το περιβάλλον και κατ’ επέκταση για την υγεία των ανθρώπων που ζουν στις γύρω πόλεις και χωριά.

Το μυθιστόρημα εκτός από την αγωνία και τις ανατροπές που αιφνιδιάζουν, προσφέρει απλόχερα και γνώσεις όχι μόνο για τις ενεργειακές πηγές των ΗΠΑ, αλλά και για τον τρόπο που αντιμετωπίζονται αυτά τα θέματα από την κεντρική διοίκηση, την αυτοδιοίκηση, τον τύπο και φυσικά την αδέκαστη δικαιοσύνη.

Το διάβασα με τεράστιο ενδιαφέρον.

Έγκλημα στην Αντίπαρο

Διάβασα το «Έγκλημα στην Αντίπαρο» (εκδ. Κέδρος) του Νίκου Φαρούπου (με σπουδές κοινωνικής ψυχολογίας και σκηνοθεσίας κινηματογράφου και οκτώ προηγούμενα βιβλία στο ενεργητικό του) με αρκετό ενδιαφέρον, παρασυρμένος από το οπισθόφυλλο του βιβλίου, που μιλάει για τις καλοκαιρινές διακοπές του αστυνόμου Αντρέα Ρούσσου στην όμορφη Αντίπαρο, οι οποίες διακόπτονται προτού καλά-καλά ξεκινήσουν. Ο λόγος; Το γεγονός ότι άνθρωποι βρίσκονται πνιγμένοι, υπάρχουν ύποπτοι ιδιοκτήτες κότερων και ελικοπτέρων, επίσης, υπάρχουν κάτοχοι οφσόρ και μαύρου χρήματος, εκτελεστές συμβολαίων, αλλά και προβληματικές κόρες και φιλόδοξες μοντέλες που τον εμποδίζουν να απολαύσει τις διακοπές του. 

Όσοι είστε αναγνώστες αστυνομικών μυθιστορημάτων, θα έχετε καταλάβει ότι όλη αυτή η παρουσίαση έχει κάτι από Γιάννη Μαρή, μιας και διαθέτει αρκετές από τις «συνιστώσες του έργου» του, όπως έγραψε και ο Βασίλης Βασιλικός (για το Γιάννη Μαρή). Ποιες είναι αυτές οι συνιστώσες στο «Έγκλημα στην Αντίπαρο»;

«Φλόγα που σιγοκαίει» του Φίλιπ Κερ

Δυο φορές αναφέρεται στο νέο μυθιστόρημα του Φίλιπ Κερ ο τίτλος του βιβλίου, αλλά με άλλο νόημα κάθε φορά. Η πρώτη φορά είναι όταν κεντρικός ήρωας, ντετέκτιβ Μπέρνι Γκούντερ, αναφέρεται στο ναζισμό που δεν λέει να σβήσει και η δεύτερη όταν αναφέρεται στο πάθος του για μια νεαρή κοπέλα, που δεν θέλει να φύγει μαζί του, διότι γι’ αυτήν -όσο και να τον αγάπησε- συνεχίζει να είναι ναζιστής.

Πάνω σ’ αυτό το καμβά κτίζεται και αυτή η ιστορία του κυνικού αστυνόμου Γκούντερ και γιατί όχι, αφού όλες οι ιστορίες του διαδραματίζονται ως επί το πλείστον στη Γερμανία των χρόνων της ναζιστικής κυριαρχίας και του Δεύτερου Παγκόσμιου πολέμου.

Αυτή τη φορά, ο Μπέρνι φτάνει στο Μπουένος Άιρες του 1950 και εμπλέκεται στο κυνήγι ενός εγκληματία. Μια έφηβη βρέθηκε δολοφονημένη και οι συνθήκες θυμίζουν έντονα εκείνες της τελευταίας υπόθεσης που είχε αναλάβει ο Μπέρνι το 1932 ως επιθεωρητής του Τμήματος Ανθρωποκτονιών στο Βερολίνο. Μιας υπόθεσης που δεν είχε καταφέρει να διαλευκάνει. Ο αρχηγός της τοπικής αστυνομίας πιστεύει ότι ο δράστης είναι κάποιος από τους εκατοντάδες πρώην Ναζί που έχουν καταφύγει στην Αργεντινή μετά το 1945. Έτσι, ο Μπέρνι, που έχει φτάσει στο Μπουένος Άιρες ως δόκτωρ Κάρλος Χάουσνερ αρχίζει να ερευνά την υπόθεση, με δυσκολίες και εμπόδια και ο αναγνώστης ταξιδεύει μαζί του από τα αριστοκρατικά σαλόνια του προέδρου Περόν και της «φιλάνθρωπης» και λαμπερής συζύγου του Εβίτας, μέχρι τις λαμαρινουπόλεις που κρύβουν μυστικά ικανά να σκοτώσουν τον Μπέρνι, αλλά και τη νεαρή κοπέλα που τον βοηθά με αντάλλαγμα να τη βοηθήσει και εκείνος να βρει τους δικούς της.

Η γυναίκα στη σκάλα

Διάβασα το «Η γυναίκα στη σκάλα» ξεκινώντας από το γεγονός ότι ο συγγραφέας Μπέρνχαρντ Σλινκ, είναι εκείνος που είχε γράψει το «Διαβάζοντας στη Χάννα», το οποίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο σε σκηνοθεσία του Στίβεν Ντάλτρι με τίτλο «Σφραγισμένα χείλη» (The Reader) και για το οποίο η Κέιτ Γουίνσλετ κέρδισε το Όσκαρ Α΄ Γυναικείου Ρόλου.

Η ταινία εκείνη με είχε συνεπάρει όχι μόνο τόσο από τις ερμηνείες, με πρώτη εκείνη της Γουίνσλετ, όσο και για το σενάριο που είχε βασιστεί στο βιβλίο του. Με αυτό το σκεπτικό και με δεδομένη την ικανότητα του συγγραφέα να διεισδύει στους χαρακτήρες του έργου του, κάτι που είχε σεβαστεί και είχε επιτύχει και ο σκηνοθέτης της ταινίας, διάβασα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον το βιβλίο και δεν βγήκα χαμένος.

Η υπόθεση της «Γυναίκας στη σκάλα» αφορά στις σχέσεις τεσσάρων προσώπων, μιας γυναίκας και τριών ανδρών, τους οποίους συνδέει ένας πίνακας, που αναπαριστά μια γυμνή γυναίκα να κατεβαίνει μια εσωτερική σκάλα ενός σπιτιού.

"Υποδειγματικές οικογένειες" του Δ. Ζουμπουλάκη

Δύο χρόνια μετά «Οδοιπορικό ενός παιδιάτρου» (εκδόσεις Γαβριηλίδη 2013), είναι έτοιμο και το δεύτερο βιβλίο του παιδιάτρου Δημήτρη Ι. Ζουμπουλάκη.

Αυτή τη φορά, ο αρχαιότερος εν ζωή με ειδικότητα στα λοιμώδη νοσήματα έλληνας πανεπιστημιακός παιδίατρος, έγραψε μια σειρά μικρών «ζουμερών» ιστοριών βασισμένων σε αληθινά περιστατικά οικογενειών που έζησε ως παιδίατρος κατά τη διάρκεια της 60χρονης καριέρας του. 

Ολα τα κείμενα στο βιβλίο είναι εμπνευσμένα από προσωπικές εμπειρίες του όταν ασκούσε το επάγγελμα στην Ελλάδα, καθώς και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (ο κ. Ζουμπουλάκης τελείωσε τις σπουδές του στη Γερμανία και στη Γαλλία, όπου και εργάστηκε). Υπήρξε δε, επί χρόνια παιδίατρος στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία».

Μέσα από αυτά τα περιστατικά, με το καυστικό και βιτριολικό χιούμορ του αποκρυσταλλώνεται η άποψη του Δ. Ζουμπουλάκη για την ευρύτερη έννοια της οικογένειας – και όχι μόνον της ελληνικής. 

Τα διηγήματα είναι δεκαπέντε, ευκολοδιάβαστα, με νόστιμες πληροφορίες που αφορούν αλλοτινές εποχές, ίσως όμως και το σήμερα.

"Φύλλο μηδέν" του Ουμπέρτο Έκο

Το τελευταίο μυθιστόρημα του μάστορα της γραφής Ουμπέρτο Έκο, με τίτλο «Φύλλο μηδέν» (εκδόσεις Ψυχογιός) εισάγει τον αναγνώστη στο χώρο της εκκολαπτόμενης εφημερίδας και δη εκείνης που θέλει να εξελιχθεί σε «κίτρινη».

Όταν ετοιμάζεται η έκδοση μιας νέας εφημερίδας, οι συντελεστές της από τον εκδότη και το διευθυντή μέχρι τον τελευταίο δημοσιογράφο (ακόμα και αυτόν που θα ασχολείται με τα διανυκτερεύοντα φαρμακεία) συσκέπτονται για τους στόχους της, το ύφος της και το περιεχόμενό της, γενικά. Έτσι ετοιμάζουν το «φύλλο μηδέν», αυτό δηλαδή το τεύχος, που θα εκδοθεί πριν το «φύλλο Ένα». Ένα φανταστικό φύλλο, με φανταστική ύλη, που θα βασίζεται όμως στην τρέχουσα επικαιρότητα ή στο παρελθόν, ώστε να διαμορφωθεί η ύλη του.

"Η τελευταία νύχτα" του Γιάννη Μαρή

Ολοκλήρωσα το μυθιστόρημα «Η τελευταία νύχτα» του Γιάννη Μαρή, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Άγρα σε μέγεθος τσέπης (320 σελίδες). Το διάβασα γοητευμένος, όπως άλλωστε έχω διαβάσει και τα άλλα 25 μυθιστορήματά του, που έχω στη βιβλιοθήκη μου.

Έχει μια ιδιαίτερη γοητεία η Αθήνα του 1961, όπως περιγράφεται στις σελίδες του, παρά το γεγονός ότι είναι από τα πρώτα του και δεν έχει αυτή την ωριμότητα, που αποπνέουν τα μεταγενέστερά του. Αυτό, είχε δημοσιευτεί σε 106 συνέχειες στην Απογευματινή το 1961-1962 (κυκλοφορεί για πρώτη φορά σε βιβλίο με τις πρωτότυπες εικόνες του Μ. Γάλλια) και τα κεφάλαιά του αποτελούνται από κάθε μια από αυτές. Μικρά και περιεκτικά, χωρίς μεγάλες αναλυτικές περιγραφές, παρά μόνον όπου απαιτείται για να «προσανατολιστεί» ο αναγνώστης.

Οι ταινίες της Αλίκης ως αγχολυτικό

Διάβαζα στο έντυπο ΒΗΜΑ της Κυριακής (21/6/15), συνέντευξη της συγγραφέως Άλι Σμιθ, με αφορμή το τελευταίο της βιβλίο «Πώς να είσαι δυο», που κυκλοφορεί στη χώρα μας από τις εκδόσεις Καστανιώτη. 

Εκεί λοιπόν, μεταξύ των άλλων που αναφέρονται, έπιασα και κάτι που κάνει εντύπωση και η καλή εφημερίδα το έχει εντός ξεχωριστού πλαισίου με τίτλο «Οι ταινίες της Βουγιουκλάκη μου θυμίζουν τον Ντίκενς», όπως ακριβώς το αναφέρει η Σμιθ, δικαιολογώντας το γεγονός ότι έχει επιλέξει μια φωτογραφία της εθνικής μας σταρ από την ταινία «Το κλωτσοσκούφι», για το εξώφυλλο ενός βιβλίου της με τίτλο Artful, που είχε κυκλοφορήσει το 2012, με τέσσερις διαλέξεις της για τις τέχνες και τη λογοτεχνία.

Βρισκόταν το 1990 στην Κρήτη για διακοπές, η Άλι Σμιθ και κάνοντας ζάπινγκ στην τηλεόραση, αφηγείται ότι έπεσε «πάνω σε ό,τι άρχισε να με κερδίζει ως μια πολύχρωμη και εύθυμη ιστορία μιας ξανθιάς κοπέλας, γλυκιάς και χαριτωμένης, η οποία για κάποιον λόγο έχει επιβιβαστεί κρυφά σε ένα πολεμικό πλοίο που είναι γεμάτο ναύτες! Δεν είχα ιδέα περί τίνος επρόκειτο (σ.σ. η ταινία «Η Αλίκη στο Ναυτικό»), αλλά μου άρεσε πολύ. Η μουσική (σ.σ. του Μάνου Χατζιδάκι) σε εκείνο το «Τράβα μπρος» ήταν τόσο μεταδοτική που για έναν χρόνο προσπαθούσα να τα εντοπίσω όλα αυτά στην Αγγλία».

Μετά από χρόνια ερευνών, η Άλι Σμιθ και αφού πιστεύει ότι πρέπει να έχει δει υποτιτλισμένες «σχεδόν όλες» τις ταινίες της Αλίκης, ομολογεί: «Τις λατρεύω. Λατρεύω την ίδια. Ακόμη αναρωτιέμαι πως είναι δυνατόν να παραμένει άγνωστη εκτός Ελλάδος! Οι ταινίες της, είναι εμποτισμένες από χαρά και ζωτικότητα, παραμένουν καλοήθεις σε ένα δυσάρεστο και καταστροφικό κόσμο. Μου θυμίζουν τον Ντίκενς, πρέπει να σας πω. Η Αλίκη Βουγιουκλάκη υπήρξε ένας θηλυκός Ερμής, ήταν η ενσάρκωση μιας επιδέξιας ευελιξίας, μιας δυναμικής προσαρμοστικότητας, που είναι απαραίτητη στον κόσμο των τεχνών. Γι’ αυτό και την επέλεξα για το εξώφυλλο».

Μποντ εναντίον Μαιγκρέ

Πριν λίγο καιρό οι εκδόσεις ΑΓΡΑ, μου έστειλαν ένα μικρό βιβλιαράκι της σειράς «Ο άτακτος λαγός» (μια σειρά με διαλεχτά μικρά κείμενα προς τέρψη και ικανοποίηση των φίλων και βιβλιόφιλων αναγνωστών των εκδόσεων Άγρα), το οποίο έχει τίτλο «Μποντ εναντίον Μαιγκρέ – Μια συζήτηση».

Το είχα ζητήσει (και ευχαριστώ που μου το έστειλαν), επειδή υπάρχει αναφορά στον Μποντ και -όπως όλοι οι αναγνώστες μου γνωρίζουν- είμαι φανατικός αναγνώστης και θεατής των περιπετειών Μποντ. Πρέπει δε να αναφέρω, πριν απ’ οτιδήποτε άλλο, ότι η σειρά «Ο άτακτος λαγός» περιλαμβάνει τίτλους, ανάμεσα στους οποίους πολλοί θα ανακαλύψουν «μικρά διαμάντια». Τι είναι λοιπόν το «Μποντ εναντίον Μαιγκρέ»;

Θα αποκτήσουμε ποτέ ηγέτη;

Πριν δέκα χρόνια περίπου, το καλοκαίρι του 2005 είχα μιλήσει με τον καθηγητή του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Δημήτρη Μπουραντά με αφορμή το βιβλίο του «Ηγεσία: Ο δρόμος της διαρκούς επιτυχίας». Η συνέντευξη, είχε δημοσιευτεί στην Αμαρυσία στις 18 Ιουλίου 2005 με τίτλο: «Μάνατζερ έχουμε, ηγέτες δεν έχουμε».

Τελειώνοντας τη συνέντευξη (της οποίας το κύριο θέμα συζήτησης ήταν ότι στη χώρα μας, ενώ έχουμε πληθώρα από μάνατζερ, έχουμε ελάχιστους ηγέτες, γεγονός που δεν εξασφαλίζει την επιτυχία τόσο στις ιδιωτικές επιχειρήσεις, όσο και στους δημόσιους φορείς που χρειάζονται μια σοβαρή, στιβαρή και υπεύθυνη διοίκηση), δύο πράγματα, μου έμειναν στη μνήμη από αυτά που είχε πει τότε.

Το ένα, ήταν ότι στην Ελλάδα «ζούμε σε μια κατάσταση ευμάρειας και εφησυχασμού, καταναλώνοντας τα χρήματα των προηγούμενων γενεών, των επόμενων γενεών (δανεισμός) και αυτά που απολαμβάνουμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση».

Ποτέ μη γυρίζεις πίσω

Εντάξει, δεν μιλάμε για υψηλή λογοτεχνία, μιλάμε όμως για ένα στυλ αστυνομικού μυθιστορήματος, που πραγματικά είναι πολύ δημοφιλές στην εποχή μας και ο συγγραφέας Λι Τσάιλντ έχει καταφέρει να δημιουργήσει έναν υπερήρωα, που συνδυάζει τον ακατάβλητο Τζέιμς Μποντ του Ιαν Φλέμινγκ και τον σκεπτόμενο Μαιγκρέ του Ζορζ Σιμενόν.

Ο Τζακ Ρίτσερ, ο ήρωας του Λι Τσάιλντ είναι ένας μοναχικός, περιπλανώμενος γίγαντας, καλογυμνασμένος και πρώην ταγματάρχης της αστυνομίας στρατού των ΗΠΑ, ο οποίος κυκλοφορεί χωρίς πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες και χωρίς κινητό τηλέφωνο και καταφέρνει να επιβιώνει, παρά το γεγονός ότι όπου σταθεί και όπου βρεθεί δημιουργούνται μπελάδες. Επίσης, σε κάθε περιπέτειά του θα γνωρίζει και μια αξιόλογη γυναίκα (από όλες τις απόψεις), η οποία όμως στο τέλος θα τον αποχαιρετά, εάν δεν έχει προλάβει να την αποχαιρετίσει πρώτος.

Διαβάζοντας τις περιπέτειες του Τζακ Ρίτσερ,

Σκιές στο Νείλο

Διαβάζοντας το μυθιστόρημα του Έντουαρντ Γουίτμορ «Σκιές στο Νείλο» (εκδόσεις Γκοβόστη) είχα την εντύπωση ότι διάβαζα ένα σουρεαλιστικό παραμύθι κατασκοπείας και το αποκαλώ σουρεαλιστικό, διότι ενώ η ιστορία του ξεκινάει μια ξάστερη νύχτα του 1942 όταν η έκρηξη μιας χειροβομβίδας σε κάποια φτωχογειτονιά του Καΐρου σκότωσε επί τόπου έναν άντρα με όνομα Στερν, ο οποίος ήταν διακινητής όπλων και μορφινομανής και του οποίου ο θάνατος θα έπρεπε να θεωρείται ήσσονος σημασίας, καταλήγει σε ένα έπος έρευνας και παρακολούθησης, που διατρέχει το χώρο και το χρόνο με ρυθμούς ασύλληπτους. Από το Κάιρο και τις ερήμους της Αφρικής στην έρημο της Αριζόνα των ΗΠΑ.

Τομέας δώδεκα

Βλέποντας προ ημερών την ταινία «Child 44» του Ντανιέλ Εσπινόζα, που είναι γυρισμένη με φόντο τη δεκαετία του ’50 την εποχή του Στάλιν και της οποίας η ιστορία επικεντρώνεται γύρω από ένα μέλος της Σοβιετικής αστυνομίας, ο οποίος προσπαθεί να διαλευκάνει υποθέσεις από δολοφονίες παιδιών, θυμήθηκα το μυθιστόρημα που είχα διαβάσει στην αρχή του 2015 με τίτλο «Τομέας δώδεκα» του William Ryan (εκδόσεις Διόπτρα).

Στην ταινία, η επιμονή του αστυνομικού είχε ως αποτέλεσμα τον υποβιβασμό του και ενώ οι έρευνες συνεχίζονταν με τη βοήθεια της συζύγου του, οι εξελίξεις οδηγούσαν σε μεγαλύτερα κυβερνητικά εμπόδια που προέρχονταν από την κορυφή της ηγεσίας του κόμματος.

Στο βιβλίο, η υπόθεση του οποίου διαδραματίζεται πάλι επί κυριαρχίας Στάλιν, έχουμε ένα διάσημο επιστήμονα που βρίσκεται νεκρός, με μια σφαίρα στο κεφάλι, σε απόσταση αναπνοής από το Κρεμλίνο και ο κεντρικός ήρωας Κόρολεφ αναλαμβάνει να βρει το δολοφόνο.

Τα δικά μας παιδιά - The dinner

Υπόθεση: Δύο εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους αδέρφια με διαφορετικές επιλογές ζωής, ο Μάσιμο ένας μοντέρνος δικηγόρος και ο Πάολο ένας παιδίατρος,είναι συνεχώς σε σύγκρουση. Παρόλα αυτά, προς σεβασμό στην παράδοση, μια φορά το μήνα συναντιούνται σε ένα πολυτελές εστιατόριο, μαζί με τις γυναίκες τους. Οι συζητήσεις τους είναι πάντα αδιάφορες: το φρουτώδες άρωμα του κρασιού, η πιο πρόσφατη γαλλική ταινία που βγήκε στους κινηματογράφους, οι διεφθαρμένοι πολιτικοί και οτιδήποτε είναι στην επικαιρότητα. 

Η ισορροπία των σχέσεών τους κλονίζεται όταν υποψιάζονται ότι τα παιδιά τους έχουν εμπλακεί σε ένα θανατηφόρο ατύχημα. Πώς οι δύο άνδρες, οι δύο διαφορετικές οικογένειες θα αντιμετωπίσουν το τραγικό γεγονός που τους εμπλέκει τόσο βαθιά;

Κριτική: Βασισμένη στο best-seller του Ολλανδού Herman Koch «Tο Δείπνο» (που αυτή την εποχή κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ), η ταινία   πραγματεύεται θέματα όπως οι ενδοοικογενειακές σχέσεις, η εφηβική βία, η αποξένωση και η ατομική ευθύνη, παρακολουθώντας τη ζωή δύο βολεμένων ζευγαριών, τα οποία θεωρούν αυτονόητο ότι αφού «τα έχουν όλα», θα πρέπει και τα παιδιά τους να έχουν άψογους χαρακτήρες.

Η τριλογία της Απόκλισης: Ανταρσία – Insurgent

Υπόθεση: Επικεφαλής πια της επανάστασης που απειλεί το αυστηρά δομημένο κοινωνικό σύστημα, η Τρις και ο Φορ βρίσκονται στο στόχαστρο της, διψασμένης για εξουσία, Τζανίν. Καθώς ο στρατός της χτενίζει τα ερείπια της πόλης για να τους εντοπίσουν, η Τρις με τον Φορ διασχίζουν την πόλη ελπίζοντας να βρουν συμμάχους. Παράλληλα η Τρις προσπαθεί να αποκαλύψει το μυστικό, για το οποίο θυσιάστηκαν οι γονείς και οι φίλοι της, το μυστικό που εξηγεί γιατί η Τζανίν δεν θα πάψει ποτέ να την κυνηγά. Αναζητώντας απεγνωσμένα έναν τρόπο για να μην προκαλέσει πόνο στους αγαπημένους της, η Τρις αντιμετωπίζει τους χειρότερους φόβους της σε μια σειρά σχεδόν αδύνατων προκλήσεων, καθώς επιδιώκει να ξεκλειδώσει την αλήθεια για το παρελθόν, και τελικά το μέλλον, του κόσμου της.

Κριτική: Μέσα σε έναν εξαιρετικά σχεδιασμένο φανταστικό κόσμο, που πλημμυρίζει το μάτι, η δεύτερη συνέχεια της Απόκλισης, είναι εξίσου θεαματική όσο και το πρώτο μέρος της τριλογίας.

Το παιδί από το Κολοράντο

Ο Στίβεν Κινγκ, σε μια ιστορία από αυτές που μπορούν να αγαπηθούν και από αναγνώστες που δεν διαβάζουν ιστορίες με φαντάσματα ή τέρατα. Μια ιστορία μυστηρίου, η οποία γίνεται το πρόσχημα για ένα μάθημα, πάνω στην ηθική της δημοσιογραφίας και την «κατασκευή» ενός θέματος από αμφιλεγόμενα, ή ακόμη και ανύπαρκτα στοιχεία, όπως αναγράφεται και στο οπισθόφυλλο.

«Το παιδί από το Κολοράντο» (εκδόσεις Bell), που πρωτοδημοσιεύτηκε στην Αμερική το 2005 στην κλασική μορφή βιβλίου τσέπης, είναι ουσιαστικά ένα κλασικό, τυπικό μυθιστόρημα «ποιος-το-έκανε-και-γιατί», το οποίο κάτω από την πένα ενός συγγραφέα-πρότυπου δημιουργικής γραφής, αποκτά ένα άλλο, ιδιαίτερο βάρος.

Σύμφωνα με την υπόθεση το 1980, ένας άντρας βρίσκεται νεκρός στο νησί Μους-Λούκιτ, στα ανοιχτά της Ακτής του Μέιν. Πάνω του δεν υπάρχει κανένα στοιχείο ταυτότητας. Η αναγνώριση του πτώματος γίνεται ενάμιση χρόνο μετά, από μια σύμπτωση, αλλά και πάλι κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πώς βρέθηκε εκεί και αν ο θάνατός του ήταν ατύχημα, δολοφονία ή κάτι πιο παράξενο... Και αυτή είναι απλώς η αρχή του μυστηρίου.

Η βίλα της θλίψης

Δεν πρόκειται για καμία «βίλα της θλίψης». Ο Πατρίκ Μοντιανό, που θα πρέπει τη δεκαετία του ‘60 να ήταν δεκαπέντε ετών, σ’ αυτό το μυθιστόρημα (κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη), το οποίο θα μπορούσε να είναι και τμήμα της αυτοβιογραφίας του, θυμάται και περιγράφει μια κοινωνία σε παρακμή, μια «κοινωνία της θλίψης». Μια κοινωνία που θεωρούσε «ποιοτική» τη βαρεμάρα, ανάμεσα σε περιπάτους παραλιακών δρόμων σε λουτροπόλεις για ηλικιωμένους και σε συναντήσεις κοκταίλ, ή απογευματινών τεΐων, όπου ανταλλάσσονται φιλοφρονήσεις, ως επί το πλείστον ψευδείς και απόψεις γύρω από πετυχημένους ή αποτυχημένους πολιτικούς, καλλιτέχνες και άλλα δημόσια πρόσωπα. Όλα αυτά δε, μέσα από τις αναμνήσεις και το βλέμμα του νεαρού Βίκτορα, του οποίου η μοιραία συνάντηση με την γοητευτική ηθοποιό Υβόννη, γεννά έναν έρωτα που μοιάζει προορισμένος να κρατήσει αιώνια (όπως αναφέρει και το οπισθόφυλλο).

Εν τω μεταξύ, γύρω του μια παρέα περίεργων και αντιφατικών ανθρώπων ζει μια κάποια περιπέτεια, γύρω από την οποία παραμονεύει το μυστήριο και ο αισθησιασμός. Πίσω από τη φαινομενική ηρεμία που βαραίνει την ατμόσφαιρα, γεγονότα και χαρακτήρες αναδεύονται αργά και υπόγεια, έρχονται στην επιφάνεια αλλοιωμένα ή όχι και ο Πάτρικ Μοντιανό με την ελκυστική του γραφή κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, μέχρι την τελευταία σελίδα. Ενδιαφέρον και άψογο.