Όταν πέφτει το πρώτο χιόνι στη χώρα μας, λέμε «τι ωραίο που είναι» ξεχνώντας ότι έχει σκεπάσει με τη λευκότητά του εικόνες μιας καθημερινότητας, την οποία ο κινηματογράφος εκμεταλλεύεται για να δημιουργήσει μια μεγάλη ποικιλία ειδών (epic, romance, crime, whodunit, fantasy, horror, sci-fi, western, thriller κ.ά.). Ταινιών στις οποίες ο χειμώνας, η υγρασία και κυρίως το χιόνι, αν υπάρχουν στο φόντο, προσφέρουν μια άλλη διάσταση και δεν αναφέρομαι στα παραμύθια τύπου Χιονάτης ή Νάρνια και στις χριστουγεννιάτικες ταινίες, που δημιουργούν άλλη διάθεση στο θεατή. Εννοώ όλες εκείνες τις υπόλοιπες, στις οποίες το χιόνι παίζει έναν κάποιο ρόλο καθοριστικό, τόσο στην ανάπτυξη των χαρακτήρων μιας ταινίας, όσο και στη δημιουργία καταστάσεων που αντιμετωπίζουν αυτοί οι χαρακτήρες.
Τώρα που τελείωσαν οι γιορτές και άρχισε να χειμωνιάζει, ήρθε η ώρα να θυμηθούμε μερικές ταινίες, των οποίων οι ιστορίες διαδραματίζονται χειμώνα και με χιόνια. Σας έχω ετοιμάσει με χρονολογική σειρά, ένα κατάλογο με δεκατρείς κινηματογραφικές καθώς και τρεις δημιουργίες για home cinema.
1) Δόκτωρ Ζιβάγκο (Dr. Zhivago, 1965) του Ντέιβιντ Λιν. Η ταινία των πέντε Όσκαρ, γύρω από τη ζωή ενός Ρώσου γιατρού και ποιητή που, αν και παντρεμένος, ερωτεύεται τη γυναίκα ενός πολιτικού ακτιβιστή και βιώνει κακουχίες κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Ρομάντζο μεταξύ της Τζούλι Κρίστι και του Ομάρ Σαρίφ και πολεμική περιπέτεια στις απέραντες και χιονισμένες Ρωσικές στέπες, με την υπέροχη μουσική υπόκρουση του Μορίς Ζαρ.
2) Έγκλημα στο Οριάν Εξπρές (Murder on the Orian Express, 1974) του Σίντνεϊ Λιούμετ. Το γνωστό έργο της Άγκαθα Κρίστι με μια πλειάδα γνωστών ηθοποιών (Αλμπερτ Φίνεϊ, Λορίν Μπακόλ, Ίνγκριντ Μπέργκμαν, Σον Κόνερι, Ζακλίν Μπισέ, Μάρτιν Μπάλσαμ, Τζον Γκίλγουντ, Άντονι Πέρκινς, Βανέσα Ρέντγκρεϊβ, Άντονι Πέρκινς κ. ά), ένα Όσκαρ και τόσο χιόνι, που ο τρένο έμεινε παγιδευμένο όλη νύχτα και όσο χρειαζόταν στον Ηρακλή Πουαρό για να βρει το δολοφόνο. Υπάρχει και τα remake του Κένεθ Μπράνα (2017) με τον ίδιο ως Πουαρό, αλλά προτιμώ το κλασικό του Λιούμετ.
3) Η λάμψη (The shining, 1980) του Στάνλεϊ Κιούμπρικ. Το γνωστό θρίλερ του Στίβεν Κινγκ με τον Τζακ Νίκολσον, ως συγγραφέα που τρελαίνεται από την κατάρα που στοιχειώνει το ξενοδοχείο Όβερλουκ στο ορεινό Κολοράντο, το οποίο έχει αναλάβει να «φυλάει» οικογενειακώς και αρχίζει να κυνηγάει με τσεκούρι τη γυναίκα του (Σέλεϊ Ντιβάλ) και το γιο του μέσα στα χιόνια. Από τις ταινίες που σε κάνουν να αποφεύγεις τις χειμερινές διακοπές σε ορεινά ξενοδοχεία ειδικά όταν χιονίζει πολύ.
4) Το τρένο της μεγάλης φυγής (Runaway train, 1985) του Αντρέι Κοντσαλόφσκι. Ασφυκτική περιπέτεια με τους Γιον Βόιτ και Έρικ Ρόμπερτς να δραπετεύουν από τη φυλακή και να… φυλακίζονται σε ένα τρένο που τρέχει αδιάκοπα, ενώ τους κυνηγούν. Και το χιόνι να πέφτει ασταμάτητα δημιουργώντας επιπλέον κλειστοφοβικά συναισθήματα. Ο Κοντσαλόφσκι έχει δημιουργήσει μια ταινία-θρύλο και στο σενάριο συμμετέχει και ο Ακίρα Κουροσάβα.
5) Βαρομετρικό χαμηλό (Cliffhanger, 1993) του Ρένι Χάρλιν. Μια αποτυχημένη ληστεία στον αέρα, έχει ως αποτέλεσμα βαλίτσες γεμάτες με 100 εκατ. δολάρια μετρητά να αναζητούνται από διάφορες ομάδες στα χιονισμένα Βραχώδη Όρη. Αυτό δεν το γνωρίζει από την αρχή ο Σιλβέστερ Σταλόνε, ο οποίος έχει αναλάβει να διασώσει μια ομάδα ανθρώπων που θεωρούνται αποκλεισμένοι στα χιόνια και ενώ το βαρομετρικό πλησιάζει.
6) Παγοθύελλα (The ice storm, 1997) του Ανγκ Λι. Δύο οικογένειες συνεορτάζουν την Ημέρα των Ευχαριστιών του 1973. Η παγοθύελλα που θα τις απομονώσει, θα τους δώσει την ευκαιρία να συζητήσουν περισσότερο τις σχέσεις τους, που δεν είναι και ό,τι καλύτερο, όπως αποδεικνύεται. Την ίδια στιγμή τα παιδιά τους, αντιμετωπίζουν τις ίδιες καταστάσεις αλλά από άλλη οπτική γωνία. Ένα ψυχογράφημα του Ανγκ Λι με τους Κέβιν Κλάιν, Τζόαν Άλεν, Σιγκούρνι Γουίβερ, Τόμπι Μαγκουάιαρ στους ρόλους των μεγάλων και τους Κριστίνα Ρίτσι και Ελάιζα Γουντ στους ρόλους των έφηβων που «ψάχνονται».
7) Η αίσθηση της Σμίλα στο χιόνι (Smilla's sense of snow, 1997) του Μπιλ Όγκαστ. Ένα αγόρι Ινουίτ 6 ετών, πέφτει από μια χιονισμένη στέγη στην Κοπεγχάγη και πεθαίνει. Η Σμίλα, με μισή καταγωγή Ινουίτ που μένει στο κτίριο και γνωρίζει το αγόρι, αμφιβάλλει ότι γλίστρησε κι έπεσε, θεωρεί ότι μάλλον δολοφονήθηκε και ψάχνει το θέμα. Οι ενδείξεις την οδηγούν στη Γροιλανδία των ατελείωτων πάγων. Τη Τζούλια Όρμοντ, που υποδύεται τη Σμίλα, πλαισιώνουν οι Γκάμπριελ Μπερν, Τζιμ Μπρόαντμπερντ, Τομ Γουίλκινσον και Ρίτσαρν Χάρις.
8) Χιόνι πάνω στους κέδρους (Snow falling on cedars, 1999) του Σκοτ Χικς. Ρομαντικό δράμα μυστηρίου με τον Μαξ Φον Σίντοφ και τον Ίθαν Χοκ. Είναι 1950 στο νησί San Pedro στο βορειοδυτικό αμερικανικό Ειρηνικό. Εκεί, ο Καρλ, ένας ντόπιος ψαράς τον οποίο συμπαθούν όλοι, βρίσκεται πνιγμένος, και ο Καμπούο, Αμερικανός ιαπωνικής καταγωγής και βετεράνος πολέμου, κατηγορείται για τη δολοφονία του. Η δίκη που διεξάγεται τον ψυχρό Δεκέμβριο του ίδιου έτους, εν μέσω χιονοθύελλας, φέρνει στην επιφάνεια το μίσος που έτρεφαν οι Αμερικανοί για τους Ιάπωνες στον απόηχο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
9) Μετά την επόμενη μέρα (The day after tomorrow, 2004) του Ρόλαντ Έμεριχ. Η επιστημονική φαντασία στα καλύτερά της, προβλέπει το χειρότερο σενάριο της κλιματικής κρίσης. Τον απόλυτο παγετό που ενσκήπτει ραγδαία πάνω από τις ΗΠΑ και αναγκάζει τον «παλαιοκλιματολόγο» Τζακ Χολ (Ντένις Κουέιντ), να κάνει ένα τολμηρό ταξίδι από την Ουάσιγκτον στη Νέα Υόρκη για να σώσει τον γιο του με την παρέα του, που είναι παγιδευμένοι στην Εθνική Βιβλιοθήκη, ενώ ο παγετός τους πλησιάζει απειλητικά. Πόσα βιβλία θα χρειαστεί να κάψουν;
10) Το χιόνι βάφτηκε κόκκινο (Dead snow, 2009) του Τόμι Γουιρκόλα. Παρέα φίλων παίρνει τα βουνά για να ξεφύγει από τη μονοτονία της πόλης. Η γαλήνη τους διακόπτεται σύντομα από έναν μυστηριώδη γέρο που τους πληροφορεί ότι κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οι ναζί κατακτητές της περιοχής ήταν βάναυσοι και σκληροί και σύμφωνα με έναν μύθο, η Αντίσταση τους ώθησε στο κρύο και το σκοτάδι των βουνών όπου χάθηκαν. Αλλά τώρα υπάρχει η φήμη ότι επέστρεψαν με τη μορφή ζόμπι. Η ανέμελη παρέα έχει να αντιμετωπίσει: χιόνια και κακούς ναζί που είναι και ζόμπι.
11) Οι μισητοί οκτώ (The hateful eight, 2015) του Κουέντιν Ταραντίνο. Λίγα χρόνια μετά τον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο, ένας κυνηγός επικηρυγμένων (Κερτ Ράσελ) και η κρατούμενή του (Τζένιφερ Τζέισον Λι), πηγαίνουν στην πόλη Red Rock, όπου η κρατούμενη πρόκειται να κρεμαστεί. Στο δρόμο, συναντούν έναν μαύρο πρώην στρατιώτη των Βορείων και διαβόητο κυνηγό κεφαλών (Σάμιουελ Λ. Τζάκσον) και έναν τύπο που ισχυρίζεται ότι είναι ο νέος σερίφης (Ουόλτον Γκόγκινς). Όλοι μαζί πλέον, φτάνουν σε ένα χάνι, όπου συναντούν άλλους τέσσερις: τον Μεξικάνο (Ντέμιαν Μπισίρ), που φροντίζει το χάνι, το δήμιο του Red Rock (Τιμ Ροθ), έναν γελαδάρη (Μάικλ Μάντσεν) και έναν στρατηγό των Νοτίων (Μπρους Ντερν). Καθώς η χιονοθύελλα τυλίγει το χάνι, οι οκτώ ταξιδιώτες συνειδητοποιούν ότι έχουν να λύσουν κάποιες διαφορές μεταξύ τους. Βίαιο και αιματοβαμμένο θρίλερ γουέστερν, που πήρε Όσκαρ για την πρωτότυπη μουσική του Ένιο Μορικόνε.
12) Μαύρο χιόνι (Nieve negra, 2017) του Μάρτιν Χοντάρα. Αστυνομικό, δράσης και μυστηρίου από την Αργεντινή. Ο Σαλβαδόρ κατηγορούμενος ότι έχει σκοτώσει τον αδελφό του στην εφηβεία, ζει απομονωμένος κάπου στην Παταγονία. Μετά από αρκετές δεκαετίες, ο αδερφός του Μάρκος (Λεονάρντο Σμπαράλια) και η κουνιάδα του Λάουρα (Λάια Κόστα), έρχονται να τον πείσουν να πουλήσει τα εδάφη που μοιράζονται κληρονομικά. Η συμβίωση, στη μέση του μοναχικού και απρόσιτου από τα χιόνια τόπου, αναβιώνει τη μονομαχία μεταξύ συγγενών, όπου οι ρόλοι του θύματος και του δολοφόνου αλλάζουν ξανά και ξανά. Ο Ρικάρντο Νταρέν στο ρόλο του Σαλβαδόρ κερδίζει τις εντυπώσεις, μετά τη χιονισμένη φωτογραφία του Αρνάου Βαλς Κολόμερ.
13) Ο χιονάνθρωπος (The snowman, 2017) του Τόμας Άλφρεντσον. Αστυνομικό, ατμοσφαιρικό θρίλερ αγωνίας με ήρωα τον Χάρι Χόλε (χαρακτήρα του συγγραφέα Γιό Νέσμπο που τον υποδύεται ο Μάικλ Φασμπέντερ), τον σχεδόν περιθωριακό και στα πρόθυρα του αλκοολισμού επιθεωρητή να προσπαθεί να ανακαλύψει έναν κατά συρροή δολοφόνο γυναικών, που φτιάχνει χιονάνθρωπους στα σπίτια των θυμάτων του. Σκοτεινή ταινία με φόντο τα χιονισμένα τοπία της Νορβηγίας.
Αληθινές ιστορίες σε εκδόσεις για home cinema
1) Κόντρα στον πάγο (Against the ice, 2022) του Πίτερ Φλιντ. Βασισμένη στο βιβλίο «Two against the ice» του Εϊνάρ Μίκελσεν, η ταινία περιστρέφεται γύρω από την αληθινή ιστορία ενός καπετάνιου και ενός άπειρου στα πολικά ταξίδια πολιτικού μηχανικού, που προσφέρθηκε να τον βοηθήσει ως εθελοντής, να βρουν ένα χάρτη στη Γροιλανδία, όταν κανείς άλλος δεν ήθελε να συνοδέψει τον καπετάνιο. Με τους Νικολάι – Κόστερ Γουάλνταου και Τζο Κόουλ να τα βάζουν με όλα τα στοιχεία της παγωμένης φύσης (αναλυτικά ΕΔΩ)
2) Η κοινωνία του χιονιού (La sociedad de la nieve, 2023) του Χουάν Αντόνιο Μπαγιονά. Περιπέτεια επιβίωσης, βασισμένη στο βιβλίο «Alive: The Story of the Andes Survivors» του Πάμπλο Βιέρσι, το οποίο με τη σειρά του, βασίστηκε στην αληθινή ιστορία των επιζήσαντων ενός αεροπορικού δυστυχήματος πάνω στις Άνδεις το 1972. Ένα δυστύχημα, που έκανε αίσθηση σπάζοντας κάποια ταμπού και εγείροντας θρησκευτικά θέματα, πάνω στον τρόπο με τον οποίο επιβίωσαν ορισμένοι επιβάτες της πτήσης. (αναλυτικά ΕΔΩ)
3) Στην καρδιά της καταιγίδας (Infinite storm, 2024) του Μαλγκορζάτα Σουμόβσκα. Περιπέτεια επιβίωσης, βασισμένη σε αληθινό γεγονός, με φόντο το Όρος Ουάσινγκτον και ηρωίδα την Παμ (Ναόμι Γουότς) η οποία ξυπνάει ένα πρωί και παρά την προειδοποίηση που ακούει από το ραδιόφωνο, ότι έρχεται ισχυρή χιονοθύελλα, ετοιμάζει όλα τα απαραίτητα αξεσουάρ της και ξεκινάει για την κορυφή με την προοπτική και την ελπίδα ότι θα επιστρέψει πριν δυσκολέψουν τα πράγματα. Θα γίνουν όμως όταν πριν φτάσει στο στόχο της, θα συναντήσει έναν «τρελό» (Μπίλι Χόουλ) που έχει ξεκινήσει πριν από αυτή (με αθλητικά παπούτσια) και κάθεται οκλαδόν στο χιόνι μέχρι να παγώσει. Συνάντηση δυο χαρακτήρων που αποζητούσαν τη λύτρωση από τα φαντάσματα του παρελθόντος τους. (αναλυτικά ΕΔΩ)
