Ούτε το όνομά μου

Με αφορμή την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων, θυμήθηκα πως πριν 15 περίπου χρόνια είχα διαβάσει το συγκλονιστικό βιβλίο-μαρτυρία «Not even my name» της Ελληνοαμερικανίδας Thea Halo, στο οποίο η συγγραφέας καταγράφει την αληθινή ιστορία της μητέρας της η οποία, σε ηλικία 10 ετών, ξεριζώθηκε από τα ελληνικά χωριά του Πόντου, είδε ένα-ένα τα μέλη της οικογένειάς της να αφανίζονται στις μαρτυρικές πορείες θανάτου στην Ανατολία και σώθηκε -ως εκ θαύματος- από μια οικογένεια Αρμενίων στο Ντιγιαρμπακίρ στα νοτιο-ανατολικά της Τουρκίας.

Η τελευταία συγγνώμη

«Η τελευταία συγγνώμη» του Μιχάλη Σπέγγου (εκδ. Διόπτρα) είναι ένα μυθιστόρημα 664 σελίδων, του οποίου η υπόθεση ξεκινάει στα Γιάννενα το 1973 όπου  ένας Χιλιανός αξιωματούχος, του καθεστώτος Πινοσέτ, επισκέπτεται την πόλη ως επίσημος προσκεκλημένος της χούντας των Συνταγματαρχών και ένα απόγευμα θα βρεθεί δολοφονημένος στο φαράγγι του Βίκου. Η κυβέρνηση προσπαθεί να φορτώσει τη δολοφονία σε έναν φοιτητή με αριστερή δράση. 

Στη συνέχεια, με ένα χρονικό άλμα στο παρελθόν μας ταξιδεύει στα προπολεμικά Γιάννενα (1938 – 1939) όπου παρά τη σκιά του πολέμου, οι νέοι της πόλης περνούν ανέμελα τις ημέρες τους.

Reunion

Διάβασα το Reunion του Γιώργου Αράπογλου (εκδόσεις Ownbook) στο διάστημα των αργιών του Πάσχα. Με μαγνήτισε από τις πρώτες σελίδες. Κάτι η εναλλαγή της αφήγησης από τρίτο σε πρώτο πρόσωπο, κάτι η εν γένει δομή των πρώτων κεφαλαίων, με τράβηξαν. Εν τω μεταξύ (δεν είναι κακό αυτό που θα αναφέρω) υπήρχε κάτι στην αφήγηση και τις περιγραφές, που μου θύμισε τον αμερικανό συγγραφέα Τζέιμς Πάτερσον (δημιούργημά του ο Άλεξ Κρος) και νόμιζα ότι έχω μπροστά μου μια ωραία ιστορία του στυλ «ποιος το έκανε» (Who done it). 

Όσο προχωρούσα όμως την ανάγνωση, διαπίστωνα ότι η αφήγηση άφηνε απ’ έξω τις λεπτομερείς περιγραφές του περιβάλλοντος χώρου και του κοινωνικο-πολιτικού φόντου της εποχής (διαδραματίζεται τους δυο τελευταίους μήνες του 2015, εκλογές, δημοψήφισμα, διάψευση προσδοκιών, capital control) και επικεντρωνόταν περισσότερο στην περιγραφή των χαρακτήρων. Ανθρώπινων χαρακτήρων, γήινων, με αδυναμίες και ελαττώματα, αλλά και προτερήματα. Με κρυμμένη κακία, αλλά και κρυφές αρετές. Είναι περισσότερο μια περιπλάνηση σε «βαθιά κρυμμένες επιθυμίες και καταπιεσμένους πόθους», παρά σε μια κοινωνία που παρακμάζει.

Το 3 και το 7

«Σε μια μοναδική στιγμή της λαμπρής καριέρας του, ο διακεκριμένος καθηγητής της ιατρικής Μάρκος Τερζάκης, λάτρης του ωραίου φύλου και γνώστης της ανθρώπινης ψυχολογίας, κάνει ένα μοιραίο λάθος. Μια τυχαία μετάθεση των ψηφίων του αριθμού που καλεί από το κινητό του, μια άγνωστη γυναικεία φωνή που απαντά μέσα στα άγρια χαράματα και το παιχνίδι της μοίρας ξεκινά…»

Έτσι περιγράφεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, το μυθιστόρημα «Το 3 και το 7» του Γιώργου Παπαχρήστου (εκδ. Λιβάνη), που διάβασα πρόσφατα απνευστί. O συγγραφέας που είναι χρόνια δημοσιογράφος χρησιμοποιεί την απλή (και ελκυστική θα έλεγα) δημοσιογραφική γλώσσα για να περιγράψει καταστάσεις της ελληνικής καθημερινότητας, μέσα από δύο μοιραίες σχέσεις ενός Αθηναίου μεγαλογιατρού. Μόνο που το μυθιστόρημα, παρόλο που είναι γραμμένο σε απλή δημοσιογραφική γλώσσα, έχει στοιχεία αρχαίας ελληνικής τραγωδίας (Ύβρη, Νέμεση και Κάθαρση), τα οποία ο Παπαχρήστος χρησιμοποιεί με εξαιρετική άνεση και χωρίς φτηνούς μελοδραματισμούς.

Δεν θα περιγράψω την υπόθεση, διότι θα χαλάσω το suspense του μυθιστορήματος. Θα αναφέρω μόνο ότι η αγωνία κορυφώνεται σταδιακά και οι χαρακτήρες είναι απόλυτα γήινοι και καθημερινοί, ενώ οι περιγραφές του συγγραφέα αποδεικνύουν ότι έχει πιάσει το σφυγμό της ελληνικής κοινωνίας με τα καλά της και τα κακά της και πολλές φορές μου έφερε στο μυαλό τις νουάρ καταστάσεις του Γιάννη Μαρή.

Ο πυροσβέστης

«Ο Πυροσβέστης» του Τζο Χιλ, είναι ένα μετα-αποκαλυπτικό έπος (630 σελίδων), με στοιχεία μεταφυσικής, το οποίο εμφορείται από αισθήματα πραγματικής αγάπης, πίστης, αλληλεγγύης και προσφοράς. Ο Τζο Χιλ έχοντας βελτιώσει κατά πολύ τη γραφή του, εθίζει τον αναγνώστη σε ένα νέο είδος θρίλερ, με το οποίο κατορθώνει να τον κρατάει σε εγρήγορση καθ’ όλη τη διάρκεια της ανάγνωσης, με αναφορές στη σύγχρονη εποχή, σε γνωστά μυθιστορήματα, ταινίες και εκπομπές της τηλεόρασης, αλλά και όλα εκείνα τα μικροαντικείμενα της καθημερινότητάς μας, που έρχεται κάποια στιγμή και δεν έχουν καμία σημασία πλέον.

Η υπόθεση του μυθιστορήματος εκτυλίσσεται στο πολύ κοντινό μέλλον, όπως βγαίνει από τις αναφορές σε πρόσωπα και πράγματα, ένα μέλλον κατακόκκινο και γεμάτο στάχτες, για το οποίο ο Τζο Χιλ περιγράφοντας τα συναισθήματα της κεντρικής ηρωίδας γράφει σε κάποιο σημείο: «Κάποτε η Χάρπερ νόμιζε ότι το λείο φωτεινό γυαλί της οθόνης ενός κινητού αντιπροσώπευε το μέλλον. Τώρα, πίστευε ότι κανένα άλλο αντικείμενο σε όλο τον κόσμο δεν αντιπροσώπευε περισσότερο το παρελθόν».

Ιστορίες της ζωής σου

Σε ένα από τα διηγήματα αυτού του βιβλίου, βασίζεται και η ταινία «Η άφιξη» του Ντενί Βιλνέβ, που προβλήθηκε το Δεκέμβριο του 2016 στη χώρα μας. Πρόκειται για το «Η ιστορία της ζωής σου» του Τεντ Τσιάνγκ, που ίσως είναι και το πιο «βατό» από τα οκτώ διηγήματα που περιέχει το βιβλίο, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος. 

Ο συγγραφέας Τεντ Τσιάνγκ (Τσιάνγκ Φενγκ-ναν, το πραγματικό του όνομα), που γεννήθηκε στο Πορτ Τζέφερσον της Νέας Υόρκης από γονείς που έφυγαν από την Κίνα με το ξέσπασμα της Κομμουνιστικής Επανάστασης και μετακόμισαν πρώτα στη Ταϊβάν και μετά στη Ν.Υ. σπούδασε computer science στο Πανεπιστήμιο Μπράουν και τώρα εργάζεται ως «τεχνικός συγγραφέας», δηλαδή αυτός που γράφει με απλά λόγια τις τεχνικές οδηγίες για τη χρήση ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας. 

Από τη συγγραφική του ιδιότητα έχει κερδίσει βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα  επιστημονικής φαντασίας, 4 βραβεία Nebula, 4 βραβεία Hugo και 4 βραβεία αναγνωστών του περιοδικού επιστημονικής φαντασίας και φανταστικού Locus, που εκδίδεται στο Όκλαντ της Καλιφόρνια. Νομίζω όχι άδικα, αν κρίνω και από την ελκυστική μετάφραση του Δημήτρη Αρβανίτη.

Η μεγάλη εικόνα

Ολοκλήρωσα την ανάγνωση του μυθιστορήματος «Η μεγάλη εικόνα» του Μανώλη Ανδριωτάκη (εκδ. Κέδρος), με ανάμικτα συναισθήματα (κλισέ!) και θα καταλάβετε γιατί.

Τρεις είναι οι βασικοί άξονες, αυτού του πολυσέλιδου μυθιστορήματος: ο πρώτος αφορά σε ένα ανερχόμενο στέλεχος μεγάλης εταιρείας, τον Γιώργο Μοσχονά, που προάγεται σε διευθυντική θέση. Η δεύτερη αναφέρεται σε ένα χωριατόπαιδο, τον Νικόλα, αγράμματο και ορφανό, που προσπαθεί να βγάλει τα ναύλα του για την Αθήνα, όπου ελπίζει να βρει θεραπεία για την κοντή αδελφή του. Την τρίτη, τέλος, αφηγείται ένας άνθρωπος -αν κατάλαβα υποτίθεται ο ίδιος ο συγγραφέας- για έναν φίλο του που χάθηκε, το Γιώργο Μοσχονά, ο οποίος προσπαθεί μέσα από το μπαούλο με τα γραπτά του να βγάλει άκρη.

Κακούργα ιστορία – Και… ο Χίτλερ ήθελε κούρεμα

Ένα αποκαλυπτικό βιβλίο, με άγνωστες πτυχές της ιστορίας, που έφερε στο φως υπό μορφή ολοσέλιδων άρθρων στο ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, η Φωτεινή Τομαή, η οποία υπηρετεί επί τρεις δεκαετίες στο Υπουργείο Εξωτερικών και σήμερα προΐσταται της Υπηρεσίας Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου με πρεσβευτικό βαθμό. 

Πρόκειται για το τρίτο στη σειρά βιβλίο (τα δύο προηγούμενα ήταν το «Κυριακάτικα βήματα στην ιστορία» και το «Διπλωματία ιστορίαν εποίησεν») γραμμένο δημοσιογραφικά και με εύληπτο και επικαιροποιημένο τρόπο, με σκοπό «να προετοιμάσει τον αναγνώστη για τις εξελίξεις που τον περιμένουν με άγνωστες πτυχές της ιστορίας

Λευκός τρόμος

Είναι παραμονή Χριστουγέννων στη Σκωτία, κι ενώ μια σφοδρή χιονοθύελλα κατεβαίνει από το βορρά, ο Στάνλεϊ Όξενφορντ βρίσκεται για τις γιορτές στο απομονωμένο σπίτι του στο βουνό μαζί με τα παιδιά του και τα εγγόνια του. Λίγο νωρίτερα ένας υπάλληλός του βρίσκεται νεκρός, μολυσμένος από έναν επικίνδυνο ιό που φέρει ένα πειραματικό κουνέλι. Ο Στάνλεϊ που έχει βασίσει τα πάντα στο νέο φάρμακο που αναπτύσσει η εταιρεία του, η Όξενφορντ Μέντικαλ, εναντίον αυτού του φονικού ιού, είναι ήσυχος διότι έχει εναποθέσει την ασφάλεια των εγκαταστάσεων της εταιρείας του σε μια υπάλληλό του πρώην αστυνομικό, την Τόνι Γκάγιο που έχει ορκιστεί να προστατέψει με κάθε θυσία την εταιρεία και τον ίδιο τον Στάνλεϊ, με τον οποίο είναι μάλλον τσιμπημένη.

Χώμα, νερό, φωτιά

Στο Εκθεσιακό Κέντρο «Αλέξανδρος Γαρδέλης» πίσω από τα μόνιμα εκθετήρια της Κεραμικής Τέχνης στο Μαρούσι, έγινε σήμερα το πρωί, η παρουσίαση του βιβλίου «Χώμα Νερό Φωτιά» του κεραμίστα Αντώνη Λούτση, το οποίο αναφέρεται στην ιστορία των Αγγειοπλαστών και Κεραμιστών του Αμαρουσίου.

Το άρωμα της γυναίκας με τα μαύρα

Η ιστορία του μυθιστορήματος «Το άρωμα της γυναίκας με τα μαύρα» του Γκαστόν Λερού, έρχεται ως συνέχεια του προηγούμενου «Το Μυστήριο του Κίτρινου Δωματίου» (και τα δύο από τις εκδόσεις Διόπτρα) και βασίζεται στα ίδια στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη γραφή του διάσημου συγγραφέα (που έχει γράψει «Το φάντασμα της όπερας»): «αστυνομική ιστορία μυστηρίου κλειδωμένου δωματίου», μόνο που αυτή τη φορά αντί για δωμάτιο έχουμε μεσαιωνικό κάστρο.

Η ιστορία ξεκινά δύο χρόνια μετά την πρώτη ιστορία και με τους ίδιους πρωταγωνιστές, μόνον που αυτή τη φορά ο δαιμόνιος δημοσιογράφος Ζοζέφ Ρουλεταμπίλ ψάχνει ταυτόχρονα και στοιχεία για το δικό του παρελθόν.

Ο Άντερς ο φονιάς και οι φίλοι του

Για άλλη μια φορά ο συγγραφέας Γιούνας Γιούνασον (του «100χρονου που πήδηξε από το παράθυρο και εξαφανίστηκε» και της «Αναλφάβητης που ήξερε να μετράει») γράφει με γλαφυρότητα και χιούμορ, μια ιστορία που θα τη χαρακτήριζα σουρεαλιστική όπως και τις δύο προηγούμενες και καταφέρνει να σατιρίζει τη σύγχρονη πραγματικότητα της πατρίδας του της Σουηδίας, αλλά με λίγη σκέψη παραπάνω και όλου του κόσμου, μιας και οι χαρακτήρες του διακρίνονται από μια οικουμενικότητα. Παντού υπάρχουν κακοποιοί σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, παντού υπάρχουν  απατεώνες και άνθρωποι έτοιμοι να τους πιστέψουν και φυσικά πάντα θα υπάρχουν καλές ή κακές συμπτώσεις που οδηγούν τους ανθρώπους σε δρόμους που θα ήθελαν ή και δεν θα ήθελαν να ακολουθήσουν.

Η καταγγελία

Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι αυτού του βιβλίου είναι το τελευταίο του κεφάλαιο το οποίο αναφέρεται στο συγγραφέα Bandi (ψευδώνυμο που σημαίνει «πυγολαμπίδα»), που είναι μέλος της Ομοσπονδίας Συγγραφέων της Βόρειας Κορέας και ζει ακόμα εκεί και ο οποίος αφού έζησε το φοβερό λιμό που έπληξε τη χώρα του στη δεκαετία του 1990, έγινε έντονος επικριτής του καθεστώτος. Παράλληλα, περιγράφεται ο τρόπος με τον οποίο φυγαδεύτηκαν τα χειρόγραφά του από τη Βόρειο Κορέα. Χειρόγραφα που περιείχαν μια σειρά διηγημάτων, όχι με λιγότερο ενδιαφέρον από τον επίλογο, τα οποία είναι συγκλονιστικά στην απλότητά τους και στην ειρωνεία που περιέχουν. Δεν θυμάμαι ποιος έχει πει ότι, η ειρωνεία είναι το δυνατότερο όπλο απέναντι σε μια εξουσία, όταν όλα τα άλλα δεν βρίσκουν απήχηση. 

Η σήραγγα των περιστεριών

Το τελευταίο βιβλίο του Τζον Λε Καρέ «Η σήραγγα των περιστεριών – Ιστορίες από τη ζωή μου» (εκδ. Bell) αποτελεί την επιτομή της αυτοβιογραφίας. Ένα μάθημα γραφής, μεταξύ του φανταστικού και του πραγματικού. Ένα είδος συνδυαστικού γραψίματος, σοβαρού, αυτοσαρκαστικού και γεμάτου λεπτό χιούμορ που σαρώνει τα πάντα, από τα ανήλιαγα και μουχλιασμένα γραφεία των μυστικών υπηρεσιών μέχρι τα διπλωματικά σαλόνια, από τους εμπορικούς δρόμους του Λονδίνου μέχρι τα παζάρια της Βηρυτού και από τα σαλόνια των καφέ μέχρι τα κινηματογραφικά στούντιο.

Από τα λίγα χρόνια της θητείας του στις βρετανικές υπηρεσίες πληροφοριών, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ως τη συγγραφική του σταδιοδρομία, που τον ταξίδεψε ανά τον κόσμο, από την εμπόλεμη Καμπότζη μέχρι τη Βηρυτό παραμονές της ισραηλινής εισβολής του 1982 και τη Ρωσία πριν και μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, ο Τζον λε Καρέ γράφει πάντα μέσα από τη σύγχρονη επικαιρότητα.

Σ' αυτή την αυτοβιογραφία του, ο Λε Καρέ, με το γλαφυρό του ύφος και τη διεισδυτική του ματιά, διαβάζει στα γεγονότα που παρακολουθεί -από την οπτική γωνία ενός τρίτου- την ίδια ηθική αμφισημία με την οποία διαποτίζει τα μυθιστορήματά του. 

Έγκλημα στα φιόρδ

«Το πούσι γλιστρούσε στη στεριά, μούσκευε την άσφαλτο και σχημάτιζε θολά φωτοστέφανα γύρω από τα φώτα του δρόμου. Ο Ούβε Μπάκερου οδηγούσε με το ένα χέρι στο τιμόνι καθώς το σκοτάδι πύκνωνε γύρω του».

Κλασσική αρχή ενός αστυνομικού μυθιστορήματος, τόσο κλασσικού όσο και το «Έγκλημα στο Κολωνάκι» ή το «Έγκλημα στα παρασκήνια» του Γιάννη Μαρή. Μόνο που ανήκει σε Νορβηγό συγγραφέα (Jοrn Lier Horst) και έχει τίτλο «Έγκλημα στα φιόρδ» (εκδ. Διόπτρα), γεγονός που κάνει και την ειδοποιό διαφορά. Διαδραματίζεται σε ένα παραθαλάσσιο θέρετρο της Νορβηγίας, κοντά στα φιόρδ, που τα έχει τυλίξει η καταχνιά του φθινοπώρου. Συννεφιές, βροχή, υγρασία, ομίχλη, μοναξιά των χαρακτήρων. Μουντά πράγματα στο μεγαλύτερο μέρος του χρόνου.

Τα τρία στίγματα του Πάλμερ Έλντριτς

Γραμμένο το 1965, το «Τα τρία στίγματα του Πάλμερ Έλντριτς» (εκδόθηκε το 2016 από τον Κέδρο), θεωρείται το πιο μεταφυσικό μυθιστόρημα του Φίλιπ Ντικ και ένα από τα σημαντικότερα έργα του, το οποίο εξερευνά την ιδέα της ύπαρξης του απόλυτου κακού, που κυβερνά το σύμπαν και καταστρέφει τα πάντα. 

Εκ των υστέρων, και μετά από πενήντα χρόνια, διαβάζοντάς το κάποιος θα μπορούσε ίσως να το έχει αποκαλέσει προφητικό, ή και αλληγορικό, αφού σ’ αυτό υπάρχει ένα πρόσωπο, ο Πάλμερ Έλντριτς ο οποίος σε μια αγορά κορεσμένη από ένα εθιστικό ναρκωτικό το Καν-Ντι, έρχεται να ρίξει το δικό του, το Τσου-Ζεντ, που είναι κατά πολύ ισχυρότερο και με αυτό καταφέρνει να κατακτήσει όλους εκείνους τους αδύναμους που ζουν στην κυριολεξία σε τρώγλες του διαστήματος για να τους έχει του χεριού του. 

Το χέρι του θεού

«Η Λόντον Σίτι ετοιμάζεται να αγωνιστεί εναντίον του Ολυμπιακού για το Τσάμπιονς Λιγκ. Η θερμοκρασία είναι υψηλή, η ατμόσφαιρα τεταμένη. Καθώς η Ελλάδα φλέγεται, ο προπονητής Σκοτ Μάνσον είναι αναγκασμένος να τραβήξει τα λουριά στους παίχτες της ομάδας του. Οι εντολές του σαφείς: απαγορεύεται το ποτό, το ξενύχτι και η επαφή με γυναίκες. Η ομάδα πρέπει πάση θυσία να μείνει συγκεντρωμένη, να παίξει καλά στο ματς του Πειραιά και να γυρίσει στο Λονδίνο ανανεωμένη προκειμένου να ετοιμαστεί για τον κρίσιμο επόμενο αγώνα στην έδρα της, το Σιλβερτάουν Ντοκ.

Το πλάνο όμως του Σκοτ Μάνσον δεν θα μπορούσε να προβλέψει ένα μοιραίο γεγονός. Όταν το αστέρι της Σίτι καταρρέει στη διάρκεια του αγώνα με τον Ολυμπιακό, οι θεατές κι οι ποδοσφαιριστές των ομάδων παθαίνουν σοκ. Άραγε ο παίχτης πέθανε από καρδιακή προσβολή; Ή μήπως έχει συμβεί κάτι άλλο και ο θάνατος θα πρέπει να αποδοθεί σε σκευωρία; Καθώς οι ελληνικές αρχές ξεκινούν έρευνα για δολοφονία, ο Σκοτ Μάνσον καλείται να λύσει το μυστήριο, να ανακαλύψει γρήγορα την αλήθεια και να επαναφέρει την ομάδα στους κανονικούς της ρυθμούς».

HHhH: Ο Χάιντριχ είναι ο εγκέφαλος του Χίμλερ

Ξεκινάς το βιβλίο «HHhH: Ο Χάιντριχ είναι ο εγκέφαλος του Χίμλερ» (εκδ. Κέδρος, 2015) και διαβάζεις την προσπάθεια του συγγραφέα Λορέν Μπινέτ να το γράψει, την έρευνα που κάνει και τις δυσκολίες της, διότι ο άνθρωπος σε κάποιο σημείο το ομολογεί, το εξομολογείται: «Αυτή την ιστορία θέλω να την κάνω προσωπική υπόθεση». Και την κάνει. Γράφει και εσύ αναγνώστη μου, νομίζεις ότι έχεις να κάνεις με ένα δημοσιογραφικό ρεπορτάζ από κάποιον που ήταν παρών στα ιστορικά γεγονότα. Διότι ο Λορέν Μπινέτ χρησιμοποιεί την ιστορία για να βασίσει το μύθο του. Αναμιγνύει ιστορικά γεγονότα με μυθοπλασία, για την οποία καμιά φορά προειδοποιεί «μπορεί να συνέβη έτσι, μπορεί και όχι» και αυτό που γράφει είναι τόσο προσωπικό που μέσα στην αφήγηση του παρελθόντος παρεμβάλλει ολόκληρα κομμάτια του δικού του παρόντος. Ενός παρόντος που βρίθει από εικόνες κινηματογραφικών ταινιών, εικόνες από ψαχτήρια όπως το Google, από μέσα κοινωνικής δικτύωσης και από «χθεσινές» εφημερίδες και δελτία ειδήσεων και άρθρα ή κινηματογραφικά επίκαιρα του πρόσφατου παρελθόντος.

Το τελευταίο κρασί

Στο «Τελευταίο κρασί» της Mary Renault (εκδόσεις ANUBIS, 2016) παρακολουθούμε μέσα από την αφήγηση του νεαρού Αλεξία, γόνου μιας πλούσιας αθηναϊκής οικογένειας, το χρονικό ενός πολέμου που κράτησε σχεδόν τριάντα χρόνια και σηματοδότησε το τέλος της χρυσής εποχής για τον αρχαίο κόσμο.

Πρόκειται για μια συγκλονιστική μυθιστορηματική εκδοχή του Πελοποννησιακού Πολέμου κατά τον οποίο Αθήνα και Σπάρτη, δυο πανίσχυρες πόλεις - κράτη, βρέθηκαν εγκλωβισμένες σε μια πορεία σύγκρουσης με έπαθλο την κυριαρχία. Στο χρονικό αυτό διάστημα ολόκληρη η Ελλάδα, η οποία μόλις πριν λίγες δεκαετίες είχε ενωθεί για να αναχαιτίσει την περσική απειλή, εμφανίζεται πλέον διχασμένη και οι άνεμοι του πόλεμου απειλούν να γκρεμίσουν τα πάντα στο πέρασμά τους.

Η Mary Renault ζωντανεύει με γλαφυρή γλώσσα και η Ειρήνη Παϊδούση μεταφράζει, με σεβασμό, διατηρώντας λέξεις και εκφράσεις που εκφράζουν και αποδεικνύουν τον πλούτο της ελληνικής γλώσσας και τη διαχρονικότητά της.

Το κορίτσι με το κόκκινο παλτό

Όπως είχα γράψει και για το μυθιστόρημα «Η αλήθεια για τον Χάρρυ Γκέμπερτ» του Ζοέλ Ντικέρ (εκδ. Πατάκη, 2014), εάν είσαι καλός μαθητής, τα μαθήματα δημιουργικής γραφής μπορούν να σου κάνουν πολύ καλό (εφόσον έχεις και κάποια καλή ιδέα, βέβαια). Ο Ζοέλ Ντικέρ πέτυχε τότε, με το πρώτο του μυθιστόρημα να γίνει διάσημος. 

Το ίδιο συμβαίνει και με την Κέιτ Χάμερ που βραβεύτηκε αμέσως για το μυθιστόρημά της «Το κορίτσι με το κόκκινο παλτό» (εκδ. Μεταίχμιο, 2016), που τελείωσα αυτές τις μέρες. Η Κέιτ Χάμερ στις Ευχαριστίες που απευθύνει σε όσους την βοήθησαν περιλαμβάνεται πρώτη και καλύτερη η διευθύντρια του Προγράμματος Δημιουργικής Γραφής Curtis Brown, της οποίας «οι συμβουλές και η καθαρότητα του πνεύματος» την βοήθησαν «τρομερά». Δεν το αμφισβητώ. 

Η γραφή της Κέιτ Χάμερ δεν είναι άσχημη και η μετάφραση της Βάσιας Τζανακάρη βοηθάει σημαντικά στις συγκινητικές στιγμές που αναδύονται από το μυθιστόρημα αυτό, που αφορά στην ιστορία της απαγωγής ενός χαρισματικού παιδιού, η οποία ξεδιπλώνεται μέσα από την αφήγηση δύο διαφορετικών προσώπων: της μικρής Κάρμελ, που πέφτει θύμα απαγωγής, και της μητέρας της, Μπεθ. Δεν παύει όμως να είναι ένα τυπικό δείγμα δημιουργικής γραφής. Και αν τα πράγματα ήσαν δύσκολα για τον Ζοέλ Ντικέρ που προανέφερα, ο οποίος ουσιαστικά είχε συρράψει μια σειρά διηγημάτων που αποτελούσαν το μυθιστόρημά του, για την Κέιτ Χάμερ ήσαν πιο εύκολα. Δυο ηρωίδες δύο αφηγήσεις παράλληλες, με τα κεφάλαια εναλλάξ, ώστε να υπάρχει το ενδιαφέρον. Ένα κεφάλαιο με την αφήγηση της μητέρας, ένα κεφάλαιο με την αφήγηση της χαρισματικής οκτάχρονης, που έχοντας και μειωμένο λεξιλόγιο, γίνεται ακόμα πιο περιγραφική.

Μου άρεσε η ιδέα: Χαρισματικό κορίτσι, απαγωγή, ταξίδι της μικρής σε άλλη ήπειρο (από Αγγλία στις ΗΠΑ) στο πλευρό ενός άντρα που την εκμεταλλεύεται ως παιδί-θαύμα με θεραπευτικές ικανότητες και ατελείωτες περιγραφές: Η επιμονή της μικρής να μην αλλάξει το όνομά της, να μην αλλοτριωθεί από τα νέα ήθη και έθιμα. Επιμονή και υπομονή από τη μητέρα της Μπεθ, που πιστεύει ότι η μικρή Κάρμελ ζει και έτσι αγωνίζεται για την ανεύρεσή της.

Το κακό με τη δημιουργική γραφή και τον τρόπο που την εκμεταλλεύονται οι καλοί γραφιάδες της μυθοπλασίας, είναι αυτό που περιγράφεται στο εξώφυλλο του βιβλίου, μέσα σε κόκκινη στάμπα: «Υπέροχα γραμμένο και απρόβλεπτο, μετά βίας συγκρατήθηκα να μην πηδήξω τις σελίδες για να δω τι έγινε στο τέλος». Υπογραφή, «Rosamund Lupton, συγγραφέας». Ε, λοιπόν, εγώ δεν συγκρατήθηκα και αυτοαναγορεύθηκα σε «αναγνώστη δημιουργικής ανάγνωσης». Υπάρχουν περιγραφές καταστάσεων και τοπίων στην αφήγηση, που κατά την κρίση μου, δεν προσθέτουν στοιχεία στην εξέλιξη του μύθου. Κατά συνέπεια, πηδούσα σελίδες και το μυθιστόρημα το τελείωσα σε δυο μέρες (εκτελώντας και άλλες εργασίες, βέβαια).

Διάβασα, επίσης, ότι από την πρώτη στιγμή της κυκλοφορίας του, έχει προκαλέσει τεράστια αίσθηση και  ήδη συζητιέται έντονα η κινηματογραφική του μεταφορά. Θα την περιμένω και αυτή με ενδιαφέρον.