Άνθρωποι σε χρόνους ζοφερούς - Hannah Arrendt

 Η Χάνα Άρεντ (1906-1975) δεν είναι άγνωστη. Υπήρξε από τους στο­χα­στές που με τη βα­θύ­τη­τα και την πρω­το­τυ­πία του έρ­γου τους ση­μά­δε­ψαν τον 20ό αιώ­να. Γεν­νή­θη­κε Γερ­μα­νο­εβραία, σώ­θη­κε από τους χιτ­λε­ρι­κούς δι­ωγ­μούς δρα­πε­τεύ­ο­ντας στη Γαλ­λία και από εκεί στις ΗΠΑ, όπου έζη­σε ως τον θά­να­τό της δι­α­τη­ρώ­ντας πά­ντα στε­νούς δε­σμούς με τη Γερ­μα­νία και την Ευρώ­πη. Τα έρ­γα της έχουν με­τα­φρα­στεί σε δε­κά­δες γλώσ­σες, ανε­ξά­ντλη­τα είναι τα βι­βλία της αρκετά από τα οποία κυκλοφορούν στην Ελλάδα από τις Εκδόσεις Επίκεντρο. Είχε συμμετάσχει σε αμέτρητα συ­νέ­δρια, έχει γράψει πολλά άρ­θρα, ενώ ακόμα και σήμερα πραγματοποιούνται συ­ζη­τή­σεις και γίνονται ανα­φο­ρές στις αίθου­σες δι­δα­σκα­λί­ας και στα μέ­σα κοι­νω­νι­κής δι­κτύ­ω­σης για τη ζωή και το έρ­γο της.

Στο βιβλίο «Άνθρωποι σε χρόνους ζοφερούς» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Επίκεντρο (σε μετάφραση Δημήτρη Ψυχογιού, σελ. 400) περιλαμβάνονται δοκίμιά της για φωτισμένες προσωπικότητες, όπως οι Βάλ­τερ Μπέν­γι­α­μιν, Μπέρ­τολτ Μπρεχτ, Ρό­ζα Λού­ξε­μπουργκ, Χέρ­μαν Μπροχ, Καρλ Γι­ά­σπερς, Πά­πας Ιω­άν­νης ΚΓ¹, Ισάκ Ντί­νε­σεν (Κά­ρεν Μπλί­ξεν), Βαλ­ντε­μάρ Γκου­ρι­άν, Ρά­νταλ Τζά­ρελ, Γκότ­χολντ Εφραίμ Λέσ­σινγκ

Η Χάνα Άρεντ πι­στεύει ότι ακό­μα και στους πιο ζο­φε­ρούς και­ρούς δι­και­ού­μα­στε να ελ­πί­ζου­με ότι θα φω­τί­σει και ότι ο φω­τι­σμός δεν θα έρ­θει από θε­ω­ρί­ες και έν­νοι­ες, αλ­λά μάλ­λον από το αβέ­βαιο, τρε­μά­με­νο και συ­χνά αδύ­να­μο φως που κά­ποιοι άν­δρες και γυ­ναί­κες με τη ζωή τους και το έρ­γο τους θα ανά­ψουν κά­τω από οποι­εσ­δή­πο­τε πε­ρι­στά­σεις και θα φω­τί­σουν το δι­ά­στη­μα του χρό­νου που τους δό­θη­κε πά­νω στη γη.

Η ίδια αναφέρει για το βιβλίο της: «Οι άν­θρω­ποι για τους οποί­ους μι­λάω εδώ, δεν θα μπο­ρού­σαν να είναι πιο δι­α­φο­ρε­τι­κοί με­τα­ξύ τους. Θα είχαν δι­α­μαρ­τυ­ρη­θεί έντο­να, αν τους είχε δο­θεί η ευκαι­ρία να πουν τη γνώ­μη τους, που τους μά­ζε­ψα όλους μα­ζί στο ίδιο δω­μά­τιο. Δεν μοι­ρά­ζο­νται κοι­νά χα­ρί­σμα­τα ή πε­ποι­θή­σεις, ούτε επαγ­γέλ­μα­τα ή κοι­νω­νι­κό πε­ρι­βάλ­λον και, με μία εξαί­ρε­ση, δεν γνώ­ρι­ζαν ο ένας τον άλ­λο. Αλ­λά ήσαν σύγ­χρο­νοι, και ας ανή­καν σε δι­α­φο­ρε­τι­κές γε­νι­ές - με την εξαί­ρε­ση βέ­βαια του Λέσ­σινγκ, τον οποίο όμως τον αντι­με­τω­πί­ζω σαν να ήταν σύγ­χρο­νός μας. Μοι­ρά­ζο­νται με­τα­ξύ τους την επο­χή κα­τά την οποία συ­νέ­πε­σαν οι ζω­ές τους, τον κό­σμο όπως ήταν κα­τά το πρώ­το μι­σό του 20ού αιώ­να, με τις πο­λι­τι­κές του κα­τα­στρο­φές, την ηθι­κή του κα­τά­πτω­ση, την εκ­πλη­κτι­κή ανά­πτυ­ξη των τε­χνών και των επι­στη­μών».

Ενώ, ο Δημήτρης Ψυχογιός, που έχει αναλάβει και τη μετάφραση του βιβλίου, λέει σχετικά: «Στο Άν­θρω­ποι σε Χρό­νους Ζο­φε­ρούς η Χά­να Άρεντ μέ­σω των βι­ο­γρα­φι­ών δέ­κα «φω­τει­νών προ­σώ­πων» αξι­ο­ποιεί τη δύ­να­μη της γρα­φής της, τις γνώ­σεις της και την κρι­τι­κή δει­νό­τη­τά της, προ­σεγ­γί­ζο­ντας θέ­μα­τα σε πλή­θος πε­δί­ων: φι­λο­σο­φία, λο­γο­τε­χνία, θέ­α­τρο, ποί­η­ση, πο­λι­τι­κή - ακό­μα και την ιε­ρο­σύ­νη. Σε όλους αυτούς τους χώ­ρους κι­νή­θη­καν τα πρό­σω­πα που τι­μά για την προ­σφο­ρά τους στην αν­θρω­πό­τη­τα. Πρό­σφε­ραν, είτε σκορ­πί­ζο­ντας ισχυ­ρές δέ­σμες φω­τός φά­ρων, είτε -συ­νή­θως- σπιν­θη­ρί­ζο­ντας σαν κα­λο­και­ρι­νές πυ­γο­λα­μπί­δες μέ­σα στο σκο­τά­δι, προ­σελ­κύ­ο­ντας δί­πλα τους άλ­λες σπιν­θη­ρο­βό­λες πυ­γο­λα­μπί­δες, ώστε να κρα­τι­έ­ται ζω­ντα­νή η ελ­πί­δα ότι κά­πο­τε θα φω­τί­σει - όσοι έχουν δει σμή­νη πυ­γο­λα­μπί­δων στην ύπαι­θρο, κα­τα­λα­βαί­νουν τι εν­νοώ».