Πώς θα είναι η ζωή σε έναν τσακισμένο πλανήτη; Πώς θα επηρεαστεί η πολιτική, η οικονομία, η κουλτούρα, η ιστορική αντίληψη από την κλιματική αλλαγή; Πώς εξηγείται το γεγονός ότι η ανθρωπότητα έχει προσπαθήσει ελάχιστα να σταματήσει αυτή τη διαδικασία; Δεν πρόκειται για αφηρημένα ερωτήματα, αλλά για άμεσα και πιεστικά ανθρώπινα δράματα, διλήμματα και εφιάλτες με τα οποία καταπιάνεται ο αμερικανός δημοσιογράφος David Wallace-Wells στο βιβλίο του The Uninhabitable Earth: Life After Warming! («Ακατοίκητη Γη: Μια ιστορία του μέλλοντος», όπως θα κυκλοφορήσει τον Νοέμβριο στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση του Κωστή Πανσέληνου)
Ο βασικός πυρήνας του βιβλίου δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά ως άρθρο στο περιοδικό New York, στο οποίο αρθρογραφεί ο συγγραφέας, προκαλώντας έτσι τεράστιες συζητήσεις. Το άρθρο εξελίχτηκε μάλιστα στο πιο πολυδιαβασμένο στην ιστορία του περιοδικού.
Τα σημάδια της κλιματικής αλλαγής είναι ολοφάνερα ήδη σήμερα, όμως οι πραγματικοί μετασχηματισμοί σχεδόν δεν έχουν αρχίσει. Οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι η υπερθέρμανση θα είναι αργή, όμως αν δεν πάρουμε άμεσα μέτρα, οι επιπτώσεις της ίσως να επέλθουν πριν τελειώσει ο αιώνας και τα πράγματα θα είναι πολύ χειρότερα απ’ ό,τι θα πίστευε κανείς. Η βραδύτητα της κλιματικής αλλαγής είναι ένα παραμύθι, ίσως εξίσου επιζήμιο με το άλλο εκείνο παραμύθι που λέει ότι η κλιματική αλλαγή δεν συμβαίνει.
Αν στο άγχος σας για την υπερθέρμανση του πλανήτη κυριαρχεί ο φόβος για την άνοδο της στάθμης των θαλασσών, μετά βίας αγγίζετε την επιφάνεια των πιθανών τρόμων που καραδοκούν, και που ένας σημερινός έφηβος ίσως να ζήσει από πρώτο χέρι όταν μεγαλώσει. Στην Καλιφόρνια οι πυρκαγιές πλέον μαίνονται όλο τον χρόνο, καταστρέφοντας χιλιάδες σπίτια. Σε όλες τις ΗΠΑ καταιγίδες που κανονικά «συμβαίνουν μια φορά τα 500 χρόνια» χτυπούν κοινότητες κάθε μήνα, και πλημμύρες εκτοπίζουν δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπων κάθε χρόνο.
Η πιο μακροσκελής ενότητα από τις τέσσερις στις οποίες είναι χωρισμένο το βιβλίο και τιτλοφορείται «Στοιχεία του Χάους» είναι χωρισμένη σε δώδεκα σύντομα κεφάλαια που προβλέπουν την επικείμενη καταδίκη του πλανήτη. Οι τίτλοι και μόνο αρκούν για να συνταράξουν και τον πιο αδιάφορο περί περιβαλλοντικών θεμάτων αναγνώστη.
Αυτή είναι μόνο μια γεύση των αλλαγών που έρχονται. Κι έρχονται γρήγορα. Χωρίς μια επανάσταση στον τρόπο που ζουν τη ζωή τους δισεκατομμύρια άνθρωποι, ολόκληρες περιοχές της Γης μπορεί να μετατραπούν σε μη κατοικήσιμες, και άλλες σε τρομακτικά αφιλόξενες, έως το τέλος αυτού του αιώνα.
Σε αυτό το χρονικό του κοντινού μας μέλλοντος, ο David Wallace-Wells φωτίζει τα κλιματικά προβλήματα που ελλοχεύουν – την ανεπάρκεια τροφής, τις προσφυγικές και άλλες κρίσεις που θα μεταμορφώσουν την υδρόγειο. Ο κόσμος όμως θα αλλάξει από την υπερθέρμανση και με ακόμα βαθύτερους τρόπους, οδηγώντας σε πλήρη αναδιαμόρφωση της πολιτικής, της κουλτούρας μας, της σχέσης μας με την τεχνολογία και της ιστορικής μας αντίληψης. Θα είναι μια διαδικασία σαρωτική, που θα διαμορφώσει και θα παραμορφώσει σχεδόν κάθε πλευρά της ανθρώπινης ζωής όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.
Μεγάλο μέρος του βιβλίου εξηγεί τους μηχανισμούς που μας οδηγούν στην άρνηση του προβλήματος, στην «τύφλωσή» μας μπροστά στις κλιματικές αλλαγές που συμβαίνουν καθημερινά.
Το «Ακατοίκητη Γη: Μια ιστορία του μέλλοντος» είναι ταυτόχρονα ένας στοχασμός για τον όλεθρο που έχουμε επιφέρει στον εαυτό μας και μια φλογερή έκκληση για δράση και άμεση κινητοποίηση. Εξετάζοντας και αναπτύσσοντας τα χειρότερα αληθοφανή σενάρια που μπορεί να συμβούν αν συνεχίσουμε να ζούμε όπως ζούμε σήμερα, το βιβλίο του Wallace-Wells, που μεταφράζεται σε 15 γλώσσες, είναι ένα μανιφέστο που θα διαλύσει κάθε εφησυχασμό μας. Διότι ακριβώς όπως ο κόσμος βρέθηκε στο χείλος της καταστροφής στη διάρκεια μιας και μόνο ζωής, έτσι και η ευθύνη να αποφύγουμε αυτή την καταστροφή τώρα ανήκει σε μία και μόνο γενιά.
(Δημοσιεύεται στη σημερινή 6/9/2019 έντυπη Αμαρυσία)
