8/6/12

Ρέι Μπράντμπερι: ένας αγαπημένος συγγραφέας

«Ο Ιούλιος Βερν ήταν ο πατέρας μου. Ο Χ. Γ. Ουέλς, ο σοφός μου θείος. Ο Έντγκαρ Άλαν Πόου ήταν ο αλαφροΐσκιωτος ξάδελφός μου, που τον είχαμε φυλακισμένο ψηλά στη σοφίτα, στο πίσω μέρος του σπιτιού. Οι Φλας Γκόρντον και Μπακ Ρότζερς ήταν αδέρφια μου και φίλοι μου. Σας περιγράφω με λίγα λόγια το γενεαλογικό μου δέντρο. Προσθέτοντας, φυσικά, πως η Μαίρη Σέλεϊ, η συγγραφέας του "Φραγκενστάιν", υπήρξε κατά πάσα πιθανότητα μητέρα μου». Αυτά έγραφε σε μια αυτοβιογραφία του το 1965, ο διάσημος συγγραφέας Ρέι Μπράντμπερι, ο οποίος στις 6 Ιουνίου 2012 έφυγε από κοντά μας και πήγε να καθίσει δίπλα τους, να συνεχίσουν να ονειρεύονται όλοι μαζί. 
Ο Μπράντμπερι, ήταν ένας συγγραφέας με ρεπερτόριο που εκτείνεται από βιβλία τρόμου μέχρι αντιρατσιστική λογοτεχνία. Σε μας όμως ήταν περισσότερο γνωστός από κλασικά έργα φαντασίας και επιστημονικής φαντασίας, όπως τα «Φάρεναϊτ 451» και «Τα Χρονικά του Άρη», που είναι και τα πιο γνωστά στη χώρα μας. Το μεν πρώτο, ως ταινία του Φρανσουά Τρυφώ (1966) με πρωταγωνιστές τη Τζούλι Κρίστι και τον Όσκαρ Βέρνερ, το δε δεύτερο ως σήριαλ στην τηλεόραση τη δεκαετία του ‘90. 
Στη διάρκεια της ζωής του, είχε πουλήσει περισσότερα από οκτώ εκατομμύρια βιβλία και τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε 36 γλώσσες. Η συγγραφική του καριέρα ξεκίνησε σε ηλικία 20 ετών και είχε τη δική του στήλη σε περιοδικό με τίτλο «Σούπερ Επιστημονικές Ιστορίες». Αυτό δε, που δεν γνωρίζουν πολλοί, είναι ότι ο Μπράντμπερι είχε γράψει το σενάριο για την ταινία «Μόμπι Ντικ», που είχε γυρίσει ο Τζον Χιούστον το 1956. 
Ο Ρέι Μπράντμπερι, υπήρξε ένας ασύγκριτος αφηγητής, ένας λυρικός, ένας ποιητής του εφικτού, ένας μάγος του απροσδόκητου και ταυτόχρονα ένας αυστηρός αναλυτής των ηθών του 20ού αιώνα. Αδιαμφισβήτητα δε, ήταν ένας από τους πιο αγαπημένους συγγραφείς στην πατρίδα του την Αμερική. 
Η λογοτεχνική του καριέρα, καλύπτει έξι δεκαετίες και το σώμα του έργου του είναι εκπληκτικό: αξέχαστα μυθιστορήματα, δοκίμια, θεατρικά έργα, σενάρια για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση, καθώς και πάμπολλες συλλογές έξοχων διηγημάτων. 
Στα γνωστότερα έργα του, συγκαταλέγονται επίσης «Ο εικονογραφημένος άνθρωπος», που γυρίστηκε ταινία από τον Τζακ Σμάιτ (1969), με τον Ροντ Στάιγκερ και την Κλερ Μπλουμ, καθώς και το «Κάτι κολασμένο έρχεται προς τα δω», ενώ έχει γράψει και αρκετά σενάρια για την πιο μακρόβια τηλεοπτική σειρά, τη «Ζώνη του λυκόφωτος» που παιζόταν και στη χώρα μας επί σειρά ετών. 
Το βιβλίο του Μπράντμπερι, που είχα διαβάσει πρώτο σε νεαρή ηλικία ήταν το γνωστό «Τα χρονικά του Άρη», το οποίο εδώ είχε αποδοθεί ως «Τα δίδυμα φεγγάρια του Άρη» (1975 - εκδ. Μπουκουμάνη), στο οποίο ο πλανήτης Άρης είναι τόπος ελπίδας, και ονείρων, όπου ένα στρώμα σκόνης καλύπτει τις άδειες πόλεις ενός κατεστραμμένου πολιτισμού. Σ’ αυτόν τον τόπο, λοιπόν, φτάνουν οι άπληστοι, κάτοικοι της Γης να τον λαφυραγωγήσουν και να τον εμπορευματοποιήσουν, να τον αναπτύξουν και να τον μάθουν, φέρνοντας μαζί τους και τους αρχέγονους φόβους τους και τις πιο μύχιες επιθυμίες τους. Στην αρχή, σε μικρές ομάδες και αργότερα σαν χείμαρρος, που ορμά από έναν κόσμο στα πρόθυρα της καταστροφής, προς μια υπόσχεση για το αύριο. Ουσιαστικά, πρόκειται για μια αλληγορία των πρωτοπόρων που ανακάλυψαν την Αμερική. Ο άνθρωπος της Γης όμως μπορεί μεν να κατάκτησε τον Άρη, αλλά κατακτήθηκε με τη σειρά του από τον Κόκκινο Πλανήτη. Ο παράξενος νέος κόσμος με την αρχαία ετοιμοθάνατη φυλή και τις αχανείς χρυσοκόκκινες έρημους τον μάγεψαν, εισχώρησαν στα όνειρά του και τον άλλαξαν για πάντα. 
Τα «Χρονικά του Άρη» είναι κλασσικό έργο, του οποίου η δύναμη και η φαντασία δεν έχουν σβήσει με την πάροδο του χρόνου. Μέσα από αλληλένδετες διαφορετικές ιστορίες, ο Μπράντμπερι αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη, τον προκαλεί να δει την αδυναμία και την οδυνηρή επιπολαιότητά του εκτεθειμένες στο απέραντο διάστημα σε έναν παράξενο και συναρπαστικό κόσμο, όπου η «ανθρωπιά» περισσεύει. 
Πρωτότυπο και δυνατό επίσης έργο του, ήταν και το «Φάρεναϊτ 451». Μια περιγραφή ενός ολοκληρωτικού καθεστώτος, στο οποίο οι πολίτες χάνουν το χρόνο τους με ανούσιες απολαύσεις, ενώ η πυροσβεστική υπηρεσία έχει ως βασική αποστολή το κάψιμο όλων των βιβλίων (οι 451 βαθμοί Φάρεναϊτ υποτίθεται ότι είναι η θερμοκρασία στην οποία καίγεται το χαρτί), οι δε αντιστασιακοί κατά αυτού του καθεστώτος, ήσαν άνθρωποι με γερή μνήμη που αποστήθιζαν τα κλασσικά αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ώστε να μπορέσουν εάν το καθεστώς έπεφτε να τα ξανατυπώσουν. Ο Μπράντμπερι υποστήριζε μάλιστα, ότι το «Φάρεναϊτ 451» ήταν το μοναδικό του βιβλίο στο χώρο της «επιστημονικής φαντασίας» (science fiction), επιμένοντας ότι ο κύριος όγκος του έργου του ήταν κυρίως «φαντασία» (fantasy).
 Τέλος, «Ο εικονογραφημένος άνθρωπος» (γραμμένο το 1951) ήταν μια συλλογή διηγημάτων (εικόνων που ζωντάνευαν πάνω στο γεμάτο τατουάζ κορμί ενός ανθρώπου), γύρω από τις ανθρώπινες σχέσεις, τις σχέσεις γονέων και παιδιών, γύρω από την χαμένη ανθρωπιά, τη ματαιότητα των ταξιδιών στο διάστημα και τη μοναξιά των ανθρώπων στο αχανές του διαστήματος, γύρω από το τέλος του κόσμου, ή και την αρχή μιας νέας ζωής. Διηγημάτων γραμμένων με αγάπη και στοργή για το ανθρώπινο είδος, που οδηγούμενο από μικρο-εγωισμούς και ματαιοδοξία, καταστρέφει με τη στάση του ό,τι αγαπάει και καταστρέφεται από τα δημιουργήματά του.