9/11/20

Τελευταία λόγια - Last Words

Μια μετα-αποκαλυπτική και ταυτόχρονα τρυφερή επιστημονική φαντασία, που ανακάλυψα στο φετινό live streaming 61o Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για ένα φιλμ του Τζόναθαν Νόσιτερ (που μας είχε χαρίσει παλιότερα το ντοκιμαντέρ Mondovino). Το φιλμ αυτό του Νόσιτερ, ουσιαστικά είναι ένας ύμνος στην πολιτιστική έκφραση, ειδικά στον κινηματογράφο, αλλά και μια προειδοποίηση για την κλιματική αλλαγή. Ταυτόχρονα, σε δεύτερο επίπεδο αφήνει αιχμές για την αδιαφορία του ανθρώπου απέναντι στις τριτοκοσμικές χώρες, τον αναλφαβητισμό και την απουσία υγειονομικής περίθαλψης.
Βρισκόμαστε στο 2085 και η γη έχει καταστραφεί ολοσχερώς από κάποιον κατακλυσμό και τις επιδημίες. Η Αφρική έχει βυθιστεί και η Ερυθρά Θάλασσα έχει επεκταθεί, αλλά ένα 17χρονο αγόρι αφρικανικής καταγωγής (Καλίφα Τουρέ), μας λέει ότι είναι ο τελευταίος άνθρωπος στη γη και ότι «οι άνθρωποι ζουν να διηγούνται ιστορίες». Η ιστορία του ξεκινάει από τη στιγμή που, ζώντας με κονσέρβες και εμφιαλωμένο νερό, φτάνει με την αδελφή του στο ισοπεδωμένο Παρίσι, με τον Πύργο του Άιφελ να γέρνει, όπως το Άγαλμα της Ελευθερίας στον Πλανήτη των Πιθήκων του Φράνκλιν Σάφνερ (1968). Η αδελφή του θα πεθάνει από κάποιον ιό και ο νεαρός μόνος του και με γνώσεις που έχει αποκτήσει μόνον από εικονογραφημένα βιβλία (το σχολείο τού είναι άγνωστη έννοια), θα ξεκινήσει ένα ταξίδι επηρεασμένος από μια επιγραφή που τον προτρέπει να ακολουθήσει ένα μυστηριώδες «Κάλεσμα».
Στη μακρά διαδρομή του, θα συναντήσει έναν υπεραιωνόβιο με βιβλική μορφή (Νικ Νόλτε), ο οποίος ζει στο υπόγειο της «Ταινιοθήκης της Μπολόνια», όπου φυλάσσονταν και έχουν διασωθεί θησαυροί του αναλογικού κινηματογράφου (ταινίες σε μπομπίνες, μέσα σε σκουριασμένα μεταλλικά κουτιά) από τον Μελιές μέχρι τους Μόντι Πάιθον και από τον Στάρτζες μέχρι τον Ταρκόφσκι. Η ανυπαρξία ηλεκτρικού ρεύματος έχει αχρηστέψει κάθε ψηφιακό αρχείο στον πλανήτη.
Οι δύο τους, σέρνοντας ένα καρότσι με όσες ταινίες μπορούν και με μια αυτοσχέδια μηχανή προβολής, που λειτουργεί χάρη στο δυναμό ενός ποδηλάτου, αποφασίζουν να ακολουθήσουν τις πινακίδες με το «Κάλεσμα» για να φτάσουν (ακολουθώντας μια πινακίδα που λέει «Προς Κόρινθο, Χαλάνδρι, Κηφισιά») μέχρι την Αθήνα, η οποία έχει βυθιστεί από το τεράστιο τσουνάμι της Ερυθράς Θάλασσας και προεξέχει μόνον ο Ιερός Βράχος της Ακροπόλεως. Εκεί θα βρουν κάποιους ανθρώπους που ζουν από υποτυπώδεις καλλιέργειες, μεταξύ των οποίων είναι ο Στέλαν Σκάρσγκαρντ, η Σαρλότ Ράμπλιν, η Βαλέρια Γκολίνο, η Άλμπα Ρόχβαχερ, μέχρι και η Μάριαμ Ντ’ Άμπο (κορίτσι του Μποντ στο «Με το δάκτυλο στην σκανδάλη»).
Το σενάριο, βασισμένο στην ομότιτλη νουβέλα του Σαντιάγο Αμιγκορένα, γραμμένο από τον ίδιο το συγγραφέα και τον σκηνοθέτη, σε μαγνητίζει με τις αλληγορίες και τις αναφορές στον παλιό κινηματογράφο. Η σκηνοθεσία του Νόσιτερ είναι ικανοποιητική, όπως και οι ερμηνείες (απόλαυσα τη συνάντηση και τη χειραψία Νόλτε και Σκάρσγκαρντ). Η συγκλονιστική φωτογραφία των αχανών εκτάσεων, της άνυδρης γης, αλλά και του αρχαιολογικού χώρου (μεγάλο μέρος του έργου έχει γυριστεί στο Αρχαιολογικό Πάρκο Peastum στην Καμπανία, στη Μεγάλη Ελλάδα) από την Κλαρίσα Καπελάνι, αποτελεί ένα σοβαρό μήνυμα σ’ αυτούς που αδιαφορούν για την κλιματική αλλαγή και η υποβλητική μουσική του Τομ Σμάιλ, έρχεται υποβλητικά να συμπληρώσει την εικόνα της καταστροφής.
Προσωπικά το απόλαυσα. (Κριτική μου στο Myfilm)
INFO
61ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
Είδος: Επιστημονική φαντασία, Δράμα (126΄)
Χώρες: Ιταλία, Γαλλία (2020)
Σκηνοθεσία: Jonathan Nossiter
Παίζουν: Nick Nolte, Kalipha Touray, Charlotte Rampling, Stellan Skarsgård, Maryam d' Abo (Τιμοθι Ντάλτον), Valeria Golino, Alba Rohrwacher
Σύνοψη: 2085, ο πλανήτης Γη είναι μια απέραντη έρημος και ένας 17χρονος αφρικανός ξεκινάει ένα μακρύ ταξίδι για να ανακαλύψει τι εννοούν οι πινακίδες που τον προτρέπουν να ανταποκριθεί στο «Κάλεσμα» και να βρει κι άλλους που έχουν επιζήσει.