Μου είπε μια φίλη ότι στο αφιέρωμά μου (3/12/2025) για ταινίες με Christmas Spirit (ΕΔΩ), δεν είδε πουθενά την ταινία Die Hard (1988) που είναι κι αυτή μια χριστουγεννιάτικη ταινία, αφού διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων.
Συμφώνησα μαζί της, ότι αυτή η ταινία (που σπάνια αναφέρεται πια με τον ελληνικό τίτλο Πολύ σκληρός για να πεθάνει, στον οποίο η σκληρότητα και ο θάνατος ακούγονται κάπως αντιφατικά για μια εορταστική και δη χριστουγεννιάτικη λίστα), τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και πιο αποδεκτή, ως τέτοια, μιας και ο κόσμος φαίνεται να χρειάζεται και ολίγη εορταστική αδρεναλίνη.
Όμως στη δική μου λίστα προτιμώ ταινίες με χριστουγεννιάτικο θέμα και όχι με χριστουγεννιάτικο φόντο. Γι’ αυτό άλλωστε τοποθέτησα ανάμεσά τους και το Ο Αη-Βασίλης είναι λέρα (Bad Santa, 2003), στην οποία ένας απατεώνας και ο συνεργάτης του παριστάνουν τον Άγιο Βασίλη και το Ξωτικό του για να ληστέψουν ένα πολυκατάστημα την παραμονή των Χριστουγέννων.
Απαντώντας όμως στη φίλη μου, διαπίστωσα ότι τα όρια μεταξύ χριστουγεννιάτικου «θέματος» και «φόντου», κάπου έχουν αρχίσει να γίνονται λιγότερο διακριτά, μιας και το Χόλιγουντ, στην προσπάθεια να μην επαναλαμβάνεται σ’ αυτό το θρησκευτικο-εορταστικό είδος και να παρέχει entertainment σε ένα ευρύτερο target group ώστε να γεμίζει το box-office, γυρίζει ταινίες στις οποίες το εορταστικό θέμα, κάνει προσπάθειες να ισορροπήσει με το εορταστικό φόντο, με τρόπο που δύσκολα βγάζεις άκρη πλέον.
Θεωρώ όμως, ότι το κλασσικό Θαύμα της 34ης Οδού (1947) του Τζορτζ Σίτον, με τον Έντμουντ Γκουέν και τα πραγματικά γένια του, δεν μπορεί να συμπεριληφθεί στην ίδια λίστα με την ταινία Γκρέμλινς (Gremlins, 1984) του Τζο Ντάντε, η ιστορία της οποίας διαδραματίζεται στις γιορτές των Χριστουγέννων και μεταξύ σοβαρού και αστείου είναι ένα horror και disaster movie ολκής.
Επίσης, δεν μπορώ να συμπεριλάβω στην ίδια λίστα την ταινία Μια υπέροχη ζωή (1946), του Φρανκ Κάπρα (στην οποία ο Τζέιμς Στιούαρτ είναι εγκλωβισμένος στη φυσιολογική, αλλά βαρετή γι’ αυτόν ζωή του καλού παιδιού-άνδρα-πολίτη-επαγγελματία-οικογενειάρχη και ένας άγγελος που προσπαθεί να κερδίσει τα φτερά του, θα του μάθει πόσο υπέροχη είναι η ζωή κατά τη διάρκεια της παραμονής των Χριστουγέννων) και την ταινία του Στάνλεϊ Κιούμπρικ Μάτια ερμητικά κλειστά (Eyes wide shut, 1999), στην οποία ο Τομ Κρουζ εγκλωβισμένος κι αυτός στη ρουτίνα του πλούσιου γιατρού με την όμορφη και πιστή σύζυγό του, ξεφεύγει για μια νύχτα κατά τη διάρκεια των εορτών Χριστουγέννων πηγαίνοντας σε ένα οργιαστικό sex-alcohol-mystery-crime-party, που οργανώνει ο Σίντνεϊ Πόλακ.
Σε εορταστική δεξίωση αναφέρονται και οι δυο ταινίες, αλλά βρε παιδί μου, εδώ έρχονται «αντιμέτωπα το φως με το σκοτάδι», όπως λέει και ένας φίλος μου σκηνοθέτης ιστορικών προσωπικοτήτων.
Επίσης, δεν μπορώ να βάλω το Μόνος στο σπίτι (1990) του Κρις Κολόμπους, στο οποίο ο μικρός ΜακΚάλεϊ Κάλκιν, παραμονή Χριστουγέννων έρχεται αντιμέτωπος με δυο διαρρήκτες της συμφοράς, στην ίδια λίστα με το slasher νεανικό thriller του Μπομπ Κλαρκ Τρόμος στο παρθεναγωγείο (Black Christmas, 1974), όπου τα κορίτσια ενός παρθεναγωγείου, έρχονται αντιμέτωπα με ένα σχιζοφρενή που «όλα τα σφάζει, όλα τα μαχαιρώνει» (όπως φώναζαν στη λαϊκή αγορά όσοι πουλούσαν καρπούζια). Εξ ου και ο ελληνικός τίτλος. Ταινία που πήγε καλά στο box-office, αφού κυκλοφόρησαν κι άλλα Black Christmas έκτοτε.
Αν ήθελα λοιπόν -προκειμένου να σου απαντήσω καλή μου φίλη- να «ανοίξω τη βεντάλια» (όπως λένε στα πρωινάδικα της TV) και να συμπεριλάβω το Die Hard στη λίστα ταινιών με χριστουγεννιάτικο φόντο, τότε θα το προχωρούσα και λίγο παραπέρα για να δείξω και πόσο mainstream είμαι. Ιδού, μερικοί τίτλοι ακόμα, που μπορούν να ενταχθούν στο πλαίσιο του Christmas Spirit:
Πολυθρόνα για δυο (Trading places, 1983) του Τζον Λάντις, στην οποία ένας σνομπ μεσίτης εμπορευμάτων της Γουόλ Στριτ και ένας πονηρός απατεώνας του δρόμου αλλάζουν θέσεις χριστουγεννιάτικα, ως μέρος ενός στοιχήματος από δύο άκαρδους εκατομμυριούχους αδελφούς που διευθύνουν μια χρηματιστηριακή εταιρεία. Είδος: χριστουγεννιάτικος τρόμος για τον καπιταλισμό.
Διαιτητής για παντρεμένους (The ref, 1994) του Τεντ Ντέμι, στην οποία την παραμονή των Χριστουγέννων ένας διαρρήκτης αναγκάζεται να πάρει ως όμηρους τα μέλη μιας δυσλειτουργικής οικογένειας και να γίνει αυτό που λέει ο τίτλος. Ευρύτερο είδος: μαύρη, αστυνομική κωμωδία, αλλά παραμονή Χριστουγέννων.
Ληστεύοντας τη Μαφία (The Ice Harvest, 2005) του Χάρολντ Ρέιμις, στην οποία ένας δικηγόρος την παραμονή των Χριστουγέννων, προσπαθεί να εξαπατήσει την τοπική μαφία για να αποσπάσει κάποια χρήματα, ενώ η σύντροφός του, ιδιοκτήτρια στριπτιτζάδικου, έχει διαφορετικά σχέδια για τα χρήματα. Είδος: αστυνομική, βρώμικη, αλλά με χριστουγεννιάτικο φόντο.
Ο Μπάτμαν επιστρέφει (Batman Returns, 1992) του Τιμ Μπάρτον με χριστουγεννιάτικες εικόνες, αν και δεν ταιριάζουν στην σκοτεινή, υγρή και απειλητική Γκόθαμ Σίτι. Είδος: φαντασίας (επιστημονικής, δεν θα το έλεγα), σκοτεινή, περιπέτεια, αλλά με φόντο χριστουγεννιάτικο.
Μπραζίλ (Brazil, 1985), του Τέρι Γκίλιαμ, στην οποία ένας γραφειοκράτης σε μια δυστοπική κοινωνία γίνεται εχθρός του κράτους, καθώς διεκδικεί τη γυναίκα των ονείρων του. Διαδραματίζεται κατά τη χριστουγεννιάτικη περίοδο, έχει χιούμορ, είναι διασκεδαστική και ευχάριστη. Επιπλέον, είναι και ψυχαγωγική, εάν σκεφτείτε ότι έχει κάτι από Τζορτζ Όργουελ και «1984». Είδος: φαντασία, αισθηματική, αλληγορική, πολιτική σάτιρα και… Χριστούγεννα.
Χριστουγεννιάτικος εφιάλτης (The nightmare before Christmas, 1993) του Χένρι Σέλικ, που από τον τίτλο κιόλας αντιλαμβάνεσαι με τι έχεις να κάνεις, αφού ο βασιλιάς της Πόλης του Χάλογουιν ανακαλύπτει ότι υπάρχει και η Πόλη των Χριστουγέννων και προσπαθεί να καταστρέψει τη μαγεία που ασκεί στα παιδιά. Είδος: animation, εφιαλτικό, μαύρο χιούμορ, όμως παραγωγής Τιμ Μπάρτον, αν αυτό σας λέει κάτι.