Οι εκδόσεις Κλειδάριθμος κυκλοφόρησαν πρόσφατα και μου έστειλαν το βιβλίο "Μαρία Πλυτά: Η πρώτη σκηνοθέτρια του ελληνικού κινηματογράφου" σε επιμέλεια της Μπέτυ Κακλαμανίδου. Πρόκειται για μια εξαιρετική μελέτη για την Μαρία Πλυτά, η οποία υπήρξε η πρώτη γυναίκα σκηνοθέτρια του ελληνικού κινηματογράφου.
Η φιλμογραφία της περιλαμβάνει δεκαεπτά (17) ταινίες που προβλήθηκαν μεταξύ των ετών 1950 και 1970. Το δε έργο της δίνει φωνή σε θηλυκότητες, προβλήματα και ιστορικά ζητήματα που ο κυρίαρχος, ανδροκεντρικός κινηματογράφος παραμέριζε.
Αυτός ο συλλογικός τόμος , που επιμελήθηκε η Μπέτυ Κακλαμανίδου(*), είναι ο πρώτος που της αφιερώνεται, περιλαμβάνοντας δεκαεπτά εξαιρετικά ενδιαφέρουσες πρωτότυπες αναγνώσεις από καταξιωμένες και νέες φωνές των κινηματογραφικών, φεμινιστικών και πολιτισμικών σπουδών, οι οποίες φωτίζουν διεπιστημονικά το έργο της. Διαμεσολαβώντας θέματα φύλου, έμφυλης βίας, σεξεργασίας, νεωτερισμού και παράδοσης και ιστορικής μνήμης, μεταξύ άλλων, η φιλμογραφία της Πλυτά αποτελεί ένα μοναδικό αρχείο της μεταπολεμικής Ελλάδας και ταυτόχρονα μία πρόωρη φεμινιστική φωνή που αμφισβήτησε τόσο ιδεολογικές όσο και ειδολογικές συμβάσεις. Ένα βιβλίο που αξίζει να υπάρχει στη βιβλιοθήκη ιστορικών του κινηματογράφου, μελετητών, φοιτητών και εραστών του σινεμά.
Περιεχόμενα του τόμου:
Α΄ Μέρος
1.Η μητέρα στα Αρραβωνιάσματα (1950): Η έμφυλη βία ως «κρυφό» αφηγηματικό κέντρο
2.Αναπαράσταση θηλυκοτήτων και αρρενωποτήτων στη Λύκαινα (1951)
3.Η (ερωτική) στρατιωτική ζωή εν Ελλάδι: Για τον Βαφτιστικό (1952)
4.Εύα (1953): Κινηματογραφικός μοντερνισμός, γυναικεία αυτενέργεια και αστική πλήξη
5.Αμφίσημη νεωτερικότητα, φαντασματική παράδοση: Οι αντιφάσεις στο Κορίτσι της Γειτονιάς (1954)
Β΄Μέρος
1.Φύλο και συναισθηματική ιστοριογραφία στη Δούκισσα της Πλακεντίας (1956)
2.Τζιπ, Περίπτερο και Αγάπη (1957): Η κωμωδία ως όχημα για την εξέλιξη της κοινωνίας και του κινηματογραφικού μέσου
3.Μόνο για μια νύχτα (1958): Ενσυνείδητη κινηματογραφική γραφή, γυναικεία ενδυνάμωση και ειδολογικές υπερβάσεις
4.Τα βυθισμένα νοήματα στα Ναυάγια της Ζωής (1959) της Μαρίας Πλυτά: Γυναικεία σεξουαλικότητα και ταξική αναδιαμόρφωση;
5.Άντρας είμαι και το κέφι μου θα κάνω (1960): Παρενδυσία και φύλο
6.Ήρθες αργά (1961) και Η κυρία με τις καμέλιες: Κινηματογραφική μεταφορά και γυναικεία αναπαράσταση
7.Ο λουστράκος (1962): Ο μικρός Βασίλης ως σύμβολο μιας γενιάς
8.Αρρενωπότητες σε κρίση και νεωτερικότητα στον Άσωτο (1963)
9.Ο ανήφορος (1964): Θηλυκότητες & έμφυλη βία
10.Ο Νικητής (1965) και η εύθραυστη αρρενωπότητα του Δημήτρη Παπαμιχαήλ
11.Ο εμποράκος (1967): Αποκλίνοντα στερεότυπα
12.Η άγνωστη της νύχτας (1970): Το τελευταίο μεγάλο παραμύθι της Μαρίας Πλυτά
---
(*) Η Μπέτυ Κακλαμανίδου είναι υπότροφος Fulbright και Καθηγήτρια Ιστορίας & Θεωρίας Κινηματογράφου και Τηλεόρασης στο Τμήμα Κινηματογράφου του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Διετέλεσε Διευθύντρια του Αγγλόφωνου Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Film and Television Studies» (2019-2024). Είναι Επιστημονικά Υπεύθυνη του Ερευνητικού Προγράμματος με τίτλο «Plyta’s Uknown Cinema» (PUC) / «Ο Άγνωστος Κινηματογράφος της Μαρίας Πλυτά» (2025-28), το οποίο υλοποιείται στο πλαίσιο της δράσης του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. «3η Προκήρυξη ερευνητικών έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για μέλη ΔΕΠ και ερευνητές/τριες» (Αριθμός Έργου ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.: 24781).
(Εκδόσεις Κλειδάριθμος / Κατηγορία: Τέχνες και Πολιτισμός / Επιμέλεια: Μπέτυ Κακλαμανίδου / Έτος έκδοσης: 2025 / Σελίδες: 280)