Μία από τις πιο σκοτεινές και πολιτικά φορτισμένες δημιουργίες του Σουηδού σκηνοθέτη, που αποτελεί ταυτόχρονα και μια σπουδή της ανθρώπινης συμπεριφοράς σε περίοδο πολέμου.
Η Εύα και ο Γιαν Ρόζενμπεργκ, δύο μουσικοί, δραπετεύουν από έναν αδιευκρίνιστο πόλεμο και εγκαθίστανται σε ένα μακρινό νησί, όπου προσπαθούν να επιβιώσουν καλλιεργώντας λαχανικά. Έχουν παντρευτεί εδώ και επτά χρόνια, χωρίς να αποκτήσουν παιδιά. Στο χωριό, συναντούν έναν ψαρά, τον Φίλιπ και τον δήμαρχο, τον Συνταγματάρχη Τζάκομπι. Ο Φίλιπ μαθαίνει ότι έχουν αποβιβαστεί ένοπλες δυνάμεις και ότι οργανώνεται αντίσταση στο νησί. Η επιθυμία του ζευγαριού να διατηρήσει μια ουδέτερη, ειρηνική ζωή σύντομα συγκρούεται με την ωμή βία του πολέμου, όταν οι εχθροπραξίες φτάνουν στην πόρτα του.
Ο Μπέργκμαν με αυτή την ταινία διερευνά τη συνείδηση του ανθρώπου απέναντι στη βία και την απάθεια. Οι χαρακτήρες του, αρχικά εμφανίζονται απομονωμένοι, σχεδόν απολιτικοί, όμως όταν η βία τούς αγγίζει, έχουν ένα πρόβλημα: μπορούν να είναι ουδέτεροι σε έναν ανήθικο κόσμο; Οπότε η «ντροπή» του τίτλου μάλλον αφορά στη ντροπή της απάθειας, της αδράνειας. Ο πόλεμος που είναι αόριστος στην ταινία, αποτελεί μια αλληγορία της ψυχολογικής αποσύνθεσης. Ο Μπέργκμαν τον χρησιμοποιεί «ηχητικά» (βομβαρδισμούς, ουρλιαχτά, πυροβολισμούς) με ψυχολογική ένταση, περισσότερο για να μεταδώσει ψυχολογικό πανικό, παρά «ρεαλιστικά» για να μας προσφέρει ένα πολεμικό δράμα.
Οι πρωταγωνιστές του, αν και -ως μουσικοί- αποτελούν σύμβολα πολιτισμού και πνευματικότητας, εδώ χάνουν την αξία τους, ενώ η ψυχρή φωτογραφία του Σβεν Νίκβιστ, ενισχύει την αίσθηση ψυχρότητας και συναισθηματικής αποσύνθεσης. Η δε Λιβ Ούλμαν, δίνει μία από τις πιο δυνατές και σπαρακτικές της ερμηνείες.
Συνολικά, η ταινία αποτελεί ένα case study για τη φύση της ανθρώπινης κακίας, τη σύγκρουση ανάμεσα στον ιδεαλισμό και τον πραγματισμό και την αδυναμία διατήρησης της αθωότητας στον σύγχρονο κόσμο. Είναι μια καταγγελία της ηθικής αδράνειας, μια απεικόνιση του ψυχικού πολέμου του ανθρώπου με τους εσωτερικούς του δαίμονες.
INFO
Είδος: Δράμα, 103'
Χώρα: Σουηδία, 1968
Σκηνοθεσία: Ίνγκμαρ Μπέργκμαν
Παίζουν: Μαξ φον Σίντοφ, Λιβ Ούλμαν, Γκούναρ Μπιόρνστραντ, Μπιργκίτα Βάλμπεργκ
Διανομή: New Star