Το βιβλίο με τίτλο «Δεν γίνονται αυτά εδώ» (εκδ. Καστανιώτη), του Αμερικανού συγγραφέα Sinclair Lewis, το βρήκα ένθετο στο ΘΕΜΑ της προηγούμενης Κυριακής, το οποίο και αγόρασα αμέσως. Με τράβηξε το γεγονός ότι γνώριζα τον συγγραφέα από το μυθιστόρημά του «Κεντρικός δρόμος», το οποίο δάνεισα κάποτε και δεν μου επεστράφη ποτέ. Την είχα ξαναπατήσει με το «Nineteen Eighty Four» του George Orwell (Penguin Publications) και δεν είχα βάλει μυαλό. Οπότε, πρώτο δίδαγμα: Μη δανείζετε ποτέ βιβλία. Καλύτερα να τα χαρίζετε σε κάποιον που πραγματικά ενδιαφέρεται. Είναι ένα ωραίο συναίσθημα.
Πάμε για το δεύτερο δίδαγμα. Το μυθιστόρημα «It can't happen here» (γραμμένο το 1935 και το πρώτο βραβευμένο με Νόμπελ) συνοπτικά θα αναφέρω, ότι εξετάζει την άνοδο του φασισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Γραμμένο κατά τη διάρκεια μιας ταραγμένης περιόδου του Μεσοπολέμου, το έργο απηχεί τους φόβους για την άνοδο αυταρχικών καθεστώτων και είναι εμπνευσμένο από τον φασισμό στην Ιταλία, τον ναζισμό στη Γερμανία και γενικά από την επικράτηση ολοκληρωτικών καθεστώτων.
Το μυθιστόρημα περιγράφει την άνοδο του Μπαζ Γουίντριπ, ενός δημαγωγού πολιτικού που χρησιμοποιεί λαϊκισμό, ρητορική μίσους και φόβο για να κερδίσει τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. Υπόσχεται οικονομική σταθερότητα, εθνική αναγέννηση και τάξη & ασφάλεια, αλλά μόλις ανέρχεται στην εξουσία, εγκαθιδρύει ολοκληρωτικό καθεστώς, επιβάλλοντας στρατιωτικό νόμο, καταστέλλοντας την ελευθερία του Τύπου, δημιουργώντας παραστρατιωτικές δυνάμεις και φυλακίζοντας ή εξοντώνοντας τους αντιπάλους του.
Η ιστορία επικεντρώνεται στον φιλελεύθερο δημοσιογράφο Ντορέμους Τζέσαπ, ο οποίος αν και διστάζει να πιστέψει ότι ο Μπαζ Γουίντριπ θα μπορούσε να εγκαθιδρύσει δικτατορία στην Αμερική, σταδιακά το βλέπει να συμβαίνει και εμπλέκεται σε μια αντίσταση ενάντια στο καθεστώς.
Μέσα από αυτούς τους δυο βασικούς χαρακτήρες, το βιβλίο αναδεικνύει τη δυνατότητα της μεσαίας τάξης να αντισταθεί, ή αντίθετα την αδυναμία να υποκύψει στις δυνάμεις του αυταρχισμού και αποτελεί μια ισχυρή προειδοποίηση για το πώς μπορεί να αναπτυχθεί ένας αυταρχικός ηγέτης, ακόμη και σε δημοκρατικές κοινωνίες. Επίσης, προβάλλει τη δύναμη της προπαγάνδας, του φόβου και της παραπληροφόρησης.
Εξαιρετικό και διαχρονικά επίκαιρο, με όλα όσα συμβαίνουν σήμερα στη «χώρα των ευκαιριών» και των MAGA, όπως αποκαλούνται οι οπαδοί του Make America Great Again. Δεν βρίσκετε;
Δίδαγμα δεύτερο, λοιπόν, με αφορμή το μυθιστόρημα που το ρουφάς με την πρώτη: Μια δημοκρατία μπορεί να καταρρεύσει υπό την πίεση του φόβου και του λαϊκισμού. Κανένα έθνος δεν έχει ανοσία στον αυταρχισμό, ούτε καν μια δημοκρατία όπως οι ΗΠΑ.
(Δημοσιεύτηκε στη μόνιμη στήλη μου, στη σημερινή έντυπη Αμαρυσία, σελ. 29)