24/11/24

Η επιστροφή - The return

Μια δραματική ταινία για τις συνέπειες του πολέμου και ταυτόχρονα μια ιστορία για την τεράστια δύναμη του ανθρώπου, που αντιμετωπίζει πιέσεις και επιβουλές εναντίον του και εναντίον αυτού που εκπροσωπεί.
Ο Ουμπέρτο Παζολίνι έχει διασκευάσει σεναριακά (μαζί με τους Έντουαρντ Μποντ και Τζον Κόλε) το τελευταίο κεφάλαιο της Οδύσσειας που αναφέρεται στην επιστροφή του Οδυσσέα στην Ιθάκη και έχει δημιουργήσει μια ανθρώπινη ιστορία, χωρίς τις παρεμβάσεις των θεών του Ολύμπου και φανταστικών ηρώων ή τεράτων, που μας έχει συνηθίσει το κινηματογραφικό είδος Χλαμύδα ή Sword & Sandal.
Μετά από είκοσι χρόνια απουσίας, ο Οδυσσέας (Ρέιφ Φάινς) εκβράζεται μισοπεθαμένος και αγνώριστος στις ακτές της Ιθάκης, του βασιλείου του, που όμως θα το βρει αλλαγμένο από τότε που έφυγε για να πολεμήσει στον Τρωικό πόλεμο. Η σύζυγός του, Πηνελόπη (Ζιλιέτ Μπινός), είναι ουσιαστικά φυλακισμένη στο παλάτι δεχόμενη αφόρητες πιέσεις από τους υποψήφιους μνηστήρες της και φιλόδοξους για το θρόνο. Ο γιος τους Τηλέμαχος (Τσάρλι Πλάμερ), διατρέχει θανάσιμο κίνδυνο από τους μνηστήρες, οι οποίοι τον βλέπουν ως εμπόδιο για τους στόχους τους και ο Λαέρτης, ο γέρος πατέρας του (Νικήτας Τσακίρογλου) είναι τελείως ανίκανος να προσφέρει οτιδήποτε. 
Ο Οδυσσέας με εμφανή τα σημάδια της κατάπτωσης, από τον πολυετή πόλεμο και την περιπλάνησή του, δεν είναι πια ο ατρόμητος πολεμιστής που θυμούνται οι υπήκοοί του. Δεν έχει καν τη ψυχική δύναμη να διεκδικήσει τη γυναίκα του και το θρόνο, πόσο μάλλον να «πλησιάσει» το γιό του, ο οποίος έχει μεγαλώσει χωρίς αυτόν και δεν τον αναγνωρίζει.  Μόνον ο Εύμαιος (Κλαούντιο Σανταμαρία) που έχει καταλάβει ποιος είναι, προσπαθεί να τον συνεφέρει και να τον πείσει ότι πρέπει να σώσει την οικογένειά του και να ανακτήσει το θρόνο.
Ο Ρέιφ Φάινς είναι συγκλονιστικός, ως αναποφάσιστος να επιτρέψει στον εαυτό του να καταφύγει πάλι στη βία για να κερδίσει το χαμένο χρόνο και τον ψυχικό δεσμό με την Πηνελόπη. Η Ζυλιέτ Μπινός, την οποία είχαμε να δούμε μαζί με τον Φάινς από την εποχή του Άγγλου Ασθενή, είναι σπαρακτική ως γυναίκα και μάνα, που διαπιστώνει τη ματαιότητα του πολέμου ακόμα και μέσα στο ίδιο της το σπίτι, με την επιστροφή του «ήρωα». Έναν αιμοσταγή πόλεμο, τον οποίο ο Οδυσσέας θα κληροδοτήσει στο γιό τους Τηλέμαχο, ο οποίος φέρει το ηθικό βάρος των γονιών του και προσπαθεί να απογαλακτισθεί και να αποφύγει τη βία.
Ο Ουμπέρτο Παζολίνι έχει πάρει έναν αρχαίο μύθο, με τον οποίο ο κινηματογραφικός κόσμος και ειδικότερα εμείς οι Έλληνες έχουμε συνδεθεί συναισθηματικά, τον έχει ξεγυμνώσει από τα ιστορικά, ηρωικά και μυθολογικά του στοιχεία και τον έχει επιστρέψει σαν μια απλή, αντιπολεμική, ανθρώπινη τραγωδία (θυμήθηκα τις αριστουργηματικές «Τρωάδες» του Μιχάλη Κακογιάννη), με φόντο ένα ηλιόλουστο μεσογειακό τοπίο (έξοχη η φωτογραφία της Κέρκυρας και της Κυλλήνης  από τον Μάριους Παντούρου), μια αφαιρετική αρχιτεκτονική και λιτά κοστούμια.
INFO
Προβάλλεται από 28/11/2024
Είδος: Δράμα, Ψυχολογικό, Χλαμύδα, 116΄
Χώρες: ΗΒ, Ιταλία, Ελλάδα, Γαλλία, 2024
Σκηνοθεσία: Ουμπέρτο Παζολίνι
Παίζουν: Ρέιφ Φάινς, Ζιλιέτ Μπινός, Τσάρλι Πλάμερ, Μαργουάν Κενζάρι, Άνχελα Μολίνα, Κλαούντιο Σανταμαρία, Νικήτας Τσακίρογλου
Διανομή: Rosebud.21