Η μοναξιά του αστροναύτη δεν είναι πρώτη φορά που θίγεται στον κινηματογράφο. Έχουν προηγηθεί η «2001: Οδύσσεια του διαστήματος» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ (1968), το «Gravity» (2013) του Αλφόνσο Κουαρόν και το «Ad astra» (2019) του Τζέιμς Γκρέι. Αστροναύτες με διαφορετικό στόχο σε κάθε ταινία, αλλά στο βάθος του χαρακτήρα τους με έναν κοινό παρονομαστή: την ενδοσκόπηση, την ανακάλυψη του εαυτού, την αυτοκριτική και τον πιθανό εξαγνισμό.
Στην Τσεχο-αμερικανική παραγωγή Spaceman, το τελευταίο στοιχείο από αυτά που προανέφερα παρουσιάζεται εντονότερα και η ελκυστική ιδιαιτερότητα (και η διαφορά) σε σχέση με τις προηγούμενες ταινίες, βρίσκεται στο ηθοποιό που υποδύεται τον μοναχικό ταξιδιώτη του διαστήματος. Είναι ο (πρώην κωμικός) Άνταμ Σάντλερ, ο οποίος όμως δεν είναι η πρώτη φορά που τον βλέπω σε δραματικό ρόλο. Τον έχω ξαναδεί στο «Άκοπο διαμάντι» (2019) να υποδύεται έναν κοσμηματοπώλη στη Νέα Υόρκη με πελάτες νομιμόφρονες και αγνούς αγοραστές, μέχρι τοκογλύφους, λαθρέμπορους και μαφιόζους.
Στο Spaceman, ο Σάντλερ υποδύεται τον Γιάκουμπ Προτσάσκα τον πρώτο αστροναύτη από την Τσεχία, που έχει σταλεί στις εσχατιές του διαστήματος να ερευνήσει τη συμπεριφορά ενός νεφελώματος που πιθανόν να είναι επικίνδυνο για τη Γη. Βρίσκεται στη μέση της διαδρομής του ταξιδιού του και έχει εμπόδια στη διαστρική επικοινωνία με τη γυναίκα του Λένκα, την οποία άφησε πίσω ενώ ήταν έγκυος προκειμένου να ικανοποιήσει τις φιλοδοξίες του ως ηρωικού κοσμοναύτη, ώστε να εξιλεωθεί για τις αμαρτίες του κομμουνιστή πατέρα του, που ήταν πληροφοριοδότης του κόμματος και του καθεστώτος. Υπάρχει πολιτικό σχόλιο στην ταινία, το οποίο γίνεται εντονότερο όταν διαπιστώνουμε ότι η επικοινωνία του με τη Λένκα παρακολουθείται και λογοκρίνεται «χάρη της ψυχικής του ηρεμίας, αλλά και της δημοσιότητας σε εθνικό δίκτυο». Είναι «και ο πρώτος Τσέχος στο έξω-διάστημα»…
Τη ρουτίνα του, διακόπτει η εμφάνιση ενός τεράστιου αραχνοειδούς με υψηλή νοημοσύνη, που μιλάει τέλεια Αγγλικά (με τη φωνή του Πολ Ντάνο) και τον διαβεβαιώνει ότι δεν έχει εχθρικές διαθέσεις, τουναντίον, βρίσκεται στο σκάφος επειδή τον έχει υπό παρατήρηση και εμφανίστηκε επειδή κι αυτό αισθανόταν μοναξιά. Είναι προϊόν της φαντασίας του Γιάκουμπ ή όχι; Δεν θα το μάθουμε. Η ουσία είναι ότι, ο διάλογος με το αραχνοειδές και οι αναμνήσεις του, που βλέπουμε σε flashback και μας «βγάζουν έξω από την καμπίνα», τον βοηθούν να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του, να επαναπροσδιορίσει τη στάση του απέναντι στην Λένκα και στο ενδιάμεσο να αναλύσει με το αραχνοειδές τις έννοιες της αγάπης, της ζωής και του θανάτου και άλλων φιλοσοφικών ζητημάτων που απασχολούν τον άνθρωπο από καταβολής κόσμου.
Ο Άνταμ Σάντλερ, όπως και στο «Άκοπο διαμάντι», αναδεικνύει μια τραγικότητα χωρίς βεβιασμένες κινήσεις και με διακριτική εκφραστικότητα. Η φωνή του Πολ Ντάνο (ως αραχνοειδές) είναι νανουριστική (όπως του υπολογιστή Χαλ στο Οδύσσεια 2001). Η σκηνοθεσία δεν δημιουργεί, ούτε στιγμή βαρεμάρας μιας και το σενάριο σου συντηρεί την περιέργεια «τι θα συμβεί παρακάτω» και η Κάρεϊ Μάλιγκαν (στα flashback) είναι πολύ καλή. Συνολικά, θα τοποθετούσα την ταινία κάπου μεταξύ του «Οδύσσεια, 2001» και του «Ad astra». (Κριτική μου για το myFILM)
INFO
Προβάλλεται από 1/3/2024 στο Netflix
Είδος: Επιστημονική φαντασία, Δράμα, 107
Χώρες: Τσεχία, ΗΠΑ, 2024
Σκηνοθεσία: Γιόχαν Ρενκ
Παίζουν: Άνταμ Σάντλερ, Κάρεϊ Μάλιγκαν, Πολ Ντάνο, Κουνάλ Ναγιάρ
