Εκεί που εμείς ευχόμαστε «Καλή τύχη!», οι Ιάπωνες λένε «Γκάνμπατε!», για να παροτρύνουν κάποιον να βάλει τα δυνατά του. Το Γκάνμπατε επικαλείται τις εσωτερικές δυνάμεις και τις δυνατότητες του ανθρώπου, κάτι που σημαίνει πως ό,τι συμβαίνει εξαρτάται από την ατομική προσπάθεια του καθενός.
Ένα από τα πιο εμβληματικά έργα τέχνης στην ιστορία της ανθρωπότητας είναι «Το μεγάλο κύμα της Κανάγκαουα» του Katsushika Hokusai (1760-1849). Σ’ αυτό, οι κωπήλατες βάρκες έρχονται αντιμέτωπες με τη μανία της θάλασσας, με το όρος Φούτζι να παρακολουθεί από το βάθος του ορίζοντα.
Τι συμβαίνει δευτερόλεπτα αφότου σκάει το κύμα; Θα ναυαγήσουν; Θα καταφέρουν να αλλάξουν ρότα ξεπερνώντας με επιδεξιότητα το κύμα; Η μόνη πιθανότητα να επιβιώσουν είναι να μη μείνουν ακίνητοι και να κωπηλατήσουν, με την ελπίδα πως θα καταφέρουν να επιπλεύσουν πάνω στο μεγάλο κύμα μέχρι να το αφήσουν πίσω τους.
Το «Μεγάλο κύμα της Κανάγκαουα» αντιπροσωπεύει το ιαπωνικό πνεύμα του Γκάνμπατε: οι ναυτικοί δεν τα παρατούν, κωπηλατούν με όλη τους τη δύναμη για να συνεχίσουν την πορεία τους, για να ζήσουν. Τα θαλάσσια κύματα είναι μια υπέροχη μεταφορά για τη ζωή. Επειδή τα κύματα μπορεί να μοιάζουν με τη ζωή. Στη θάλασσα δεν μπορούμε να σταματήσουμε τα κύματα, και στη ζωή δεν μπορούμε να σταματήσουμε τα γεγονότα που φέρνει μαζί του ο χρόνος καθώς περνάει. Αν μείνουμε ακίνητοι στη θάλασσα, τα κύματα θα μας καταπιούν. Αν μείνουμε ακίνητοι στη ζωή, η απάθεια θα μας καταβροχθίσει. Αν δεν μπορείς να σταματήσεις το κύμα, γίνε το κύμα.
Τα κεφάλαια του βιβλίου «Γκάνμπατε. Αν δεν μπορείς να σταματήσεις το κύμα, γίνε το κύμα!» του συγγραφέα και φιλόσοφου Nobuo Suzuki που διάβασα πρόσφατα αποτελούν και τα βήματα για να γνωρίσουμε την ιαπωνική τέχνη της επιμονής και της προσαρμοστικότητας, που είναι και η τέχνη της υπέρβασης κάθε αντιξοότητας στη ζωή.
(Εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση Ειρήνης Σπερελάκη και εξώφυλλο «Το μεγάλο κύμα» του Hokusai)
