Η βραβευμένη με Πούλιτζερ (για το Γκουλάγκ: Η Αληθινή Ιστορία) δημοσιογράφος και ιστορικός Αν Άπλμπαουμ, στο τελευταίο της βιβλίο Twilight of Democracy, εξηγεί με σαφήνεια, γιατί οι ελίτ στις δημοκρατίες σε όλο τον κόσμο στρέφονται προς τον εθνικισμό και τον αυταρχισμό.
Στα χρόνια λίγο πριν και μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, άνθρωποι από όλο το πολιτικό φάσμα στην Ευρώπη και την Αμερική γιόρτασαν ένα μεγάλο επίτευγμα, ένιωσαν ότι είχαν ένα κοινό σκοπό και σφυρηλάτησαν προσωπικές φιλίες. Ωστόσο, τις επόμενες δεκαετίες η ευφορία εξατμίστηκε, ο κοινός σκοπός και οι φιλίες σταδιακά εξαφανίστηκαν, ο εξτρεμισμός αυξήθηκε για άλλη μια φορά και τελικά -όπως τονίζεται στο βιβλίο- οι σχέσεις επιδεινώθηκαν επίσης.
Η Άπλμπαουμ ανιχνεύει αυτήν την ιστορία με έναν πρωτόγνωρο τρόπο, εξετάζοντας την πορεία των ανθρώπων που ενεπλάκησαν στα δημόσια γεγονότα των τελευταίων τριών δεκαετιών.
Από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βρετανία μέχρι την ηπειρωτική Ευρώπη και όχι μόνο, η φιλελεύθερη δημοκρατία βρίσκεται υπό πολιορκία, ενώ ο αυταρχισμός αυξάνεται.
Στο βιβλίο της Twilight of Democracy - The seductive lure of authoritarianism (Penguin Random House, 2020), η συγγραφέας, που ήταν μια από τις πρώτες Αμερικανίδες δημοσιογράφους που σήμανε συναγερμό για τις αντιδημοκρατικές τάσεις στη Δύση, εξηγεί το δέλεαρ του εθνικισμού και της αυτοκρατορίας. Υποστηρίζει ότι τα πολιτικά συστήματα με ριζικά απλές πεποιθήσεις είναι εγγενώς ελκυστικά, ειδικά όταν ωφελούν τους λίγους πιστούς τους και τείνουν στον αποκλεισμό όλων των άλλων.
Πώς έχουν επιτύχει οι σύγχρονοι αυταρχικοί τέτοια ατιμωρησία; Αναρωτιέται η συγγραφέας και δίνει την απάντηση: Εν μέρει πείθοντας τους περισσότερους ανθρώπους σε άλλες χώρες να παίξουν μαζί. Να συνεργαστούν, να αλληλοβοηθηθούν στη διάδοση των επιτευγμάτων τους. Δεν είναι ανάγκη να συναντιόνται όπως στις ταινίες του Τζέιμς Μποντ, σε πολυτελή ξενοδοχεία. Αρκεί να διαθέτουν τους ίδιους συνεργάτες στα μέσα ενημέρωσης ή στις επιχειρήσεις που παίζουν σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια σκακιέρα.
Ο κατάλογος των μεγάλων αμερικανικών εταιρειών που έχουν παγιδευτεί σε πολύπλοκους ιστούς προσωπικών, οικονομικών και επιχειρηματικών δεσμών με αυταρχικά καθεστώτα είναι πολύ μεγάλος, υποστηρίζει η συγγραφέας. Όταν η πολιτική πολώνεται, ερωτά, εσείς ποια πλευρά θα υποστηρίζατε; Εάν είστε δημοσιογράφος, διανοούμενος, πολιτικός ηγέτης, πώς αντιμετωπίζετε την επανεμφάνιση αυταρχικών ή εθνικιστικών ιδεών στη χώρα σας; Όταν οι ηγέτες σας οικειοποιούνται την ιστορία, ή ασκούνται σε συνωμοσίες, ή διαφθείρουν εκ των ένδον τα μέσα ενημέρωσης και το δικαστικό σώμα, πηγαίνετε μαζί τους;
Κομψά γραμμένο και με τη δέουσα επιχειρηματολογία, το Twilight of Democracy μπήγει το μαχαίρι μέχρι το κόκαλο σε μια αλλαγή που συγκλονίζει τον κόσμο και ρίχνει μια συγκλονιστική ματιά στον δρόμο της επιστροφής στις δημοκρατικές αξίες. Οι δημοκρατικές επαναστάσεις είναι μεταδοτικές, τονίζει η συγγραφέας. Εάν μπορείτε να εξαλείψετε τα αυταρχικά καθεστώτα σε μια χώρα, μπορεί να αποτρέψετε τους ενδιαφερόμενους από το να ξεκινήσουν σε άλλες.
Συνολικά, το "Λυκόφως της Δημοκρατίας" είναι ένα δοκίμιο που συνδυάζει την προσωπική άποψη και το πολιτικό συμπέρασμα, με έναν πρωτότυπο τρόπο και φέρνει μια νέα οπτική στη δυναμική της δημόσιας ζωής στην Ευρώπη και την Αμερική, τόσο τώρα όσο και στο πρόσφατο παρελθόν.
Η Αν Άπλμπαουμ (Anne Applebaum) γεννήθηκε στην Ουάσινγκτον το 1964. Είναι αρθρογράφος και μέλος της ομάδας σύνταξης της Washington Post. Έχει εργαστεί ως συντάκτρια εξωτερικών ειδήσεων και βοηθός συντάκτη για το περιοδικό Spectator (του Λονδίνου), ως ανταποκρίτρια στη Βαρσοβία για τον Economist, όπως επίσης και για πολλές βρετανικές εφημερίδες. Η δουλειά της έχει επίσης δημοσιευτεί στις σελίδες των New York Review of Books, Foreign Affairs και Wall Street Journal. Ανήκει στη συντακτική ομάδα του Atlantic και είναι η συγγραφέας του βιβλίου "Between East and West: Across the Borderlands of Europe" (1995). Στο τελευταίο βιβλίο της "Γκουλάγκ: Η αληθινή ιστορία" (Εκδόσεις Ιωλκός, 2009) χρησιμοποιώντας νέες πηγές, όπως επίσης και την προσωπική της, γνήσια ιστορική, έρευνα, αναλαμβάνει για πρώτη φορά, να παρουσιάσει μια πλήρως τεκμηριωμένη εξιστόρηση του σοβιετικού συστήματος στρατοπέδων, από τις απαρχές του, που χρονολογείται από την περίοδο της Σοβιετικής Επανάστασης, μέχρι την κατάρρευσή του στην εποχή της γκλάσνοστ. Συνεργάζεται επίσης με το Stavros Niarchos Foundation Agora Institute στο πανεπιστήμιο Χόπκινς των ΗΠΑ.
