Το έχω ξαναγράψει στο παρελθόν, τον Αύγουστο που όλοι φεύγουν εμείς μένουμε πάντα στο Μαρούσι και εάν δεν πάμε για ποτό ή φαγητό με την Αθηνά σε καμία ταράτσα των Αθηνών, το σινεμά το έχουμε σίγουρο και ειδικά για επαναλήψεις. Αυτό δε που μας ελκύει είναι οι ταινίες νουάρ.
Ξέρεις τώρα: τα σκοτεινά φιλμ με το ντετέκτιβ, που αφηγείται την περιπέτειά του, με μια μοιραία ξανθιά, που τον μπλέκει σε μια ιστορία απροσδόκητης εξέλιξης.
Ξέρεις τώρα: τα σκοτεινά φιλμ με το ντετέκτιβ, που αφηγείται την περιπέτειά του, με μια μοιραία ξανθιά, που τον μπλέκει σε μια ιστορία απροσδόκητης εξέλιξης.
Αυτό που θέλω να σας πω σήμερα είναι ότι το νουάρ δεν έχει μόνον αυτά τα στοιχεία. Διαθέτει περισσότερα που ο απλός θεατής δεν τα συνειδητοποιεί και αποτελούσαν «συνταγή» ενός σωστού, παραδοσιακού φιλμ νουάρ. Δώστε βάση:
• Ο ντετέκτιβ έχει κάτι από Φίλιπ Μάρλοου, ή έστω αστυνόμο Μπέκα. Μη ξεχνάτε τα φιλμ «Έγκλημα στο Κολωνάκι» και «Έγκλημα στα παρασκήνια».
• Η «μοιραία» γυναίκα συνήθως είναι όμορφη και ξανθιά.
• Υπάρχει επίσης, η γυναίκα καταλύτης. Όμορφη και μελαχρινή.
• Ένας κακός που έχει διαπράξει φόνο.
• Υπάρχουν «σκιές στο παρελθόν» των πρωταγωνιστών. Αυτό που σήμερα λέμε «προσωπικοί δαίμονες».
• Διαθέτει σενάριο που βασίζεται σε αστυνομικό μυθιστόρημα τσέπης (pulp fiction) και ξεχάστε το Χάρι Χόλε με τα ανάγλυφα εξώφυλλα, που εντυπωσιάζουν σήμερα.
• Αν είναι πρωτότυπο σενάριο, είναι περίπλοκο. Δεν εξηγούνται όλα στο ντετέκτιβ.
• Έχει φιλοσοφικό περίβλημα: την κακία, που υπάρχει σε κάθε άνθρωπο. Η εξωτερική εμφάνιση και η κοινωνική κατάσταση δεν μετράνε.
• Η υπόθεση εκτυλίσσεται σε μεγάλο αστικό κέντρο.
• Κλεμμένα χρήματα ή κοσμήματα, συμπληρώνουν την ιστορία.
• Μπαρ, σαλόνια, λέσχες με μπόλικο ποτό και καπνούς είναι απαραίτητα. Τότε δεν υπήρχαν αντικαπνιστικοί νόμοι.
• Πλάνα με αντιθέσεις φωτός - σκιάς και περισσότερες νυκτερινές λήψεις με βρεγμένο οδόστρωμα. Πρωινά; Συννεφιασμένα ή βροχερά οπωσδήποτε.
• Ασύμμετρα πλάνα. Ξεχάστε την κάμερα στο ύψος του ματιού και απολαύστε λήψεις από πάνω προς τα κάτω ή από κάτω προς τα πάνω (πλονζέ ή κοντρ πλονζέ στα… ελληνικά)
• Κάδρα με βάθος πεδίου. Δίνεται μεγάλη σημασία στο φόντο (στο μπακγκράουντ, ελληνικά)
• Ύπαρξη καθρεφτών. Που σημαίνει αντανακλάσεων.
• Επίσης, λήψεις μέσα από τζάμια και γυάλινες επιφάνειες. Αν είναι να προκληθεί σύγχυση, να την προκαλέσουμε.
• Κοντινά πλάνα στα πρόσωπα. Κλόουζ απ ή γκρο πλαν, στα ελληνικά.
• Επίσης, λήψεις πίσω από κουρτίνες, γρίλιες, φυτά εσωτερικού χώρου, σίδερα της φυλακής.
• Διάλογοι κοφτοί και ενίοτε εξυπνακίστικοι: «Πότε είδες το Τζο τελευταία φορά;» «Λίγο πριν τον καθαρίσω». «Είσαι μπάτσος;» «Όχι, αδερφή του ελέους».
• Το φινάλε της ταινίας συνήθως δυσάρεστο.
(Από τη μόνιμη στήλη μου στην έντυπη Αμαρυσία 31/8/2019)