Το τσουνάμι στον κινηματογράφο

Οι φυσικές καταστροφές στον κινηματογράφο πολλές φορές χρησιμοποιούνται ως φόντο ή αφετηρία ή και ως επίλογος διαφόρων ιστοριών με θέματα είτε οικογενειακών σχέσεων, είτε περιπετειών δράσης, επιστημονικής φαντασίας ή ακόμα και ως αλληγορία σε μεταφυσικές καταστάσεις.
Σεισμοί, πλημμύρες και πτώσεις αστεροειδών στον πλανήτη μας, είναι οι δημοφιλέστερες φυσικές καταστροφές που έχουμε δει σε ταινίες τα τελευταία χρόνια. Το Χόλιγουντ διαθέτοντας τέλεια ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να αναπαριστά με μεγάλη πειστικότητα τις πιο ακραίες φυσικές καταστάσεις και τα παραδείγματα δεν είναι λίγα.
Τα τελευταία χρόνια, μια φυσική καταστροφή που άρχισε να εμπνέει τους σεναριογράφους, είναι αυτή του τσουνάμι, του μεγάλου δηλαδή παλιρροϊκού κύματος, που υψώνεται προς τις παραλίες, όταν γίνεται σεισμός σε μεγάλα ή μικρά βάθη των θαλασσών και η αφορμή υπήρξε ένα πραγματικό γεγονός: το φονικό τσουνάμι που χτύπησε τις ακτές της Ταϊλάνδης στις 26 Δεκεμβρίου 2004, με εκατοντάδες χιλιάδες θύματα.

Πρόσφατη ταινία, της οποίας μάλιστα η υπόθεση στηρίζεται σε αληθινή ιστορία και διαδραματίζεται στη Ταϋλάνδη, την ημέρα του μεγάλου τσουνάμι, είναι η ταινία του Χουάν Αντόνιο Μπαγιονά «The impossible», που προβάλλεται από 1 Ιανουαρίου 2013 στη χώρα μας. Σ’ αυτήν, παρακολουθούμε τις περιπέτειες των μελών μιας πενταμελούς οικογένειας (ένα αντρόγυνο που υποδύονται ο Γιούαν Μακ Γκρέγκορ και η Ναόμι Γουότς με τρία ανήλικα αγόρια), που χάνονται στα κύματα και στα απόνερα  του μεγάλου τσουνάμι που χτυπάει την Ταϊλάνδη (και τα εφέ είναι συγκλονιστικά), αλλά τελικά σώζονται όλα τα μέλη της οικογένειας με σωματικά και ψυχικά τραύματα.
* * *

Πριν από την ταινία που αναφέρεται στον πρόλογο, το 2010 είχαμε το δράμα  του Κλιντ Ίστγουν  «Η ζωή μετά» (Hereafter), το οποίο εξερευνά τη ζωή τριών χαρακτήρων που ψάχνουν απαντήσεις σχετικά με τη ζωή και το τι βρίσκεται πέρα από αυτή. Ο ένας από τους χαρακτήρες της ταινίας, είναι μια γυναίκα (την υποδύεται η Σεσίλ Ντε Φράνς), που επιβιώνει μετά από το προαναφερθέν τσουνάμι, το οποίο όχι μόνον αναπαρίσταται έξοχα (στην παραγωγή έχει συμβάλλει και ο πολύπειρος Στίβεν Σπίλμπεργκ), αλλά μεταξύ των σκηνών περιλαμβάνονται και πραγματικά πλάνα από ερασιτεχνικά βίντεο, που είχαν γυριστεί από ψύχραιμους διασωθέντες.
Εκτός όμως από τις δύο προαναφερθείσες ταινίες, που είναι εμπνευσμένες από το φονικό τσουνάμι του 2004 στην Ταϊλάνδη, υπάρχουν και μερικές άλλες, όχι πολύ παλιές, που περιλαμβάνουν παρόμοιες σκηνές.
* * *

Πρώτη από αυτές, είναι η «2012» (2009) του Ρόλαντ Έμεριχ, η οποία βασιζόταν στο μύθο των Μάγια περί καταστροφής του κόσμου στις 21/12/2012 που προβλήθηκε πρόσφατα και στην τηλεόραση.
Είναι μια εξαιρετικά θεαματική ταινία, στην οποία παρακολουθούμε τις περιπέτειες ενός οικογενειάρχη (τον υποδύεται ο Τζον Κιούζακ), που προσπαθεί να συμμαζέψει και διασώσει από την ολική καταστροφή του κόσμου, τα συντρίμμια της υπό διάλυση οικογένειάς του. Περιπέτειες, που ξεκινούν από την κεντρική Αμερική και τελειώνουν στα βάθη της Κίνας, όπου σε τεράστιες κιβωτούς τελευταίας τεχνολογίας συγκεντρώνονται χιλιάδες «επίλεκτοι» από όλο τον κόσμο για τη διαιώνιση του είδους.
Σ’ αυτήν, το τσουνάμι που παρακολουθούμε, είναι και το ολοκληρωτικό, το τελικό, που σκεπάζει σχεδόν ολόκληρο τον πλανήτη και φτάνει στο ύψος του Έβερεστ.
* * *

Του Ρόλαντ Έμεριχ επίσης, είναι και η ταινία «Μετά την επόμενη μέρα» (The day after tomorrow), που είχε γυριστεί το 2005, στην οποία ένα γιγαντιαίο παλιρροϊκό κύμα καταστρέφει τη Νέα Υόρκη και από την οποία το θεαματικό πλάνο που το τσουνάμι χτυπάει το άγαλμα της Ελευθερίας στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, έχει προβληθεί αρκετές φορές σε δελτία ειδήσεων, με αφορμή διάφορα καταστρεπτικά γεγονότα, ή ακραία καιρικά φαινόμενα.

* * *

Εκτός από τις παραπάνω ταινίες με τσουνάμι, υπάρχουν και παλαιότερες, με πρώτη μια αμερικανική παραγωγή του 1933, στην οποία η Νέα Υόρκη βουλιάζει από παλιρροϊκό κύμα  με πολύ θεαματικό τρόπο. Πρόκειται για την «The deluge», σε σκηνοθεσία Φέλιξ Φέιστ, ένα μελόδραμα δεύτερης  διαλογής (b-movie), στο οποίο ένα τσουνάμι χτυπά τη Νέα Υόρκη, αφού προηγουμένως άλλα, έχουν καταστρέψει τη δυτική ακτή των ΗΠΑ. Σ’ αυτήν, ο κεντρικός ήρωας (Σίντνεϊ Μπλάκμερ) βρίσκεται μεταξύ δύο γυναικών, της Κλαίρ (Πέγκι Σάνον) που τη σώζει από το τσουνάμι και της συζύγου του (Λόις Γουίλσον), που τη θεωρούσε χαμένη αλλά επανεμφανίζεται με άλλους διασωθέντες.
* * *

Ύστερα, ήλθε η ταινία «Το νησί του πράσινου δελφινιού» (Green Dolphin Street) του 1947, σε σκηνοθεσία Βίκτορ Σάβιλ, ένα περιπετειώδες ρομάντσο, που πήρε και Όσκαρ για τα σπέσιαλ εφέ,  που διέθετε σεισμό και παλιρροϊκό κύμα και δημιουργεί μεγάλη ψυχολογική ένταση μεταξύ των ηρώων της ταινίας, αφού δύο αδελφές (οι έξοχες Λάνα Τάρνερ και Ντόνα Ριντ) διεκδικούν τον ίδιο άντρα (Βαν Χέφλιν).
* * *
Αργότερα, στη ταινία «The big wave» (1961), σε σκηνοθεσία Ταντ Ντανιελέφσκι, παλιρροϊκό κύμα καταστρέφει ένα παραθαλάσσιο χωριό στην Ιαπωνία, του οποίου οι κάτοικοι ζουν από την αλιεία μαργαριταριών και δεν ακούν την πρόβλεψη του ηλικιωμένου άντρα του χωριού ότι επίκειται καταστροφή από τσουνάμι, ώστε να στείλουν τα παιδιά τους στο βουνό.
* * *

Στη συνέχεια, το 1969 έχουμε την κλασσική ταινία «Κρακατόα, ανατολικά της Ιάβα» (Krakatoa: east of Java), σε σκηνοθεσία Μπέρναρντ Κοβάλσκι (που δε γνώριζε ότι το Κρακατόα ήταν δυτικά και όχι ανατολικά της Ιάβα), στην οποία η έκρηξη του ηφαιστείου και το παλιρροϊκό κύμα, έρχονται προς το τέλος της επικής αυτής δραματικής ταινίας, η οποία εκτός των άλλων διέθετε και τις ερμηνείες του Μαξιμίλιαν Σελ και της Ντάιαν Μπέικερ.
* * *

Λίγο αργότερα, το 1972, έχουμε την ταινία, που θα έκανε μόδα τις ταινίες καταστροφών. Πρόκειται για «Το ναυάγιο του Ποσειδώνα» (The Poseidon adventure) σε σκηνοθεσία Ρόναλντ Νιμ. Πρόκειται για κλασσική περιπέτεια καταστροφής, που πήρε και Όσκαρ για τα σπέσιαλ εφέ, στην οποία ένα γιγαντιαίο τσουνάμι αναποδογυρίζει το κρουαζιερόπλοιο «Ποσειδών», το οποίο παγιδεύει πάρα πολλούς γνωστούς γθοποιούς, όπως: Tζιν Χάκμαν, Στέλλα Στίβενς, Σέλεϊ Γουίντερς, Ρούντυ Μακ Ντάουελ, Λέσλι Νίλσεν και Πάμελα Σου Μάρτιν, που μέσα από κλισέ καταστάσεις προσπαθούν να σωθούν με κάποιες απώλειες. Να σημειώσουμε, ότι της ταινίας αυτής υπάρχει και το remake του 2006, από τον Βόλφγκανγκ Πίτερσεν με τίτλο «Poseidon» και πρωταγωνιστές τους Τζος Λούκας, Κερτ Ράσελ και Ρίτσαρντ Ντρέιφους, στο οποίο χάρη στη ψηφιακή τεχνολογία οι σκηνές είναι εντυπωσιακότερες από την προηγούμενη, αλλά πλέον βλέπεται με λιγότερο ενδιαφέρον.
* * *

Μετά από λίγα χρόνια, το 1975, γυρίζεται η αμερικανο-ιαπωνική παραγωγή «Tidal Wave», σε σκηνοθεσία Σίρο Μοριτάνι, στην οποία ένα τσουνάμι βυθίζει ολόκληρη την Ιαπωνία και μεταξύ αυτών που σώζονται είναι και ο Λορν Γκριν (ο «πατέρας» του γνωστού τηλεοπτικού σίριαλ «Μπονάτσα»), καθώς και ο αργότερα διάσημος σκηνοθέτης Τζο Ντάντε.
* * *

Αργότερα, το 1977, ο Πίτερ Γουίαρ μας χαρίζει το γοητευτικό θρίλερ «Το τελευταίο κύμα» (The last wave), στο οποίο ο Ρίτσαρντ Τσάμπερλαιν υποδύεται ένα δικηγόρο, που αναλαμβάνει την υπεράσπιση ενός αβοριγίνου της Αυστραλίας. Στην ταινία εκείνη, το παλιρροϊκό κύμα παίζει ένα σημαντικό αλληγορικό ρόλο, αφού σύμφωνα με έναν αρχαίο μύθο των αβοριγίνων, ο κόσμος θα βουλιάξει κάτω από ένα γιγαντιαίο «τελευταίο κύμα», το οποίο και στοιχειώνει τις σκέψεις του κεντρικού ήρωα της ταινίας.
* * *
Τέλος, υπάρχει και η ταινία «La frontera» (1991), μια εξαιρετική ισπανο-χιλιανή παραγωγή σε σκηνοθεσία Ρικάρντο Λάρεν, στην οποία ένα παλιρροϊκό κύμα καταστρέφει τον έρωτα δύο νέων, αφού η κοπέλα παρά την προτροπή του πατέρα της ότι έρχεται τσουνάμι και πρέπει να απομακρυνθεί με τον αγαπημένο της, εκείνη αρνειται την προτροπή του, μένει με τον πατέρα της και παρασύρονται από το τσουνάμι, ενώ ο αγαπημένος της παίρνει τα βουνά και σώζεται.-

(Δημοσιεύτηκε στην καθημερινή Αμαρυσία στις 4/1/2013 με φωτογραφίες από το Google-εικόνες)