"Με λένε Ευρώπη"

Το «Με λένε Ευρώπη» είναι ένα εξαιρετικό ψυχογράφημα του Έλληνα, από έναν άνθρωπο, που ήλθε στη χώρα μας για ένα καλύτερο αύριο. Στο βιβλίο αυτό, το αύριο συνυπάρχει με το σήμερα, ο σπαρακτικός ρεαλισμός με το μαγικό παραλογισμό, η ειρωνεία με τον έρωτα, η Δύση με την Ανατολή και η πραγματικότητα με τη μυθοπλασία. Μέσα από τις αφηγήσεις του Καπλάνι, αντιλαμβάνεσαι πόσα λίγα πράγματα ξέρεις για τη χώρα σου και παίρνεις μια ιδέα πώς μας βλέπουν οι «άλλοι», αυτοί που νομίζεις ότι είναι «ξένοι», αλλά είναι «εμείς οι ίδιοι».
Για την ιστορία, ο Γκαζμέντ Καπλάνι γεννήθηκε το 1967 στην πόλη Λούσνια της Αλβανίας. Τον Ιανουάριο του 1991 πέρασε τα σύνορα με την Ελλάδα περπατώντας μαζί με ένα καραβάνι ανθρώπων.
Στην Ελλάδα έκανε όλα τα είδη των εργασιών που κάνει ο κάθε μετανάστης για να επιβιώσει: οικοδόμος, λαντζιέρης, περιπτεράς. Ταυτόχρονα, φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Από το 2001 είναι τακτικός αρθρογράφος της εφημερίδας Τα Νέα, όπου διατηρεί εβδομαδιαία στήλη. (Εκδόσεις Λιβάνη)

(Δημοσιεύτηκε στην Αμαρυσία στις 13/12/10)

Είναι Ένας Τρελός… Τρελός… Τρελός Κόσμος (1963 – It’ s A Mad, Mad, Mad World)

Γιατί στις 100: Γιατί είναι πιο θεότρελη κωμωδία «δρόμου». Διαθέτει πλειάδα πρωταγωνιστών με επικεφαλής τον Σπένσερ Τρέισι, ο οποίος υποδύεται τον πλέον βλάκα ήρωα, που θεωρεί τον εαυτό του πανέξυπνο. Η ταινία αναφέρεται στον αρχαιότερο στόχο του ματαιόδοξου ανθρώπινου είδους, το εύκολο χρήμα. Το θησαυρό. Περιλαμβάνει δε όλους τους ανθρώπινους χαρακτήρες, που είναι δυνατόν να τον αναζητήσουν. Νοικοκυραίους, τυχοδιώκτες, καλλιτέχνες, ηθοποιούς… Όλοι τους δε, κουβαλάνε και κάποιο είδος τρέλας. Έξυπνο σενάριο, εξωφρενικοί διάλογοι, απίθανες καταστάσεις, πλούσια εφέ για την εποχή, άφθονα κωμικά ευρήματα και ένα ταξίδι σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η ταινία προτάθηκε για έξι Όσκαρ, αλλά πήρε μόνον το «Ηχητικών Εφέ».
Υπόθεση: Μετά από μια καραμπόλα σε εθνικό δρόμο των ΗΠΑ, ένας οδηγός που νομίζει ότι πεθαίνει, ομολογεί σ’ αυτούς που πάνε να τον βοηθήσουν ότι έχει κρύψει κάπου ένα θησαυρό. Στο άκουσμα της μαγικής λέξης, όλοι τον εγκαταλείπουν και φεύγουν για να προλάβουν το σημείο που είναι κρυμμένος. Από πίσω τους και ένας σερίφης που τους κυνηγά, αλλά θέλει και το θησαυρό.
Σκηνοθεσία: Στάνλεϊ Κράμερ
Πρωταγωνιστούν: Σπένσερ Τρέισι, Σιντ Σίζαρ, Μίκι Ρούνεϊ, Πίτερ Φολκ, Τρίο Στοούντζες

Η Λάμψη (1980 – The Shining)

Γιατί στις 100: Πρόκειται για ένα όχι απλό θρίλερ, αλλά για κάτι ξεχωριστό, μια μελέτη πάνω στην τρέλα. Στην τρέλα της μοναξιάς. Πώς λέμε «μόνος ούτε στον Παράδεισο»; Έτσι ακριβώς. Ο σκηνοθέτης καταφέρνει και παίρνει ένα απλό μυθιστόρημα του Στίβεν Κινγκ, το απλώνει και μαγεύει. Οι εικόνες σε προετοιμάζουν για κάτι αόριστο και αυτό σε αιχμαλωτίζει. Συμβαίνουν πράγματα στο μυαλό του μοναχικού συγγραφέα; Ή συμβαίνουν πραγματικά; Είναι στοιχειωμένοι οι χώροι που κάθεται να σκεφτεί και βλέπουμε ένα μεταφυσικό θρίλερ; Ή ό,τι βλέπουμε το φαντάζεται; Τα χρώματα της ταινίας, η φωτογραφία της, η κίνηση της κάμερας, όλα σε μπερδεύουν, αλλά δεν σε κουράζουν. Το ερημικό τοπίο σε υποβάλλει και η ερμηνεία του Νίκολσον είναι ανεπανάληπτη.
Υπόθεση: Ένας συγγραφέας αναλαμβάνει τη φύλαξη ενός τεράστιου ξενοδοχείου τη χειμερινή περίοδο που είναι κλειστό, μαζί με τη γυναίκα του και το μικρό γιο τους, που διαθέτει το χάρισμα της πρόβλεψης δυσάρεστων γεγονότων (shining). Ο μικρός «βλέπει» ότι ο ίδιος και η μητέρα του θα κινδυνέψουν από τον μπαμπά, ο οποίος σταδιακά τρελαίνεται από τη μοναξιά.
Σκηνοθεσία: Στάνλεϊ Κιούμπρικ
Πρωταγωνιστούν: Τζακ Νίκολσον, Σέλεϊ Ντιβάλ, Ντάνι Λόιντ

Κάποτε Στη Δύση (1968 – Once Upon A Time In The West)

Γιατί στις 100: Είναι η πρώτη ταινία του Λεόνε μετά την τριλογία των «Δολαρίων» και πρέπει να ομολογήσουμε ότι η πλοκή της έχει παρθεί από το φιλμ Johnny Guitar. Θεαματική, με το νωχελικό ρυθμό που καθιέρωσε ο Λεόνε. Διαθέτει εξαιρετική φωτογραφία του γυμνού δυτικού τοπίου, άψογες ερμηνείες, αγωνία, χιούμορ και έξοχη μουσική του Ένιο Μορικόνε. Στα υπέρ του έργου είναι το σενάριο που συνυπογράφουν (λίγη προσοχή παρακαλώ) ο Σέρτζιο Λεόνε, ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι και ο Ντάριο Αρτζέντο των ταινιών φρίκης. Αρκετά ενδιαφέρον είναι και ο ρόλος του «κακού», που υποδύεται με μοναδική επιτυχία ο Χένρι Φόντα. Θεωρήθηκε ο καλύτερος «κακός» σε γουέστερν.
Υπόθεση: Μια ιδιοκτήτρια μεγάλων εκτάσεων γης, που περιμένει με αγωνία να περάσει η γραμμή του τρένου μέσα από τις ιδιοκτησίες της, γνωρίζεται με έναν ενδιαφέροντα μοναχικό τύπο, χωρίς να υποψιάζεται ότι πρόκειται για πληρωμένο φονιά που έχει πάει εκεί για να την σκοτώσει, ώστε η εταιρία να περάσει το έργο ανεμπόδιστα.
Σκηνοθεσία: Σέρτζιο Λεόνε
Πρωταγωνιστούν: Κλαούντια Καρντινάλε, Χένρι Φόντα, Τζέισον Ρόμπαρτς, Τσαρλς Μπρόνσον, Γκαμπριέλε Φερτσέτι, Κίναν Γουίν

Ο Νευρικός Εραστής (1977 - Annie Hall)

Γιατί στις 100: Επειδή είναι η πιο έξυπνη και διαλεκτική κωμωδία του Γούντι Άλεν. Ζεστή, πνευματώδης, πλούσια σε νοήματα και με μια νίκη της Νέας Υόρκης επί του Λος Άντζελες. Νίκη της κουλτούρας επί της ματαιοδοξίας του θεάματος. Η καλύτερή του. Μέσα από την αιώνια πάλη μεταξύ αρσενικού και θηλυκού που στοιχειώνει όλες σχεδόν τις ταινίες του, έχουμε την ευκαιρία να ακούσουμε τις πιο έξυπνες (ή εξυπνακίστικες) ατάκες που κάνουν αυτό το φιλμ μια από τις πιο σοβαρές κωμωδίες του πάνω στις σχέσεις. Ταυτόχρονα, έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε και μελλοντικούς αστέρες του σινεμά. Δεν είναι τυχαίο ότι προτάθηκε για πέντε Όσκαρ και πήρε τα τέσσερα: Καλύτερης Ταινίας, Γυναικείας Ερμηνείας (Κίτον), Σκηνοθεσίας και Σεναρίου.
Υπόθεση: Πρόκειται για μια αυτοβιογραφία ουσιαστικά, στην οποία ο Άλεν αφηγείται με αλλεπάλληλα φλασμπάκ, τις σχέσεις του με τις γυναίκες και τις σχέσεις του με τους γονείς της, ας πούμε, πρώτης του αγάπης, που δεν το θέλουν αλλά το ζευγάρι συνεχίζει, παρ’ όλες τις νευρώσεις, τις εμμονές και τις προκαταλήψεις τους και ιδιαίτερα του Γούντι.
Σκηνοθεσία: Γούντι Άλεν
Πρωταγωνιστούν: Γούντι Άλεν, Ντάιαν Κίτον, Τόνι Ρόμπερτς, Κάρολ Κέιν, Πολ Σάιμον

"Πάει" και η Τασσώ Καββαδία

Η πιο διάσημη «κακιά» του ελληνικού κινηματογράφου, η Τασσώ Καββαδία, έφυγε από κοντά μας το Σάββατο που μας πέρασε.
Είχε γεννηθεί στην Πάτρα το 1921. Σπούδασε στη Σχολή του Θεάτρου Τέχνης όπου και πρωτοεμφανίστηκε στο έργο του Θόρντον Γυάιλντερ «η μικρή μας πόλη».
Στο Θέατρο Τέχνης παρέμεινε έως και το 1958 παίζοντας σε έργα των Πιραντέλλο, Τέννεσι Ουίλλιαμς, Μπρεχτ, Λόρκα κ.α
Έλαβε μέρος σε κινηματογραφικές ταινίες, τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές σειρές, ενώ ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και μετέφρασε πληθώρα λογοτεχνικών και θεατρικών έργων.
Σπούδασε πιάνο στην Αθήνα, ζωγραφική και διακόσμηση στο Παρίσι, σκηνογραφία και ενδυματολογία κοντά στο Γιάννη Τσαρούχη και υποκριτική στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης κοντά στον Κάρολο Κούν.
Την καθιέρωσαν οι ρόλοι της "κακιάς" (πεθερά, αδελφή, νύφη ακόμα και δεσμοφύλακας αναμορφωτηρίου είχε κάνει). Στο θέατρο, πάντως, έπαιξε ρόλους που κάλυπταν όλο το ρεπερτόριο, με μοναδική εξαίρεση την αρχαία τραγωδία, για την οποία είχε δηλώσει: «Δεν έπαιξα αρχαία τραγωδία γιατί τη σέβομαι πάρα πολύ, είναι κάτι μουσειακό για μένα. Δεν μου αρέσει το μουσειακό θέατρο, μου αρέσει το καθημερινό θέατρο».
Χαρακτηριστικές ταινίες της: Στέλλα (1955), Ερόικα (1960), Φαίδρα (1962), Ένας μεγάλος έρωτας (1964), Στεφανία (1966), Η κραυγή μιας αθώας (1969), Η αμαρτία της ομορφιάς (1972), Φοβού τους Έλληνες (2000).

"Έφυγε" ο δημιουργός του Ροζ Πάνθηρα

Στις 15 Δεκεμβρίου έφυγε από κοντά μας ο διάσημος σκηνοθέτης Μπλέικ Εντουαρντς που είχε γίνει ευρύτερα γνωστός ως σκηνοθέτης και σεναριογράφος της σειράς των ταινιών «Ροζ Πάνθηρας» (με πρωταγωνιστή πάντα τον άφθαστο Πίτερ Σέλερς), του «10», του «Πάρτυ» καθώς και των κλασσικών ταινιών «Πρωινό στο Τίφανις» και «Μέρες Κρασιού και Λουλουδιών».
Είχε γεννηθεί στην Τούζλα της Οκλαχόμα, στις 22 Ιουλίου του 1922. Είχε αποκτήσει μια κόρη, την Τζένιφερ και ένα γιο τον Τζέφρι, από τον πρώτο του γάμο με τη Πατρίτσια Γουόκερ. Το 1969 παντρεύτηκε με την διάσημη ηθοποιό Τζούλι Αντριους, με την οποία υιοθέτησαν δύο ορφανά από το Βιετνάμ, την Εϊμι Λι και την Τζοάνα Λιν.
Το 2004 ο Μπλέικ Εντουαρτς βραβεύτηκε με Όσκαρ για τη συνολική του προσφορά, που δεν ήταν και μικρή. Σκορπούσε το γέλιο.

S.O.S. Πεντάγωνο καλεί Μόσχα (1963 - Dr. Strangelove)

Γιατί στις 100: Είναι αντιπολεμική σάτιρα και μαύρη κωμωδία. Διαθέτει ένα ευρηματικό και ταυτόχρονα προφητικό και ανατριχιαστικό σενάριο. Αναδεικνύει την παράνοια, στην οποία οδηγείται η ανθρωπότητα μέσα από την τεχνολογική εξέλιξη, από την οποία εξαρτώμεθα όλοι. Δεν μας εξυπηρετεί απλώς, γινόμαστε και έρμαιά της. Βασίζεται στην ερμηνεία του πρωταγωνιστή, που υποδύεται ταυτόχρονα τρεις κύριους ρόλους και η ασπρόμαυρη φωτογραφία της κάνει πιο εφιαλτικό το μήνυμα της ταινίας. Η τραγική ειρωνεία στις εμφύλιες μάχες που δίνονται, είναι μια πινακίδα που είναι αναρτημένη σε πολλά σημεία ενός στρατοπέδου και γράφει «Η ειρήνη είναι το επάγγελμά μας». Η ταινία έδειξε στον κόσμο πόσο εύθραυστη είναι ασφάλεια των πυρηνικών όπλων και η ισορροπία στις σχέσεις των μεγάλων δυνάμεων και βλέπεται πάντοτε σα να είναι χθεσινή. Προτάθηκε για τέσσερα Όσκαρ.
Υπόθεση: Ένας φανατικός αντικομμουνιστής στρατιωτικός, εξαπολύει πυρηνικό πόλεμο κατά της (τότε) Σοβιετικής Ένωσης. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ εξαπολύει επίθεση κατά της Μονάδας, με σκοπό την αποτροπή ολοκαυτώματος. Παράλληλα, αρχίζει τηλεφωνικές επαφές με το Σοβιετικό ηγέτη.
Σκηνοθεσία: ΣτάνλεΪ Κιούμπρικ
Πρωταγωνιστούν: Πίτερ Σέλερς, Τζορτζ Σ. Σκοτ, Στέρλινγκ Χέιντεν, Κίναν Γουίν, Τζέιμς Ερλ Τζόουνς

Θα σε κάνω βασίλισσα (1964)

Γιατί στις 100: Επειδή περικλείει όλα τα ελαττώματα του νεοέλληνα της μεταπολεμικής περιόδου. Του τσιγκούνη που με το Κατοχικό Σύνδρομο μαζεύει συνεχώς λεφτά «για να εξασφαλίσει ένα καλύτερο αύριο», το οποίο «αύριο» δεν έρχεται ποτέ. Του καπάτσου, που προσπαθεί να αρμέξει οικονομικά, τον «θείο από την Αμερική». Του «άντρα του πολλά βαρύ», που θέλει να κάνει τη γυναίκα του βασίλισσα στο μέλλον, αλλά την παραμελεί συστηματικά στο παρόν. Του απατεωνίσκου, αλλά βλάκα, που σκαρφίζεται τα πιο απίθανα πράγματα, χωρίς να υπολογίζει ότι μπορεί να του γυρίσουν «μπούμεραγκ». Η καλύτερη ερμηνεία του Θανάση Βέγγου.
Υπόθεση: Ένας τσιγκούναρος, που αποτιμά σε χρήμα κάθε δραστηριότητα, αρμέγει κανονικά ένα θείο της γυναίκας του, ο οποίος για πολλά χρόνια στέλνει από την Αμερική χρήματα, επειδή τον έχουν πληροφορήσει ότι… είναι χήρα και φτωχιά. Ο θείος όμως κάποια στιγμή έρχεται στην Ελλάδα και ο τσιγκούνης θα σκαρφιστεί άλλο σενάριο για να μην φανερωθεί. Έλα όμως, που ο θείος από την Αμερική φέρνει και γαμπρό για τη χήρα…
Σκηνοθεσία: Αλέκος Σακελλάριος
Πρωταγωνιστούν: Θανάσης Βέγγος, Νίκη Λινάρδου, Λάμπρος Κωνσταντάρας, Γιώργος Μούτσιος, Γιάννης Βογιατζής, Σούλη Σαμπάχ, Δημήτρης Νικολαΐδης

Συνέντευξη μ’ ένα βρυκόλακα (1994 – Interview With The Vampire)

Γιατί στις 100: Γιατί είναι η μοναδική ταινία με θέμα τα βαμπίρ, που προβάλλει τη δυστυχία που αποπνέει η ιδιότητα του να είσαι αθάνατος. Είναι δυστυχία να μη φθείρεσαι όταν όλα γύρω σου μεταβάλλονται συνεχώς. Υπάρχει μια μοναξιά που δεν αναπληρώνεται με τίποτα. Όταν λέμε «μόνος ούτε στον Παράδεισο», σκεφτείτε τη μοναξιά μέσα στην Κόλαση. Γιατί είναι κόλαση, να ζεις στους αιώνες και να βλέπεις την ανθρωπότητα να αναλώνεται σε πολέμους και ανταγωνισμούς μάταιους και εσύ να πρέπει να επιβιώνεις πίνοντας το αίμα των άλλων. Φανταστική η σύλληψη του σεναρίου. Εκπληκτικές ερμηνείες από νεαρούς κυρίως ηθοποιούς, φοβερό περιβάλλον, εξαιρετική φωτογραφία, υποβλητική μουσική και τύφλα να ‘χει η σειρά «Λυκόφως». Υποψήφια για δύο Όσκαρ.
Υπόθεση: Στο σύγχρονο Σαν Φρανσίσκο, ένας βρυκόλακας αφηγείται σε έναν έκπληκτο δημοσιογράφο την περιπλάνησή του για χρόνια, αναζητώντας το δημιουργό του. Διακόσια χρόνια Αμερικανικής ιστορίας περνούν από τα μάτια του πρωταγωνιστή και τα δικά μας, που συνηθίζουν στην ιδέα ότι αυτό το πλάσμα είναι δέσμιο της μοίρας του.
Σκηνοθεσία: Νιλ Τζόρνταν
Πρωταγωνιστούν: Τομ Κρουζ, Μπραντ Πιτ, Αντόνιο Μπαντέρας, Στίβεν Ρία, Κρίστιαν Σλέιτερ