"Έφυγε" ο δημιουργός του Ροζ Πάνθηρα

Στις 15 Δεκεμβρίου έφυγε από κοντά μας ο διάσημος σκηνοθέτης Μπλέικ Εντουαρντς που είχε γίνει ευρύτερα γνωστός ως σκηνοθέτης και σεναριογράφος της σειράς των ταινιών «Ροζ Πάνθηρας» (με πρωταγωνιστή πάντα τον άφθαστο Πίτερ Σέλερς), του «10», του «Πάρτυ» καθώς και των κλασσικών ταινιών «Πρωινό στο Τίφανις» και «Μέρες Κρασιού και Λουλουδιών».
Είχε γεννηθεί στην Τούζλα της Οκλαχόμα, στις 22 Ιουλίου του 1922. Είχε αποκτήσει μια κόρη, την Τζένιφερ και ένα γιο τον Τζέφρι, από τον πρώτο του γάμο με τη Πατρίτσια Γουόκερ. Το 1969 παντρεύτηκε με την διάσημη ηθοποιό Τζούλι Αντριους, με την οποία υιοθέτησαν δύο ορφανά από το Βιετνάμ, την Εϊμι Λι και την Τζοάνα Λιν.
Το 2004 ο Μπλέικ Εντουαρτς βραβεύτηκε με Όσκαρ για τη συνολική του προσφορά, που δεν ήταν και μικρή. Σκορπούσε το γέλιο.

S.O.S. Πεντάγωνο καλεί Μόσχα (1963 - Dr. Strangelove)

Γιατί στις 100: Είναι αντιπολεμική σάτιρα και μαύρη κωμωδία. Διαθέτει ένα ευρηματικό και ταυτόχρονα προφητικό και ανατριχιαστικό σενάριο. Αναδεικνύει την παράνοια, στην οποία οδηγείται η ανθρωπότητα μέσα από την τεχνολογική εξέλιξη, από την οποία εξαρτώμεθα όλοι. Δεν μας εξυπηρετεί απλώς, γινόμαστε και έρμαιά της. Βασίζεται στην ερμηνεία του πρωταγωνιστή, που υποδύεται ταυτόχρονα τρεις κύριους ρόλους και η ασπρόμαυρη φωτογραφία της κάνει πιο εφιαλτικό το μήνυμα της ταινίας. Η τραγική ειρωνεία στις εμφύλιες μάχες που δίνονται, είναι μια πινακίδα που είναι αναρτημένη σε πολλά σημεία ενός στρατοπέδου και γράφει «Η ειρήνη είναι το επάγγελμά μας». Η ταινία έδειξε στον κόσμο πόσο εύθραυστη είναι ασφάλεια των πυρηνικών όπλων και η ισορροπία στις σχέσεις των μεγάλων δυνάμεων και βλέπεται πάντοτε σα να είναι χθεσινή. Προτάθηκε για τέσσερα Όσκαρ.
Υπόθεση: Ένας φανατικός αντικομμουνιστής στρατιωτικός, εξαπολύει πυρηνικό πόλεμο κατά της (τότε) Σοβιετικής Ένωσης. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ εξαπολύει επίθεση κατά της Μονάδας, με σκοπό την αποτροπή ολοκαυτώματος. Παράλληλα, αρχίζει τηλεφωνικές επαφές με το Σοβιετικό ηγέτη.
Σκηνοθεσία: ΣτάνλεΪ Κιούμπρικ
Πρωταγωνιστούν: Πίτερ Σέλερς, Τζορτζ Σ. Σκοτ, Στέρλινγκ Χέιντεν, Κίναν Γουίν, Τζέιμς Ερλ Τζόουνς

Θα σε κάνω βασίλισσα (1964)

Γιατί στις 100: Επειδή περικλείει όλα τα ελαττώματα του νεοέλληνα της μεταπολεμικής περιόδου. Του τσιγκούνη που με το Κατοχικό Σύνδρομο μαζεύει συνεχώς λεφτά «για να εξασφαλίσει ένα καλύτερο αύριο», το οποίο «αύριο» δεν έρχεται ποτέ. Του καπάτσου, που προσπαθεί να αρμέξει οικονομικά, τον «θείο από την Αμερική». Του «άντρα του πολλά βαρύ», που θέλει να κάνει τη γυναίκα του βασίλισσα στο μέλλον, αλλά την παραμελεί συστηματικά στο παρόν. Του απατεωνίσκου, αλλά βλάκα, που σκαρφίζεται τα πιο απίθανα πράγματα, χωρίς να υπολογίζει ότι μπορεί να του γυρίσουν «μπούμεραγκ». Η καλύτερη ερμηνεία του Θανάση Βέγγου.
Υπόθεση: Ένας τσιγκούναρος, που αποτιμά σε χρήμα κάθε δραστηριότητα, αρμέγει κανονικά ένα θείο της γυναίκας του, ο οποίος για πολλά χρόνια στέλνει από την Αμερική χρήματα, επειδή τον έχουν πληροφορήσει ότι… είναι χήρα και φτωχιά. Ο θείος όμως κάποια στιγμή έρχεται στην Ελλάδα και ο τσιγκούνης θα σκαρφιστεί άλλο σενάριο για να μην φανερωθεί. Έλα όμως, που ο θείος από την Αμερική φέρνει και γαμπρό για τη χήρα…
Σκηνοθεσία: Αλέκος Σακελλάριος
Πρωταγωνιστούν: Θανάσης Βέγγος, Νίκη Λινάρδου, Λάμπρος Κωνσταντάρας, Γιώργος Μούτσιος, Γιάννης Βογιατζής, Σούλη Σαμπάχ, Δημήτρης Νικολαΐδης

Συνέντευξη μ’ ένα βρυκόλακα (1994 – Interview With The Vampire)

Γιατί στις 100: Γιατί είναι η μοναδική ταινία με θέμα τα βαμπίρ, που προβάλλει τη δυστυχία που αποπνέει η ιδιότητα του να είσαι αθάνατος. Είναι δυστυχία να μη φθείρεσαι όταν όλα γύρω σου μεταβάλλονται συνεχώς. Υπάρχει μια μοναξιά που δεν αναπληρώνεται με τίποτα. Όταν λέμε «μόνος ούτε στον Παράδεισο», σκεφτείτε τη μοναξιά μέσα στην Κόλαση. Γιατί είναι κόλαση, να ζεις στους αιώνες και να βλέπεις την ανθρωπότητα να αναλώνεται σε πολέμους και ανταγωνισμούς μάταιους και εσύ να πρέπει να επιβιώνεις πίνοντας το αίμα των άλλων. Φανταστική η σύλληψη του σεναρίου. Εκπληκτικές ερμηνείες από νεαρούς κυρίως ηθοποιούς, φοβερό περιβάλλον, εξαιρετική φωτογραφία, υποβλητική μουσική και τύφλα να ‘χει η σειρά «Λυκόφως». Υποψήφια για δύο Όσκαρ.
Υπόθεση: Στο σύγχρονο Σαν Φρανσίσκο, ένας βρυκόλακας αφηγείται σε έναν έκπληκτο δημοσιογράφο την περιπλάνησή του για χρόνια, αναζητώντας το δημιουργό του. Διακόσια χρόνια Αμερικανικής ιστορίας περνούν από τα μάτια του πρωταγωνιστή και τα δικά μας, που συνηθίζουν στην ιδέα ότι αυτό το πλάσμα είναι δέσμιο της μοίρας του.
Σκηνοθεσία: Νιλ Τζόρνταν
Πρωταγωνιστούν: Τομ Κρουζ, Μπραντ Πιτ, Αντόνιο Μπαντέρας, Στίβεν Ρία, Κρίστιαν Σλέιτερ

Αισθηματικό τραγούδι

Αν φύγεις εκεί που η θάλασσα σμίγει με μουσικές και με φώτα
να θυμάσαι κάνει κρύο σ' αυτόν τον παράξενο κόσμο
δεν έχω τίποτε άλλο, μόνο δάκρυα
που παίζουν με το μουσκεμένο φως του δρόμου.

(Ποίημα του Νίκου-Αλέξη Ασλάνογλου από τη συλλογή «Ο δύσκολος θάνατος», Νεφέλη 2007)

Για το «The Social Network»

Διαβάζοντας την «αιχμηρή κριτική» του Νίκου Τυρογιάννη για την ταινία «The Social Network» πρέπει εξ αρχής να δηλώσω ότι συμφωνώ μαζί του στο γενικό μήνυμα της αλλοτρίωσης του σύγχρονου νέου ανθρώπου και της απομόνωσής του από την αλόγιστη χρήση των ηλεκτρονικών μέσων, όπως και με το μήνυμα περί «του απόλυτα εγωκεντρικού μοντέλου απόκτησης χρημάτων, που χρόνια ολόκληρα πλασάρεται στους νέους με χυδαιότητα».
Να μου επιτρέψει όμως να διαφωνήσω με την άποψη, ότι «η ταινία αποτελεί την αποθέωση της ηδονοβλεπτικής πλευράς του ατόμου, μέσα από τη διαδικτυακή προβολή των προσωπικών μας δεδομένων».
Η ανάγνωση της ταινίας έχει δύο επίπεδα. Το ένα επίπεδο, είναι το θέμα της εφεύρεσης που από τη μία αλλάζει τον κόσμο δημιουργώντας ένα νέο είδος κοινωνικής επαφής, κι από την άλλη απομακρύνει τους βασικούς συντελεστές της, καταστρέφοντας τη φιλία τους μέσα από την αντιζηλία. Το άλλο επίπεδο είναι η πολυδιάστατη προσωπικότητα του Μαρκ Ζούκερμπεργκ, του συνιδρυτή του Facebook, ο οποίος μπορεί να μοιάζει ισχυρός ή αδύναμος, γενναίος ή φοβισμένος, οραματιστής ή

Ο άνθρωπος που δεν ήταν εκεί (2001 - The man who wasn't there)

Γιατί στις 100: Ίσως η καλύτερη ταινία των αδελφών Κοέν, οι οποίοι εδώ, σχολιάζοντας όπως πάντα την Αμερικανική κοινωνία της εποχής του ’40 (που διαδραματίζεται η υπόθεση), χρησιμοποιούν το στυλ του φιλμ νουάρ και έχουν ως πρωταγωνιστή ένα μπλαζέ ηθοποιό, τον αξεπέραστο Θόρντον. Ωραία ασπρόμαυρη φωτογραφία, και ένα σενάριο που στηρίζεται στα λάθη των ηρώων, γι’ αυτό και μου αρέσει. Από λάθος, διαπράττεται το πρώτο έγκλημα. Η Αστυνομία συλλαμβάνει λάθος ένοχο και ο λάθος ένοχος αυτοκτονεί για λάθος λόγους. Στη συνέχεια ο αληθινός ένοχος συλλαμβάνεται για λάθος φόνο, τον οποίο είχε πραγματοποιήσει το πρώτο θύμα, που σκοτώθηκε εκ λάθους.
Υπόθεση: Ένας ασήμαντος, απαθής και κλεισμένος στον εαυτό του βοηθός κουρέα σε μια μικρή επαρχιακή πόλη στην Αμερική του 1949, παρ' όλο που γνωρίζει ότι η γυναίκα του Ντόρις έχει κρυφό δεσμό με το αφεντικό της δεν αντιδρά, ώσπου η προοπτική για μια επικερδή επιχείρηση που του προτείνει ένας πλασιέ, τον οδηγεί στον εκβιασμό. Πράξη που θα προκαλέσει απρόσμενα αποτελέσματα, μπλέκοντάς τον σε φόνο και δολοπλοκίες.
Σκηνοθεσία: Τζόελ Κοέν
Πρωταγωνιστούν: Μπίλι Μπομπ Θόρντον, Φράνσις ΜακΝτόρμαντ, Τζέιμς Γκαντολφίνι, Μάικλ Μπανταλούκο, Τζον Πόλιτο

Full Metal Jacket (1987)

Γιατί στις 100: Είναι μια ταινία για το Βιετνάμ, γυρισμένη εξ ολοκλήρου στην Αγγλία από έναν τελειομανή σκηνοθέτη, που στέλνει τα αντιπολεμικά της μηνύματα μέσα από τις σκηνές εκπαίδευσης των αμερικανών στρατιωτών, που ετοιμάζονται για το Βιετνάμ, αλλά και τις κλασσικές πολεμικές σκηνές που έχουμε συνηθίσει στα πολεμικά φιλμς. Διαθέτει εξαιρετικές ερμηνείες, όπως αυτή του Λοχία Χάρτμαν (Λι Έρμεϊ), αλλά και των νεαρών Μοντίν και Ντ’ Ονούφριο. Πρόκειται για ένα φιλμ που καταδικάζει την απανθρωπιά που χρησιμοποιείται στην στρατιωτική εκπαίδευση, προκειμένου να σκληραγωγήσει (υποτίθεται) τους νεοσύλλεκτους και ειδικά αυτούς που ανήκουν στα σκληρά Σώματα (όπως οι Πεζοναύτες στις ΗΠΑ). Προσεγμένη στη λεπτομέρεια η ταινία, είναι αρκετά δυνατή στο πρώτο μέρος και καταλήγει τυποποιημένη στο δεύτερο, αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ως αντιπολεμική, αλλά και ως ταινία χαρακτήρων.
Υπόθεση: Διμοιρία νεαρών εκπαιδεύεται από ένα σκληρό λοχία προκειμένου να σταλεί στο Βιετνάμ. Πολλοί και διαφορετικοί χαρακτήρες αντιμετωπίζουν με διαφορετική ματιά την εκπαίδευση. Όσοι παραμείνουν ή επιζήσουν θα σταλούν τελικά στο Βιετνάμ για να ζήσουν τη φρίκη που δεν είχαν φανταστεί.
Σκηνοθεσία: Στάνλεϊ Κιούμπρικ
Πρωταγωνιστούν: Μάθιου Μοντίν, Βίνσεν Ντ’ Ονούφριο, Λι Έρμεϊ

Ποιος παγίδεψε τον Ρότζερ Ράμπιτ; (1988 – Who Framed Roger Rabbit?)

Γιατί στις 100: Η πρώτη και καλύτερη κωμωδία, αστυνομικού ενδιαφέροντος, μάλιστα, η οποία παντρεύει τους ηθοποιούς με τα σκίτσα. Τι σκίτσα όμως; Ζωντανά, με όγκο και σκιές που νομίζεις ότι κινούνται στον ίδιο χώρο με τους ηθοποιούς. Ταυτόχρονα, κινείται στο χώρο του θεάματος και ειδικά του κινηματογράφου κλείνοντας το μάτι στον ψαγμένο θεατή, να αναγνωρίσει στους ήρωες της ταινίας, γνωστές ντίβες του θεάματος και γνωστούς αστέρες της εποχής του 1947 που διαδραματίζεται η υπόθεση. Άριστη τεχνική, πρωτοποριακές σκηνές, ευρηματικά κωμικά γκαγκς, έξυπνοι διάλογοι και αστυνομικό μυστήριο, συνδυάζονται αρμονικά σ’ αυτό το πολύχρωμο φιλμ-νουάρ (όσο αντιφατικό κι αν ακούγεται αυτό). Εξαιρετικά διασκεδαστικό και έξυπνο.
Υπόθεση: Ένας άνθρωπος ντετέκτιβ αναλαμβάνει να εξιχνιάσει ένα φόνο που έγινε στο Χόλιγουντ και στην κοινότητα Toontown των κόμικς. Κύριος ύποπτος είναι ο λαγός (και αστέρας του σινεμά) Ρότζερ Ράμπιτ. Μοιραία γυναίκα, η Τζέσικα Ράμπιτ (σούπερ σκίτσο με τη φωνή της Κάθλιν Τέρνερ, παρακαλώ). Δύσκολη η έρευνα για τον ντετέκτιβ, ο οποίος ως μοναδικό βοηθό έχει τον κύριο ύποπτο και αντιμετωπίζει σκληρούς, ανθρώπινους και κόμικ ήρωες.
Σκηνοθεσία: Ρόμπερτ Ζεμέκις
Πρωταγωνιστούν: Μπομπ Χόσκινς, Κρίστοφερ Λόιντ, Τζοάνα Κάσιντι, Στάμπι Κέι

Μικρό μανιφέστο (γιατί πρέπει να διαβάζουμε ποίηση)

Να διαβάζεις ποίηση
Η ποίηση είναι το μυστικό σου
Χωρίς μυστικό τίποτα δεν είσαι
Να διαβάζεις ποίηση
Η ποίηση είναι λέξη και έξη
είναι μυθική καη ηθική
Η ποίηση είναι μύηση
Με την ποίηση φτάνεις εκεί
που δεν φτάνει η γνώση
Η ποίηση είναι χαρά
είναι λύπη
είναι χαρμολύπη
Να διαβάζεις ποίηση
Να τη βλέπεις
Να την ακούς
Να τη φαντάζεσαι
Να περπατάς μαζί
Να κοιμάσαι μαζί
Να ξαγρυπνάς μαζί
Να διαβάζεις ποίηση
Με την ποίηση είσαι ελεύθερος
Γιατί ποίηση είναι ο σκύλος
δεν είναι το λουρί του
Η ποίηση δεν σταματά πουθενά
Η ποίηση πετά
Πετά στον πάνω κόσμο
Πετά στον κάτω κόσμο
Η ποίηση δεν στέκεται
Αντιστέκεται
Να διαβάζεις ποίηση
Η ποίηση διαβάζεται
δεν βιάζεται
Την ποίηση την οσμίζεσαι
Την ορέγεσαι
Τη λιμπίζεσαι
Η ποίηση είναι όμορφη
Είναι λογισμός
Και παροξυσμός
Η ποίηση είναι ψηλά
Και πιο πάνω
Και πιο ψηλά
Η ποίηση είναι έρωτας Μόνο
Να διαβάζεις ποίηση
κάνει καλό.

(Ποίημα από τη συλλογή του Τηλέμαχου Χυτήρη "Τι μένει από το ρόδο & Μικρό μανιφέστο", Μεταίχμιο 2010)