Ο Τρίτος Άνθρωπος (1949 - The Third Man)

Γιατί στις 100: Επειδή είναι ένα κατασκοπευτικό θρίλερ μυστηρίου, σκοτεινό, με μπαρόκ ατμόσφαιρα, εξαιρετικά καλή ασπρόμαυρη φωτογραφία και διαθέτει ένα εξίσου ατμοσφαιρικό μουσικό θέμα του Αντόν Καράς. Βασίζεται δε στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Γκράχαμ Γριν.
Υπόθεση: Ένας Αμερικανός συγγραφέας καταφθάνει λίγο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην κατεχόμενη από τις τρεις μεγάλες δυνάμεις Βιέννη, προκειμένου να βρει ένα φίλο του, τον Χάρι Λάιμ. Εκεί θα μάθει ότι ο φίλος του έχει σκοτωθεί σε δυστύχημα, αλλά δεν θα το πιστέψει και θα ξεκινήσει μόνος του έρευνα για να λύσει το μυστήριο γύρω από το θάνατό του. Στην προσπάθειά του, έρχεται αντιμέτωπος με καταστάσεις που δεν μπορούσε να φαντασθεί όταν ξεκίνησε την έρευνα, ενώ τον καταδιώκουν οι αστυνομίες τριών δυνάμεων, Αμερικής, Αγγλίας και Γαλλίας μαζί με την Αυστριακή. Παράλληλα, ένας Άγγλος αξιωματικός θα τον μυήσει για την «πραγματική πραγματικότητα» της κατεχόμενης Βιέννης και θα του απομυθοποιήσει όσα είχε ακούσει από τους Συμμάχους. Ο Αμερικανός, καταλαβαίνοντας τι θα πει «κατασκοπία» βρίσκει τον φίλο του, αλλά τώρα επιθυμεί τον θάνατό του.
Σκηνοθεσία: Κάρολ Ριντ
Πρωταγωνιστούν: Τζόζεφ Κότεν, Όρσον Γουέλες, Αλίντα Βάλι, Τρέβορ Χάουαρντ

Κάποτε στην Αμερική (1984 - Once Upon a Time in America)

Γιατί στις 100: Πρόκειται για μια γκανγκστερική ταινία – έπος. Ένα φιλμ τριών ωρών και 47 λεπτών, το οποίο όταν προβλήθηκε στην Αμερική ήταν μόνο 88 λεπτά!!! Γιατί αναφέρεται στην Αμερικανική μαφία με ένα μοναδικό νοσταλγικό και ρομαντικό τρόπο, που νομίζεις ότι παρακολουθείς μια ιστορία αγάπης. Τα σέπια χρώματα της ταινίας, η πάντα ρομαντική μουσική του Ένιο Μορικόνε, οι καταπληκτικές ερμηνείες, η αργή κίνηση της κάμερας και γενικά ο ρυθμός της ταινίας, εξιδανικεύουν αυτό που λέμε «παρανομία» και κάνουν την ταινία ένα ποίημα. Δεν νομίζω ότι θα μπορούσε να είναι μικρότερη των τριών ωρών. Πώς και τι κόπηκε, για να προβληθεί στη χώρα της ελευθερίας, είναι μεγάλη απορία για μένα. Παραμένει κλασικό και αξέχαστο το μουσικό θέμα της ταινίας με τίτλο «Deborah’ s theme».

Υπόθεση: Μέσα από τις αναμνήσεις του Νούντλ, του κεντρικού ήρωα, πάμε πίσω στα χρόνια της ποτοαπαγόρευσης και παρακολουθούμε την ιστορία μιας παρέας παιδιών μεταναστών, που απογοητευμένα από την ζωή τους στη Νέα Υόρκη, καταφεύγουν στην παρανομία για να εξελιχθούν σε μια παντοδύναμη συμμορία.
Σκηνοθεσία: Σέρτζιο Λεόνε
Πρωταγωνιστούν: Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Τζέιμς Γουντς, Τζο Πέσι, Μπαρτ Γιάνγκ, Ελίζαμπεθ Μακ Γκόβερν

Όσα Παίρνει Ο Άνεμος (1939 - Gone With The Wind)

Γιατί στις 100: Όχι μόνο γιατί σε κρατάει επί τρεις και πλέον ώρες καρφωμένο στη θέση σου, αλλά γιατί είναι η καλύτερη αισθηματική(;) ιστορία που έχει γραφτεί με φόντο τον Αμερικανικό Εμφύλιο. Μια επική και από τις πιο πλούσιες ταινίες του 20ού αιώνα, η οποία έχει υποστεί τις περισσότερες επανεκδόσεις και παρά τις όποιες αντιρρήσεις πάντοτε γεμίζει τα ταμεία. Πήρε 10 Όσκαρ.
Υπόθεση: Η νεαρή Σκάρλετ, που είναι κακομαθημένη από την πολύ προσοχή που της δίνουν οι άντρες, έχει εμμονή με τον μοναδικό που της έχει πει «όχι». Για να τον κάνει να ζηλέψει παντρεύεται άλλον. Ο Εμφύλιος θα την αφήσει χήρα. Στη ζωή της θα μπει ο Ρετ, ένας τυχοδιώκτης που θα τον ερωτευθεί και θα παντρευτούν. Θα κάνουν παιδί, το οποίο θα πεθάνει και αυτός ως γνήσιος τυχοδιώκτης θα την εγκαταλείψει. Στην απόγνωση του «Ρετ, που με αφήνεις;», θα της απαντήσει «Αγαπητή μου, δε δίνω δεκάρα» και εκείνη θα μονολογήσει: «Αύριο θα είναι μια άλλη μέρα».
Σκηνοθεσία: Βίκτορ Φλέμινγκ, Τζορτζ Κιούκορ, Σαμ Γουντ, Γουίλιαμ Κάμερον Μέντζις και Σίντνεϊ Φράνκλιν
Πρωταγωνιστούν: Βίβιαν Λι, Κλαρκ Γκέιμπλ, Ολίβια Ντε Χάβιλαντ, Λέσλι Χάουαρντ

Σινεμά ο Παράδεισος (1988 – Cinema Paradiso)

Γιατί στις 100: Διότι είναι μια ταινία μαγείας, ένας ύμνος για το σινεμά. Διαθέτει δύναμη και μια ευαισθησία άνευ προηγουμένου. Αναδεικνύει όλα τα κινηματογραφικά είδη, μέσα από μια ιστορία φιλίας μεταξύ ενός μηχανικού προβολής και ενός ατίθασου πιτσιρικά, αλλά και την ιστορία του ανεκπλήρωτου έρωτα μεταξύ του πιτσιρικά και μιας κοπέλας.
Υπόθεση: Μέσα από τις αναμνήσεις του Τορνατόρε, πάμε σε ένα χωριό της Ιταλίας αμέσως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου ο παπάς του χωριού λογοκρίνει τις ταινίες πριν την προβολή τους, κόβοντας όλες τις σκηνές με τα φιλιά, ανεξαρτήτως του είδους της ταινίας. Εκεί, ο μικρός που είναι γοητευμένος με το σινεμά και κάθε βράδυ ενοχλεί τον υπεύθυνο προβολής με την παρουσία του και τις ερωτήσεις του, συγκεντρώνει τις κομμένες σκηνές των φιλιών. Στο τέλος της ταινίας μας, θα έχει φτιάξει ένα μικρού μήκους φιλμ με τα φιλιά όλων των ταινιών της εποχής. Οι ερμηνείες είναι εξαιρετικές και η μουσική του Ένιο Μορικόνε είναι αισθαντική και μελαγχολική όπως πάντα. Η ταινία κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.
Σκηνοθεσία: Τζιουζέπε Τορνατόρε
Πρωταγωνιστούν: Φιλίπ Νουαρέ, Ζακ Περέν, Σαλβατόρε Κάσκιο και Μάριο Λεονάρντι

Αποκάλυψη Τώρα (1979 - Apocalypse Now)

Γιατί στις 100: Ως αντιπολεμικό έπος, μέσα από αλληγορικές και σουρεαλιστικές φαντεζί εικόνες (κέρδισε Όσκαρ Φωτογραφίας). Αξέχαστη η σκηνή με τα ελικόπτερα που καταστρέφουν ένα χωριό αμάχων, υπό τους ήχους των «Βαλκυριών» του Βάγκνερ, όπως και η πολύχρωμη νυχτερινή σκηνή με τα κορίτσια του Playboy «στον πάτο της κόλασης» και το γλέντι υπό την επήρεια των ναρκωτικών που μοιράζονταν αφειδώς στους Αμερικανούς στρατιώτες. Συγκλονιστική η εμφάνιση του Μπράντο και αξέχαστη η ερμηνεία του Ντιβάλ.
Υπόθεση: Ένας ειδικός πράκτορας (Σιν) στέλνεται στη ζούγκλα της Καμπότζης να βρει και εκτελέσει έναν αμερικανό στρατηγό (Μπράντο) που έχει λιποτακτήσει με το τάγμα του, το οποίο διοικεί δικτατορικά. Η πορεία του πράκτορα στο ποτάμι, ανάμεσα σε χίλιους κινδύνους είναι μια αξέχαστη εμπειρία για το θεατή. Πέραν του κυνισμού και της σκληρότητας των Αμερικανών αξιωματικών που αντιμετωπίζει ο πράκτορας, θα συναντήσει (στην έκδοση Redux της ταινίας) και μια οικογένεια Γάλλων που διαμένουν μόνιμα μέσα στο δάσος, οι οποίοι και θα του εξιστορήσουν το πολιτικό και στρατιωτικό ιστορικό της κήρυξης αυτού του πολέμου.
Σκηνοθεσία: Φράνσις Φορντ Κόπολα
Πρωταγωνιστούν: Μάρτιν Σιν, Ρόμπερτ Ντιβάλ, Φρέντερικ Φόρεστ και Μάρλον Μπράντο

Θωρηκτό Ποτέμκιν (1925 – Potyomkin Bronenosets)

Γιατί στις 100: Είναι ταυτόχρονα «πολιτική» και «αντιπολεμική» ταινία, που αποπνέει ανθρωπιά, ηθική και αξιοπρέπεια, αλληλεγγύη και συντροφικότητα και στην οποία το μοντάζ χρησιμοποιείται με τέτοια μαεστρία, ώστε η εξέλιξη της ιστορίας να μην αφήνει αδιάφορο το θεατή ακόμα και μέχρι σήμερα. Σε ηλικία 27 ετών, ο σκηνοθέτης είχε ήδη διαχωρίσει το μοντάζ σε είδη, ώστε να το χρησιμοποιεί ακόμα και για πολιτικούς και ιδεολογικούς σκοπούς. Όπως σ’ αυτή την ταινία. Η σκηνή όπου ένα καροτσάκι με το μωρό μέσα, κατρακυλάει σε μια σκάλα στην Οδησσό, ανάμεσα στα πυρά των αντιμαχομένων, έχει μείνει στην ιστορία. Είναι μια από τις καλύτερες ταινίες του 20ού αιώνα.
Υπόθεση: Το 1905 στη Ρωσία έχει αρχίσει να «ψιθυρίζεται», ότι κάποια επανάσταση ετοιμάζεται κατά του Τσάρου. Στο τσαρικό θωρηκτό Ποτέμκιν, οι ναύτες αρνούνται να φάνε το κρέας που τους σερβίρεται, επειδή είναι σάπιο. Κάτω από την πίεση του καπετάνιου κάνουν ανταρσία. Ο Τσάρος στέλνει στρατό να τους «νουθετήσει» και στο λιμάνι γίνεται η πρώτη εξέγερση, στη κλιμάκωση της οποίας συμβάλλουν και οι πολίτες.
Σκηνοθεσία: Σεργκέι Αϊζενστάιν
Πρωταγωνιστούν: Γκριγκόρι Αλεξαντρόφ, Βλαντιμίρ Μπάρσκι, Αλεξάντερ Αντόνοφ.

Ποιος σκότωσε τον Όμηρο;

Καθηγητής Ελληνικών, ο Βίκτορ Ντέηβις Χάνσον και καθηγητής Κλασσικών Σπουδών, ο Τζον Χηθ, σε πανεπιστήμια της Καλιφόρνια, έγραψαν αυτό το βιβλίο γιατί κατά τη γνώμη τους «οι Έλληνες είναι τόσο σπουδαίοι και τόσο λίγο γνωστοί».
Το βιβλίο αυτό ερευνά τους λόγους, για τους οποίους έχουν μείνει πολύ λίγοι οι καθηγητές που διδάσκουν πλέον στον κόσμο ότι οι σύγχρονες δυτικές έννοιες της συντεταγμένης πολιτείας, του ελεύθερου λόγου, των ατομικών δικαιωμάτων, του ελέγχου των στρατιωτικών από τους πολίτες, του διαχωρισμού της πολιτικής από την θρησκευτική εξουσία, την ισοτιμία της μεσαίας τάξης, της ατομικής ιδιοκτησίας και της ελεύθερης επιστημονικής αναζήτησης, που είναι ζωτικής σημασίας για την ύπαρξή μας προέρχονται από τους αρχαίους Έλληνες.
Αναφερόμενοι στα πανεπιστημιακά και ακαδημαϊκά ιδρύματα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, οι συγγραφείς ασχολούνται κυρίως με την προσποίηση και την υποκρισία, με την οποία αντιμετωπίζεται τα τελευταία χρόνια, η κλασσική παιδεία στην Αμερική. Δεν τους ενδιαφέρουν οι πολιτικές τάσεις των κλασσικιστών, αλλά η συμπεριφορά και η παιδεία τους, τους ενδιαφέρει (και αναλύουν με πολλά και γλαφυρά παραδείγματα, από τους αρχαίους κλασσικούς), το μεγάλο χάσμα που υπάρχει, μεταξύ των όσων υποστηρίζουν οι κλασσικιστές και των όσων πράττουν. Και ας μη ξεχνάμε ότι οι όροι ελευθερία και δημοκρατία, από την αρχαία Ελλάδα ξεκίνησαν.
Το «Ποιος σκότωσε τον Όμηρο;» αφορά περισσότερο στο θάνατο ενός δύσκολου και ιδιαίτερου τρόπου θεώρησης του κόσμου, του τρόπου με τον οποίο οι αρχαίοι Έλληνες έβλεπαν το σύμπαν τους.
Γράφουν σε κάποιο σημείο του βιβλίου τους οι δύο καθηγητές: «οι δικοί μας Πατέρες του Έθνους βοήθησαν να εδραιωθεί μια αμερικανική λατρεία της αρχαιότητας στο τελευταίο μισό του 18ου αιώνα. Περπατώντας κανείς στους δρόμους της Ουάσινγκτον, βιώνει από πρώτο χέρι τους ελληνορωμαϊκούς θεσμούς, την αρχιτεκτονική και την πολεοδομία. Πρώτες μας έρχονται στο νου προσωπικότητες, όπως ο Τόμας Τζέφερσον, ο οποίος στους κλασσικούς βρήκε πρότυπα ελευθερίας, δημοκρατίας και αγροτικής ζωής, καθώς και ιδιωτικής και δημόσιας αρετής. Πράγματι, οι Αμερικανοί περισσότερο απ’ οποιονδήποτε άλλον πίστεψαν ότι οι Έλληνες ανήκαν σε όλους. Ότι η εργατική τάξη, των μη αριστοκρατικών, μπορούσε να διαμορφωθεί και να καθοδηγηθεί από τα κλασσικά ιδεώδη διακυβέρνησης, έκφρασης και κάλους».
(Εκδόσεις Κάκτος)

Η Άγρια Συμμορία (1969 - The Wild Bunch)

Γιατί στις 100: Ήταν η πρώτη ταινία γουέστερν, στην οποία καθιερώθηκε το slow motion σε σκηνές βίας και πιστολίδια που κατέληγαν σε λουτρά αίματος, αφού προηγουμένως (και για πρώτη φορά επίσης) έδειχναν τις σφαίρες να ανοίγουν διαμπερείς τρύπες στα κορμιά των ηρώων. Σημαδιακή παραμένει η πρώτη σκηνή, κατά την οποία εμφανίζονται ανήλικα παιδιά να διασκεδάζουν στη θέα δύο σκορπιών που έρχονται αντιμέτωποι πάνω από ένα σωρό κόκκινα δηλητηριώδη μυρμήγκια. Ο σκηνοθέτης δημιουργεί ένα νέο είδος γουέστερν που δεν είχαμε δει παρόμοιο μέχρι τότε.

Υπόθεση: Το 1913, στο μέσο του Μεξικανικού Εμφύλιου, μια συμμορία της οποίας τα μέλη είναι ντυμένα σαν στρατιώτες εισβάλλει σε ένα χωριό, ληστεύει την τράπεζα και προβαίνει σε ένα κάρο άλλες αγριότητες (λεηλασίες, ληστεία τραίνου κλπ), προκαλώντας την επέμβαση των αρχών και των απλών πολιτών. Οι μάχες είναι ατελείωτες και το αίμα που ρέει είναι άφθονο. Οι «κακοί» είναι εξαιρετικά κακοί και οι «καλοί» όσο αξιολύπητοι γίνεται.

Σκηνοθεσία: Σαμ Πέκινπα
Πρωταγωνιστούν: Γουίλιαμ Χόλντεν, Έρνεστ Μπόργκναϊν, Ρόμπερτ Ράιαν, Έντμοντ Ο’ Μπράιαν, Γουόρεν Όουτς, Μπεν Τζόνσον και Εμίλιο Φερνάντεζ.

Άλιεν, ο επιβάτης του διαστήματος (1979 – Alien)

Γιατί στις 100: Επειδή δημιούργησε σχολή στην «επιστημονική φαντασία τρόμου και φρίκης» (δεκάδες ταινίες γυρίστηκαν στη συνέχεια), είναι εξαιρετικά σκοτεινή και κλειστοφοβική και όλοι οι ηθοποιοί παίζουν άψογα και με σοβαρότητα τους ρόλους τους. Διαθέτει εκπληκτικά σκηνικά που δεν είχαν ξαναβγεί στην οθόνη μέχρι τότε και η μουσική είναι ελάχιστη, έως ανύπαρκτη. Ακολούθησαν τρεις συνέχειες, αλλά καμία δεν είχε την ατμόσφαιρα της πρώτης ταινίας.
Υπόθεση: Το επταμελές πλήρωμα ενός διαστημοπλοίου, μετά από μια αναγκαστική προσεδάφιση σε άγνωστο πλανήτη, δέχεται την επίθεση από μια άγνωστη μορφή ζωής, η οποία προσκολλάται στο πρόσωπο ενός μέλους του πληρώματος. Επιστρέφοντας στο διαστημόπλοιο δεν καταφέρνουν να θανατώσουν το «ξένο» σώμα, το οποίο αναπτύσσεται σε ένα ακατανίκητο φρικτό, απαίσιο και σαρκοφάγο πλάσμα. Τα μέλη του πληρώματος εξοντώνονται ένα – ένα με φρικτό τρόπο και απομένει (για το τελευταίο εν τρίτο του έργου) μόνη της η Ρίπλεϊ (φανταστική η Σιγκούρνι Γουίβερ).
Σκηνοθεσία: Ρίντλεϊ Σκοτ
Πρωταγωνιστούν: Σιγκούρνι Γουίβερ, Τζον Χαρτ, Τομ Σκέριτ, Χάρι Ντιν Στάντον, Βερόνικα Καρτράιτ, Ίαν Χολμ και Γιάφετ Κότο

Λολίτα (Lolita - 1962)

Γιατί στις 100: Επειδή συνδυάζει τέλεια τον υποβόσκοντα ερωτισμό με ένα ρομάντζο που οδηγεί σε αδιέξοδα, παροξυσμό και στο έγκλημα. Η «Λολίτα» του Άντριαν Λάιν (1997) με τον Τζέρεμι Άιρονς δεν πιάνει μία μπροστά της.
Υπόθεση: Χωρίς να ακολουθεί πιστά το ομότιτλο μυθιστόρημα του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ, η ταινία αφηγείται (σε φλάσμπακ) την ιστορία ενός μεσήλικα καθηγητή, που ερωτεύεται ένα 14χρονο νυμφίδιο. Προκειμένου να μένει κοντά της φλερτάρει τη μητέρα της, μια διψασμένη για σεξ ζωντοχήρα που τον κάνει κέφι, την οποία τελικά παντρεύεται. Η μικρή αντιλαμβάνεται το σχέδιό του, εκμεταλλεύεται την κατάσταση και οδηγεί με τη στάση της τον μεσήλικα σε απόγνωση. Φεύγουν μαζί, μακριά από τη μάνα της και όταν νοσηλεύονται σ’ ένα νοσοκομείο από μια επιδημία, η Λολίτα το σκάει.
Μετά από χρόνια, θα ζητήσει τη βοήθειά του, όταν πια θα είναι παντρεμένη με έναν εργάτη, ο οποίος όμως δεν ευθύνεται για την εξαφάνισή της, αφού δεν ήταν αυτός που την είχε πάρει από το νοσοκομείο, αλλά ένας αποτυχημένος συγγραφέας. Ο μεσήλικας θα ψάξει να τον βρει για να πάρει την εκδίκησή του για την απώλειά της.
Σκηνοθεσία: Στάνλεϊ Κιούμπρικ
Πρωταγωνιστούν: Τζέιμς Μέισον, Σιού Λάιον, Σέλεϊ Γουίντερς, Πίτερ Σέλερς