Τόσους καιρούς

Τόσους καιρούς και δε διδάχτηκα τίποτα
δεν έμαθα.
Ολοένα λησμονώ κι όσα ξέρω.
Μερικές φορές συλλογίζομαι
πως ίσως να είμαι άρρωστος
πως όλη αυτή η πείρα και η πίκρα της
είναι μια αλλόκοτη ασθένεια.
Τα μάτια μου δε βλέπουν πια
ή βλέπουν το ιώδες της ανάμνησης.
τ’ αυτιά μου δεν ακούνε τίποτα.
Ο άνεμος η βροχή το καλοκαίρι
είναι φωνές άλλες
ενδιαιτήματα ήχων
για τα όνειρα των άλλων.
Εγώ ακούω το φεγγάρι
τα λιγνά κορίτσια όταν κοιμούνται
την ψυχή του βοριά
όταν αφυπνίζει μυστικά τους λύκους
την άνοιξη
όταν κοιτάζει τις παλιές της φωτογραφίες.

(Ποίημα του Τάσου Ρούσσου από τη συλλογή “Προς την οροφή”, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1990)

Μια γυναίκα

Ένα πλατύ, δροσερό χαμόγελο έτρεχε πάνω στο γυμνό κορμί σου,
σαν ένα κλωνάρι πασχαλιάς, πρωί, την άνοιξη,
έσταζες όλη από ηδονή, οι ερωτικές κραυγές μας
τινάζονταν μέσα στον ουρανό σα μεγάλα γιοφύρια
απ’ όπου θα περνούσαν οι αιώνες - α, για να γεννηθείς εσύ,
κι εγώ για να σε συναντήσω
γι’ αυτό έγινε ο κόσμος. Κι η αγάπη μας ήταν η απέραντη
σκάλα που ανέβαινα
πάνω απ’ το χρόνο και το Θεό και την αιωνιότητα
ως τ’ ασύγκριτα, θνητά σου χείλη.

Ποίημα του Τάσου Λειβαδίτη από τον τόμο «Υάκινθοι, βιολέτες και ηλιοτρόπια», μια επιλογή από τον Γιάννη Κοντό, (Εκδόσεις Κέδρος, 2008)

Και με κλειστά μάτια θα βλέπω

Ένα μυθιστόρημα του οποίου οι δύο πρωταγωνιστές, φτωχοί, άσημοι, αδιάφοροι, «πλήθος», ζουν τον έρωτά τους, χωρίς να έχουν «λόγο», μέσα στη θύελλα μιας ζωής 80 χρόνων (μεσοπόλεμος, Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, Εμφύλιος, μεταπολεμικά πέτρινα χρόνια, δεκαετία του ΄60, Χούντα 21ης Απριλίου, μεταπολίτευση, σήμερα). Ουσιαστικά, ένα μυθιστόρημα για τον έρωτα δύο άσημων ανθρώπων της καθημερινότητας, ο οποίος στέκεται πάνω από τις αποφάσεις των μεγάλων της γης, «νικάει» την Ιστορία, τα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα των ταραγμένων χρόνων της Ελλάδας.
***
Ο συγγραφέας ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΓΙΟΣ γεννημένος το 1953 στην Αθήνα, σπούδασε σκηνοθεσία κινηματογράφου και δεν γράφει για πρώτη φορά. Έγραψε το πρώτο του διήγημα το 1971 που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κάλβος, το 1995 κυκλοφόρησε το πρώτο του μυθιστόρημα «Και ξαφνικά χιόνισε χρόνια», το 2000 το δεύτερο «Σε είδα να’ σαι αόρατος» και το 2004 το τρίτο, «Δεν

Δυσάρεστες προφητείες

Συνεχίζω να ξεθάβω βιβλία από τη βιβλιοθήκη μου σχετικά με την Οικονομία, διότι αυτά που συμβαίνουν σήμερα κάποιοι φωτισμένοι άνθρωποι τα είχαν προβλέψει εδώ και πολλά χρόνια, αλλά κανείς δεν έκανε τίποτα για να τα αποτρέψει. Μάλλον είχαν δίκιο λοιπόν.
Ένας από αυτούς είναι και ο Άλβιν Τόφλερ, ο συγγραφέας της τριλογίας «Το σοκ του μέλλοντος», «Το τρίτο κύμα» και «Το κραχ», ο οποίος στο μεν πρώτο βιβλίο (δεκαετία του ’70) μας λέει ότι η επιτάχυνση των κοινωνικών και τεχνολογικών αλλαγών δυσχεραίνει την προσαρμογή ατόμων και θεσμών και αναφέρει κάποιες σκέψεις του πάνω στην «πρόωρη άφιξη του μέλλοντος», όπως αποκαλεί τη ραγδαία πορεία των αλλαγών, στο δεύτερο περιγράφει τη φάση στην οποία βρισκόταν η κοινωνία μας μετά την αγροτική (πρώτα) και τη βιομηχανική (ύστερα) επανάσταση και στο τρίτο, υποστηρίζει ότι η μελλοντική οικονομική κρίση δεν θα έχει καμία σχέση με το «κραχ του 1929», αλλά θα αποτελεί τμήμα της «γενικής κατάπτωσης της κοινωνίας» και απαρχή της «γέννησης ενός νέου πολιτισμού»,
Από αυτό, το τρίτο βιβλίο του «Το κραχ», που είχε γραφτεί το 1987 πήρα τα ακόλουθα αποσπάσματα, τα οποία και παραθέτω χωρίς σχόλια μόνον για τον προβληματισμό:
«Το εθνικό κράτος δεν μπορεί πια να τα βγάλει πέρα με τα βασικά προβλήματα που προκύπτουν απ’ τη στροφή προς τον υπερβιομηχανικό κόσμο. Σε οικονομικούς όρους το εθνικό κράτος είναι ένα προϊόν της βιομηχανικής επανάστασης και σαν τέτοιο έχει εκπληρώσει τους στόχους του. Στις τεχνολογικά εξελιγμένες χώρες (αν όχι και στις υπό ανάπτυξη) είναι σήμερα εντελώς απαρχαιωμένο. Δεν πρόκειται να εξαφανιστεί, αλλά η δύναμή του θα συρρικνωθεί. Στην πραγματικότητα έχει ήδη αρχίσει να συρρικνώνεται»
«Οι πολυεθνικές είναι το κλειδί της ισορροπίας της παγκόσμιας οικονομίας. Αντιπροσωπεύουν εκπληκτικά δυναμικά, για την άνοδο του βιοτικού επιπέδου, ή για την επιβολή της δικής τους ολοκληρωτικής τάξης».
«Ανεξάρτητα εθνικά κράτη, για να κρατήσουν απλά λίγο περισσότερο τη δύναμή τους, θα αναγκαστούν να συγκροτήσουν νέους διακρατικούς μηχανισμούς ελέγχου. Οι πολιτικοί των ανεξαρτήτων κρατών, θα συνεχίσουν να αρνούνται στο κοινό τους ότι “παραδίδουν τα σκήπτρα τους”. Αλλά θα αναγκαστούν να κάνουν αυτό ακριβώς το πράγμα, εξαιτίας των νέων οικονομικών συνθηκών τους».
«Αυτό που είναι πολύ πιθανόν να επέλθει σήμερα, είναι ένα νέο πιο επικίνδυνο είδος αποικιοκρατίας, μια υπεραποικιοκρατία στην οποία οι εθνικές οικονομίες θα υποτάσσονται όχι σε άλλες χώρες, αλλά στις διεργασίες ενός πολυεθνικού οικονομικού συστήματος, ή δικτύου πάνω στο οποίο δεν θα έχουν κανένα έλεγχο».

Βολεμένη ζωή

Κάθεσαι κάθε πρωί
σε καρέκλα εργασιακή, εργονομική
ακούς με προσοχή την προσταγή
συνταγή ηχηρή, πνιγηρή
σε διάταξη επιβεβλημένη
πιστός οπαδός
στα εκ της διευθύνσεως
περιβάλλον ειδεχθές, απεχθές
ζωές μικρές
ταγμένες
πικραμένες
πεταμένες
βορά στον γυμνό θεό
μπροστά στον υπολογιστή, στον εκτυπωτή,
απέναντι απ’ το φυτό
απ’ τη γλάστρα ανεξάρτητο
εισπνέεις το άγχος για πλούτο επιβεβλημένο
ναρκωτικό άκρως εθιστικό
περνάει η ζωή, ανεπιστρεπτί, αμαχητί
σφίγγεις τα κινητά φυλαχτά
δουλικά
κατηφής δεσμοφύλαξ στο διαδίκτυο
ονειρεύεσαι γη μακρινή, ελεύθερη
λυτρωμένη απ’ την αρμόδια αρχή
και ξυπνάς απρόθυμα
κατ’ εξακολούθησιν φυλακισμένος
σε θλιβερά αδιέξοδα
ναρκωμένος στον καιάδα της πραγματικότητας
και περιμένεις παθητικά
μοιρολατρικά
ν’ αλλάξει ο κόσμος.
Αυταπατάσαι οικτρά.
Τον εαυτό σου άλλαξε, αν το μπορείς ακόμα.

(Της Ερατώς Βαλλιανού από τη συλλογή «Φθινοπωρινή Ισημερία» - Εκδόσεις Γκοβόστη – 2009)

Οπαδικές ανακολουθίες

Θωπείες
εις ώτα μη προσλαμβανόντων.
Αμάν αυτή η κατανόηση!
Πόσα μποφόρ υστεροβουλίας
-άνεμοι δήθεν ούριοι-
χαϊδεύουν τη ματαιοδοξία μας;

(Ποίημα του Λάμπρου Βασιλειάδη από τη συλλογή του “Φρούτινα χρόνια” - Εκδόσεις Λεξίτυπον)

The Shock Doctrine

Κάτι μου θυμίζει η κατάσταση που βιώνουμε αυτή την εποχή και έψαξα και βρήκα τι είναι. Είναι η εφαρμογή του «Δόγματος του Σοκ». Το «Shock doctrine», η θεωρία που ανέπτυξε η Καναδή δημοσιογράφος Νάομι Κλάιν στο ομότιτλο βιβλίο της «Shock doctrine – The rise of Disaster Capitalism» (Το Δόγμα του Σοκ – Η άνοδος του Καταστροφικού Καπιταλισμού) που το «Dow Jones Business News» ανακήρυξε «ίσως το πιο σημαντικό βιβλίο του 21ου αιώνα για την οικονομία».

Η συγγραφέας υποστηρίζει ότι οι νεοφιλελεύθεροι -που κυριαρχούν τις τελευταίες δεκαετίες στη διεθνή οικονομική σκέψη και πρακτική- χρησιμοποιούν κάθε λογής κρίσεις και καταστροφές, από πολέμους και τρομοκρατικές επιθέσεις μέχρι σεισμούς, φτώχια και οικονομική χρεοκοπία για να επιβάλουν τη ριζική αλλαγή της χώρας που έχει πληγεί. Είναι μια άποψη που είχε εκφράσει πριν περίπου πενήντα χρόνια, ο θεωρητικός του νεοφιλελευθερισμού Μίλτον Φρίντμαν, γράφοντας τότε: «Μόνο μια κρίση παράγει πραγματική αλλαγή» και μπορεί να οδηγήσει σε απελευθέρωση από την «τυραννία του status quo». Όταν δε μιλάνε για αλλαγή, οι νεοφιλελεύθεροι ιδεολόγοι εννοούν την

Η εποχή του φόβου

Nέα Yόρκη, 2001 - Mπαλί, 2002 - Mαδρίτη, 2004: Tο Eξπρές του Tρόμου συνεχίζει την τρελή του κούρσα και όλοι αναρωτιούνται ποιοι θα είναι οι επόμενοι σταθμοί. Oι πυρομανείς πυροσβέστες της κυβέρνησης Mπους συνεχίζουν κι αυτοί τον Δ’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μετά τους δύο θερμούς και τον έναν ψυχρό του 20ού αιώνα, με πρόσχημα τη διεθνή τρομοκρατία. Ένας άλλος «κοινωνικός παγκόσμιος πόλεμος» εξελίσσεται στο εσωτερικό των δυτικών Δημοκρατιών στο όνομα της πάταξης της εγκληματικότητας. Υπάρχει ο κίνδυνος ο αιώνας των μεγάλων κοινωνικών, πολιτιστικών και επιστημονικών επαναστάσεων να δώσει τη σκυτάλη σε μια σκοτεινή Eποχή του Φόβου.
Ο συγγραφέας Πέτρος Παπακωνσταντίνου σ' αυτό το βιβλίο, εξετάζει τους κινδύνους που εγκυμονεί για τις σύγχρονες Δημοκρατίες, η στροφή σε νεοαπολυταρχικές μορφές διακυβέρνησης σε συνδυασμό με τις νέες Tυραννίες του 21ου αιώνα: Τον ασφυκτικό έλεγχο της πολιτικής από τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, τους υπερεθνικούς οικονομικούς και πολιτικούς οργανισμούς, αλλά και τις κατ’ ευφημισμόν Mη Kυβερνητικές Oργανώσεις (ΜΚΟ), που λειτουργούν συχνά όχι ως αντίβαρα, αλλά ως Δούρειοι Ίπποι της Aυτοκρατορίας. (Εκδόσεις Λιβάνη)
(Δημοσιεύτηκε στην Αμαρυσία 1/4/2010)

Ένα βιβλίο για τα Ίμια

«Ίμια - Τα απόρρητα τηλεγραφήματα των Αμερικανών» (Εκδόσεις Λιβάνη) είναι ο τίτλος του και στο βιβλίο αυτό οι συγγραφείς Έλλις Αθανάσιος και Ιγνατίου Μιχάλης προσπαθούν να δώσουν µια σφαιρική εικόνα του τρόπου µε τον οποίο παρακολούθησαν και κατέγραψαν τα γεγονότα των Ιμίων οι Αµερικανοί, τι τους προβληµάτισε από τη συµπεριφορά των Ελλήνων και των Τούρκων πολιτικών, και τι τελικά έπραξαν. Έγνοιά τους ήταν η πλήρης παρουσίαση των εξελίξεων ­όπως κατεγράφησαν στα αµερικανικά έγγραφα
Όπως γράφουν οι ίδοι στον πρόλογο του βιβλίου τους προσπάθησαν να αξιοποιήσουν τη δυνατότητα για την ανακάλυψη της αλήθειας που προσφέρει το αµερικανικό σύστηµα µέσω του Νόµου για την Ελευθερία των Πληροφοριών, ο οποίος επιτρέπει την αναζήτηση και δηµοσίευση εγγράφων του Λευκού Οίκου, του Στέιτ Ντιπάρτµεντ και άλλων υπηρεσιών. Αναφέρουν ότι για πρώτη φορά γίνεται προβολή σε βάθος των εκτιµήσεων των Αµερικανών µέσα από τα δικά τους τηλεγραφήµατα, η ­οποία ελπίζουν ότι θα βοηθήσει όχι µόνο τον αναγνώστη αυτού του βιβλίου, αλλά και τον ιστορικό του µέλλοντος, καθώς θα προσπαθεί να εντάξει την κρίσιµη αυτή περίοδο στο παζλ της σύγχρονης ιστορίας της ­Ελλάδας.

(Δημοσιεύτηκε στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ στις 24 Μαρτίου 2010)

Οι αλήθειες των άλλων

Κάθε βιβλίο του Νίκου Θέμελη είναι και μια περιπέτεια του μυαλού, μια περιπέτεια στην κατανόηση ή του εαυτού μας ή του άλλου. Έτσι και αυτή τη φορά.
Σ΄αυτό το μυθιστόρημα έχουμε την περιπέτεια μιας οικογένειας, ενός χειρογράφου και μιας αποκάλυψης που κρύβει. Είναι «οι αλήθειες του καθένα μας απέναντι στις αλήθειες των άλλων». Άλλοτε η δύναμη και άλλοτε η αδυναμία μας να τις πλησιάσουμε ή να τις ανεχτούμε. Οι αντοχές μας απέναντι στον άλλον, στον διαφορετικό και σε ό,τι πιστεύει.
Η διαδρομή από την κατανόηση στη δύσκολη ανοχή, μέχρι την εύκολη βία. Οι αντικατοπτρισμοί από τον μεγάλο κόσμο στον μικρόκοσμο των ηρώων. Όνειρα και επιδιώξεις που πότε ευδοκιμούν και πότε ανατρέπονται από τη συγκυρία ή τη διαδρομή της Ιστορίας. Ιδεολογήματα, πάθη, ευαισθησίες, τραύματα που κουβαλιούνται επώδυνα αλλά και καθοδηγούν σε δύσκολους καιρούς.
Η προσπάθεια και η παραίτηση, η νίκη και η ήττα, η διάψευση και ο συμβιβασμός. Και άλματα, άλματα πολλά. Λονδίνο, Αϊβαλί, Μυτιλήνη, Κομοτηνή, Αθήνα από δεκαετία σε δεκαετία στην καρδιά του 20ού αιώνα.
«Ο καθένας μας κουβαλάει μια προσωπική του αλήθεια. Το πρόβλημα γίνεται διακριτό από το πώς στεκόμαστε απέναντι στις αλήθειες των άλλων και πώς οι άλλοι στέκονται απέναντι στις δικές μας αλήθειες» λέει κάπου ο Νίκος Θέμελης οδηγώντας έτσι τον αναγνώστη στην ιδεολογική καρδιά της αφήγησής του. Και βρίσκω αυτή τη φράση, παραλλαγμένη ελαφρά, να επανέρχεται διαρκώς σε διάφορες σελίδες του μυθιστορήματος. «Η άποψη των άλλων είχε επιβληθεί δική τους αλήθεια δεν είχε αντέξει». Και κάπου αλλού: «Η αλήθεια των άλλων, όταν δεν είναι στην καλύτερη περίπτωση άκαιρη, είναι μια ανοησία, μια επικίνδυνη συχνά ανοησία».
Εξαιρετικά ενδιαφέρον ανάγνωσμα.

(Δημοσιεύτηκε στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ στις 12 Μαρτίου 2010)