Ένα από τα κορυφαία αριστουργήματα της βωβής εποχής και του παγκόσμιου κινηματογράφου,. Το είδα πρόσφατα, χάρη στο Athenee art cinema που το διανέμει και έπαθα σοκ.
Πρόκειται για ταινία, στην οποία «μιλάει» η εικόνα. Αυτό που πρέπει να κάνει ο πραγματικός κινηματογράφος, δηλαδή. Ασπρόμαυρη, με αναλογία εικόνας 1,33:1 (σχεδόν τετράγωνη), αλλά βωβή με κάρτες διαλόγων και αφήγησης, η οποία ξεκινά με το ιστορικό τού φιλμ. Αξίζει τον κόπο να το αναφέρω εν συντομία: Το φιλμ (του 1928) παραλίγο να χαθεί για πάντα. Το αρνητικό του καταστράφηκε σε φωτιά. Ανακαλύφθηκε αντίγραφο τυχαία το 1978 σε ψυχιατρείο στη Νορβηγία, δηλαδή 50 χρόνια αργότερα και σήμερα κυκλοφορεί σε Restoration 4K Re-Issue Release.
Η υπόθεση του έργου αναφέρεται στη δίκη της Ζαν Ντ’ Αρκ, η οποία είναι γνωστή στη Γαλλική ιστορία ως χωρική, νεαρή γύρω στα 17, που ισχυριζόταν ότι άκουγε τις φωνές του Αρχάγγελου Μιχαήλ και άλλων αγίων. Αυτές οι φωνές την καλούσαν να οδηγήσει τη Γαλλία στη νίκη ενάντια στους Άγγλους. Το 1429 εξετάστηκε από θεολόγους και ιερείς, που επιβεβαίωσαν την αγνότητα της πρόθεσής της. Πήρε άδεια να ηγηθεί στρατεύματος για την άρση της πολιορκίας της Ορλεάνης. Η Ζαν ενέπνευσε τους στρατιώτες με το θάρρος και τη βαθιά πίστη της και η πολιορκία λύθηκε μέσα σε εννιά ημέρες. Ακολούθησαν σειρά από νίκες. Ωστόσο, το 1430 συνελήφθη από τους Βουργουνδούς, οι οποίοι την «έδωσαν» στους Άγγλους. Οι Άγγλοι για να αποτρέψουν την «πολιτική και θρησκευτική της επιρροή», οργάνωσαν εναντίον της δίκη στη Ρουέν, κατά την οποία κατηγορήθηκε ως «υποτροπιάζουσα αιρετική, αποστάτισσα, ειδωλολάτρισσα) και για το γεγονός ότι… φορούσε ανδρικά ρούχα. Εκτελέστηκε στην πυρά στην κεντρική πλατεία της Ρουέν στις 30 Μαΐου 1431.
Η ταινία στηρίζεται σε αποσπάσματα πρακτικών της δίκης, που τα βλέπουμε στην πρώτη σεκάνς του έργου και άρα, ουσιαστικά έχουμε ένα δικαστικό δράμα χαρακτήρων, στο οποίο μια νεαρή κοπέλα δικάζεται μεροληπτικά, για καθαρά «επικοινωνιακούς λόγους» χωρίς να έχει περιθώρια κάποιας υπεράσπισης, από ένα κύκλο δικαστών με αντιπαθητικές -σχεδόν αποκρουστικές- φυσιογνωμίες (το casting στα καλύτερά του) και παντελή απουσία γυναικών. Δράμα!
Ο Καρλ Ντράγιερ, κατάφερε σ’ αυτό το μνημειώδες έργο, το ακατόρθωτο για την εποχή: να απεικονίσει αυτό το δράμα, αυτή την απόγνωση της ηρωίδας του απέναντι στην προκατάληψη και την ειρωνεία των δικαστών, μόνο μέσα από το βλέμμα της ηθοποιού Ρενέ Ζαν Φαλκονετί. Δεν υπάρχει περίπτωση να μη συγκινηθείτε. Το πρόσωπο της ηθοποιού γεμίζει την οθόνη (dramatic close-up, όπως λένε στις σχολές) και τα μεγάλα μάτια της να εκφράζουν πολλά και διαφορετικά συναισθήματα. Επίσης, σε close-up, αλλά από πολλές και διαφορετικές γωνίες βλέπουμε και τους δικαστές. Είναι τόσα πολλά, τα κοντινά πλάνα, ώστε οι παραγωγοί της ταινίας διαμαρτυρήθηκαν «για ποιο λόγο τελικά, να κατασκευαστούν ακριβά ντεκόρ και κοστούμια» (από το imdb).
Συνολικά, η πολυεπίπεδη αυτή ταινία (case study), αν και αργή σε ρυθμό και χωρίς SFX και CGI, δεν χάνεται με τίποτα.
INFO
Προβάλλεται από 10/7/2025
Είδος: Δράμα, Βιογραφικό, 85΄
Χώρα: Γαλλία, 1928
Σκηνοθεσία: Καρλ Θίοντορ Ντράγιερ
Παίζουν: Ρενέ Ζαν Φαλκονετί, Γιουζίν Σιλβέν, Αντρέ Μπερλέ, Μορίς Σουτζ
Διανομή: Athenee art cinema