Διάβασα στο CNN Greece ότι η ηθοποιός Λίζα Κούντρου (γνωστή από τη σειρά «Φιλαράκια») δήλωσε ότι η τελευταία ταινία «Εδώ» (Here) του Ρόμπερτ Ζεμέκις θεωρείται «υπογραφή για την τεχνητή νοημοσύνη», λόγω της τεχνολογίας απογήρανσης (de-aging) που χρησιμοποιήθηκε για να εμφανίζονται ο Τομ Χανκς και η Ρόμπιν Ράιτ νεότεροι σε ορισμένες σκηνές. «Το μόνο που πήρα από το Here ήταν ότι είναι μια ταινία τεχνητής νοημοσύνης. Ξεχάστε τους κανονικούς ηθοποιούς, τι θα γίνει; Απλώς θα είναι άνεργοι», είπε χαρακτηριστικά.
Εντάξει. Η ανησυχία της Λίζα Κούντρου σχετικά με τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι κατανοητή και αντανακλά τον γενικότερο προβληματισμό που έχουν πολλοί (και) στον χώρο του θεάματος. Η τεχνολογία απογήρανσης (de-aging) και οι δυνατότητες της ΤΝ έχουν φέρει επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο δημιουργούνται οι ταινίες και ίσως χαρίσουν μερικά Όσκαρ στους σπεσιαλίστες των Οπτικών Εφέ, αλλά δεν έχει πέσει και καμιά επιδημία στο είδος, για να υπάρχει τόση ανησυχία…
Σίγουρα, η πλήρης δημιουργία ψηφιακών χαρακτήρων με τεχνολογία de-aging, μπορεί να επεκτείνει τις δυνατότητες αφήγησης και βεβαίως μπορεί να οδηγήσει σε λιγότερες ευκαιρίες για ηθοποιούς να δουλέψουν με φυσικό τρόπο. Επίσης, δημιουργεί και το ηθικό ζήτημα της χρήσης της εικόνας ενός ηθοποιού χωρίς την πλήρη συναίνεσή του, ή μετά τον θάνατό του. Αλλά ακόμα δεν έχουμε φτάσει στο σημείο, ώστε η Κούντρου να αναρωτιέται σαν συνδικαλίστρια: «Θα υπάρξει άραγε κάποιο είδος επιδόματος διαβίωσης για τους ανθρώπους, όταν δεν θα υπάρχει δουλειά;»
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ανθρώπινη ερμηνεία παραμένει μοναδική. Το συναίσθημα, οι λεπτές εκφράσεις και η αυθεντικότητα που φέρνει ένας ηθοποιός δεν είναι εύκολο να αναπαραχθούν από την ΤΝ. Οι δε θεατές θα συνεχίσουν να εκτιμούν την ανθρώπινη παρουσία, ακόμα και σε έναν κόσμο όπου η τεχνολογία κυριαρχεί. Η ταινία «Εδώ» δεν πήγε και καλά στο box-office. Ίσως οι «κέρινες εμφανίσεις» των ηθοποιών να μην προσελκύουν το κοινό. Άσε που οι ηθοποιοί μπορούν να προσαρμοστούν σε νέους ρόλους, π.χ. ως πάροχοι φωνής για την ΤΝ, όπως κάνουν μέχρι τώρα στα cartoons.
Αν και δεν ερωτήθηκα, θα έλεγα ότι αντί για «επίδομα διαβίωσης», η βιομηχανία του θεάματος, θα πρέπει να υιοθετήσει σαφείς κανόνες για τη χρήση της ΤΝ, ώστε να προστατεύονται τα δικαιώματα των καλλιτεχνών και να διατηρείται μια ισορροπία μεταξύ τεχνολογίας και ανθρώπινης δημιουργικότητας. Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να είναι «εργαλείο» για νέες καλλιτεχνικές δυνατότητες, αλλά δεν μπορεί να αντικαταστήσει την ουσία της ανθρώπινης ερμηνείας.
(Δημοσιεύεται σήμερα 18/1/2025 στη μόνιμη στήλη μου στην έντυπη Αμαρυσία)