Η αξέχαστη ταινία του Αγγελόπουλου με τα περισσότερα τράβελινγκ (κάποιοι τα μέτρησαν σε 30). Η ουσία είναι ότι για άλλη μια φορά ο δημιουργός χρησιμοποιεί την αλληγορία για να εκφράσει τις κοινωνικο-πολιτικές ανησυχίες του και αυτή τη φορά στο πλαίσιο των Βαλκανίων.
O ελληνοαμερικανός σκηνοθέτης Α. επιστρέφει μετά από πολλά χρόνια στην πατρίδα, αναζητώντας τρεις μπομπίνες ανεμφάνιστου και ανεπεξέργαστου φιλμ -απ’ τις αρχές του 20ου αιώνα- των Αδελφών Μανάκη, πιονιέρων του κινηματογράφου στα Βαλκάνια. Μια αναζήτηση σε παλιά ελληνικά αστικά τοπία που έχουν καταρρεύσει, ρημάξει και ξεθωριάσει. Ένα απέραντο τοπίο πληγών που δεν λένε να κλείσουν, εδώ κι έναν αιώνα σχεδόν.
Η απεγνωσμένη αναζήτηση του φιλμ όπου καταγράφηκε το πρώτο βλέμμα πάνω σε τούτη τη χερσόνησο, γίνεται ταυτόχρονα και η αναζήτηση ενός βλέμματος από πλευράς του Α. (του Αγγελόπουλου, κατ’ επέκταση), που ψάχνει έναν καινούργιο τρόπο να ξαναδεί τον κόσμο.
Η οδύσσεια του Α. δεν είναι μια ομηρική Oδύσσεια. Όλα τα ομηρικά αντίστοιχα δεν αναγνωρίζονται παρά μόνο σαν σχήματα, σκορπισμένα στοιχεία στο μακρύ ταξίδι της σύνθεσης. Τώρα που όλες οι ιδεολογίες κατέρρευσαν, τώρα που το σοσιαλιστικό όνειρο κύλησε στο ποτάμι της Ιστορίας, η περιπέτεια του βλέμματος απέμεινε η μόνη περιπέτεια να αφηγηθείς.
Αναφερόμενος στην ταινία του ο Θ. Αγγελόπουλος είχε πει: «Ζούμε μια περίοδο που θα την ονόμαζα μοναδική, όχι με την καλή έννοια αλλά με την αρνητική της. Έχω αρκετά χρόνια πίσω μου και τέτοιο πράγμα δεν το έχω ξαναζήσει. Ακόμα και στην περίοδο του Εμφυλίου, στην περίοδο της δικτατορίας ή και στην Κατοχή, ακόμα και τότε τα πράγματα είχαν μια δυναμική περίεργη, μια δυναμική υπόγεια, που δούλευε. Υπήρχε μια αντίσταση, υπήρχαν συγκρούσεις με ιδεολογικό περιεχόμενο, υπήρχε η αναζήτηση ενός καλύτερου κόσμου. Όταν είχαμε χούντα, πιστεύαμε ότι κάποια στιγμή θα τελειώσει και ότι τα πράγματα θα ανοίξουν. Πιστέψαμε σε αυτό που έμοιαζε ότι πάει να γίνει και ποτέ δεν έγινε».
(Κριτική μου για το myFilm)
INFO
Είδος: Κοινωνική, Δράμα, 179΄
Χώρα: Ελλάδα, 1997
Σκηνοθεσία: Θόδωρος Αγγελόπουλος
Παίζουν: Harvey Keitel, Erland Josephson, Maia Morgenstern, Θανάσης Βέγγος, Γιώργος Μιχαλακόπουλος, Ντόρα Βολανάκη, Μάνια Παπαδημητρίου
Διανομή: New Star
