«Η τελευταία συγγνώμη» του Μιχάλη Σπέγγου (εκδ. Διόπτρα) είναι ένα μυθιστόρημα 664 σελίδων, του οποίου η υπόθεση ξεκινάει στα Γιάννενα το 1973 όπου ένας Χιλιανός αξιωματούχος, του καθεστώτος Πινοσέτ, επισκέπτεται την πόλη ως επίσημος προσκεκλημένος της χούντας των Συνταγματαρχών και ένα απόγευμα θα βρεθεί δολοφονημένος στο φαράγγι του Βίκου. Η κυβέρνηση προσπαθεί να φορτώσει τη δολοφονία σε έναν φοιτητή με αριστερή δράση.
Στη συνέχεια, με ένα χρονικό άλμα στο παρελθόν μας ταξιδεύει στα προπολεμικά Γιάννενα (1938 – 1939) όπου παρά τη σκιά του πολέμου, οι νέοι της πόλης περνούν ανέμελα τις ημέρες τους.
Εκεί, ο χριστιανός Νίκος Καζαντζής ερωτεύεται την Εβραία Ρεβέκκα Λεβή, αλλά αν και οι οικογένειές τους είναι πολύ δεμένες, εκείνη θα ενδώσει στις πιέσεις του πατέρα της, προκειμένου να παντρευτεί έναν ομόθρησκό της, τον αμοραλιστή Αζέρ. Την ίδια εποχή, στο Αμβούργο, ένας καλλιεργημένος μηχανικός, ο Κάρστεν γιος του στρατηγού και ήρωα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου Έρχαρτ Φον Έρεν είναι ένας από τους λίγους Γερμανούς που αντιστέκεται στη μαζική προπαγάνδα του χιτλερικού καθεστώτος και ενώ ετοιμάζεται να υπηρετήσει στη Βέρμαχτ, παρακολουθεί έντρομος την κλιμάκωση της βίας ενάντια στους Εβραίους.
Το 1944, στα Γιάννενα πάλι, και καθώς η συντριβή του Ράιχ είναι επικείμενη, οι Γερμανοί ετοιμάζουν μια μεγάλη επιχείρηση συγκέντρωσης του εβραϊκού πληθυσμού της πόλης και προώθησής του σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου θα εξοντωθούν. Ο Κάρστεν υπηρετεί στη φρουρά της πόλης και μένει στο επιταγμένο σπίτι των Καζαντζήδων όπου την παραμονή της 25ης Μαρτίου, θα αποκαλύψει στον Νίκο ότι σε λίγες ώρες οι Γερμανοί, θα συλλάβουν όλους τους Εβραίους πολίτες. Ο Νίκος, με κίνδυνο της ζωής του, προσπαθεί να φυγαδεύσει όσα μέλη από την οικογένεια Λεβή μπορεί, φυσικά και το μεγάλο του έρωτα. Ο Αζέρ δεν καταφέρνει να ξεφύγει και στέλνεται στο εφιαλτικό στρατόπεδο συγκέντρωσης του Μπιργκενάου. Είναι, όμως, αποφασισμένος να κάνει τα πάντα για να επιβιώσει…
Οι ήρωες που έχουμε γνωρίσει στα προηγούμενα κεφάλαια θα ακολουθήσουν ο καθένας και η κάθε μια τις δικές τους πορείες, αλλά η μοίρα κάποιους θα τους οδηγήσει στους ίδιους δρόμους και οι ζωές τους θα διασταυρωθούν το 1973 με αφορμή τη δολοφονία του Χιλιανού αξιωματούχου. Ο Μιχάλης Σπέγγος κινεί τα νήματα των ηρώων του με μαεστρία και έτσι, το κινηματογραφικά δομημένο το μυθιστόρημα με τις αναδρομές εμπρός πίσω στην αφήγηση, ισορροπεί ανάμεσα στα πραγματικά γεγονότα (Νύχτα Κρυστάλλων, άνοδο του Γ’ Ράιχ, στρατόπεδα συγκέντρωσης, Επιχείρηση Βαλκυρία, διαφυγή υπαιτίων Γερμανών στη Λατινική Αμερική) και στη μυθοπλασία με τρόπο που κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, μέχρι την «τελευταία συγγνώμη».
