Χωρίς τίτλο

Ευλαβούμαι, Ανάγκη
ότι εσύ έπλασες το συνεχές του κόσμου
το δωσ' μου, το δεν έχω του.
Αλλά τον έρωτα όχι, όχι εσύ, Ανάγκη
τον έρωτα τον έπλασε ο θάνατος
από άγρια περιέργεια
να εννοήσει
τι είναι ζωή.

(Της Κικής Δημουλά από τη συλλογή «Τα εύρετρα», Ικαρος 2010)

Dogville (2003)

Γιατί στις 100: Αριστουργηματική ταινία για τις ανθρώπινες σχέσεις, την εξουσία, το ήθος και τα όριά τους. Μια ατμοσφαιρική ταινία χωρίς σκηνικά, αλλά άσπρες γραμμές στο πάτωμα και με απροσδόκητο τέλος.
Υπόθεση: Στη Ντόγκβιλ καταφθάνει μια κοπέλα, την οποία καταδιώκει μια συμμορία. Οι καλοί φαινομενικά άνθρωποι την κρύβουν και την προστατεύουν με αντάλλαγμα να τους βοηθά σε όλες τις δουλειές. Η βοήθεια αυτή όμως εξελίσσεται σε καταναγκαστικά έργα που εξευτελίζουν την προσωπικότητά της χωρίς λόγο, με αποκορύφωμα το βιασμό της. Τέλος, αποφασίζουν και να την προδώσουν. Όταν φτάνει η συμμορία όμως, διαπιστώνουν ότι είναι η κόρη του αρχιμαφιόζου, που είχε φύγει από κοντά του επειδή διαφωνούσε μαζί του πιστεύοντας ότι οι άνθρωποι, γίνονται κακοί κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Ο πατέρας της, τής απαντά ότι δεν μπορεί να κριτικάρει, επειδή κι αυτή είναι άνθρωπος με τις ίδιες αδυναμίες. Μετά από έναν απίστευτο μεταξύ τους διάλογο, περί «δικαίου και ηθικής» και «περί ελευθερίας της βούλησης», η κοπέλα αναλογίζεται πως της είχαν φερθεί -χωρίς να τους έχει πειράξει- προηγουμένως και πείθεται.
Σκηνοθεσία: Λαρς Φον Τρίερ
Πρωταγωνιστούν: Νικόλ Κίντμαν, Στέλαν Σκάρσγκαντ, Μπεν Γκαζάρα, Τζέιμς Κάαν

M.A.S.H. (1970)

Γιατί στις 100: Η καλύτερη μαύρη, αντιπολεμική, ξεκαρδιστική κωμωδία. Δείχνει μια ασέβεια κατά του στρατού, που συγκρίνεται μόνον με αυτή των Μόντυ Πάιθον κατά των θρησκόληπτων στην ταινία «Ένας προφήτης μα τι προφήτης». MASH είναι τα αρχικά των λέξεων Mobile Army Surgical Hospital, που σημαίνει Κινητή Χειρουργική Μονάδα Στρατού. Είναι μια αναρχική, ανατρεπτική ταινία που δείχνει τη τραγικότητα του πολέμου μέσα από κωμικές καταστάσεις. Διαθέτει έξυπνους διάλογους και απολαυστικές ερμηνείες. Ήταν υποψήφια για πέντε Όσκαρ και κέρδισε αυτό του Σεναρίου.
Υπόθεση: Βρισκόμαστε στον πόλεμο της Κορέας. Σε μια Κινητή Χειρουργική Μονάδα λίγο πιο έξω από τα πεδία των μαχών, η οποία δέχεται τους βαριά τραυματισμένους, καταφθάνουν μια μέρα για να την ενισχύσουν δύο χειρουργοί τελείως «ξεψάρωτοι», που απομυθοποιούν κάθε έννοια περί πειθαρχίας, υπακοής και σεβασμού στο στράτευμα. Η άφιξή τους, θα δημιουργήσει μια χαλαρότητα συμπεριφορών σε όλα τα επίπεδα της μονάδας, η οποία δεν θα είναι αρεστή στους ανώτερους. Το κακό είναι, ότι δεν θα μπορούν να αντιδράσουν γιατί οι χειρουργοί τους είναι απαραίτητοι.
Σκηνοθεσία: Ρόμπερτ Άλτμαν
Πρωταγωνιστούν: Ντόναλντ Σάδερλαντ, Έλιοτ Γκουλντ, Τομ Σκέριτ, Σάλι Κέλερμαν, Ρόμπερτ Ντιβάλ

Νέα Υόρκη, 2022 μ.Χ. (1973 – Soylent Green)

Γιατί στις 100: Επιστημονική φαντασία και αστυνομική ταινία ταυτόχρονα, η οποία θίγει το θέμα του υπερπληθυσμού στον πλανήτη και τις συνέπειές του. Δεν διαθέτει τα εφέ των σημερινών ταινιών, αλλά έχει σκηνές που κόβουν το αίμα με το ρεαλισμό τους. Ένα cult movie από αυτά που αξίζει να έχει δει κάποιος. Έχει ως πρωταγωνιστή τον Τσάρλτον Ίστον, ο οποίος είχε καθιερωθεί ως «μόνος εναντίον όλων» ήρωας. Είναι δε και η τελευταία ταινία του Έντουαρντ Τζ. Ρόμπινσον, ο οποίος υποδύεται ένα φίλο του κεντρικού ήρωα, που του αφηγείται ιστορίες από τη παλιά καλή ζωή στη Γη.
Υπόθεση: Το έτος 2022, που η κύρια τροφή του πληθυσμού είναι το Soylent Green και ενώ στο εφιαλτικά πυκνοκατοικημένο Μανχάταν, για να δημιουργήσουν χώρο μαζεύουν τον κόσμο από τους δρόμους σαρώνοντάς τους με τεράστιους σκουπιδοφάγους, ένας ντετέκτιβ θα αναλάβει να εξιχνιάσει μια δολοφονία. Στην πορεία των ερευνών του, θα βρεθεί μπροστά στην ανατριχιαστική αλήθεια, που μετατρέπει αυτή τη ταινία σε προφητικό εφιάλτη.
Σκηνοθεσία: Ρίτσαρντ Φλάισερ
Πρωταγωνιστούν: Τσάρλτον Ίστον, Έντουαρντ Τζ. Ρόμπινσον, Λι Τέιλορ Γιάνγκ, Τσακ Κόνορς, Τζόζεφ Κότεν, Πάολα Κέλι

Μητρόπολις (1926 & 1984 – Metropolis)

Γιατί στις 100: Μια ταινία-προφητεία για την απανθρωπιά των μεγαλουπόλεων και την εκμετάλλευση των εργαζομένων, τόσο δυνατή που ο Χίτλερ όταν την είδε ζήτησε από τον Λανγκ να γυρίζει ταινίες για το Ναζισμό. Διαθέτει εξαιρετικά φουτουριστικά ντεκόρ για την εποχή της και πλαστική ασπρόμαυρη φωτογραφία.  Μια ταινία για τη δικαιοσύνη, την ισότητα, την αδελφοσύνη, την εξάλειψη της εκμετάλλευσης του ενός από τον άλλο και ταυτόχρονα μια πανέμορφη ιστορία αγάπης πέρα από κάθε δυσκολία.
Υπόθεση: Σε μια τερατόμορφη πόλη του 21ου αιώνα, οι πλούσιοι καλοπερνάνε στην επιφάνειά της, ενώ στα υπόγεια οι εργάτες δουλεύουν σαν ρομπότ. Ένας νεαρός εγκαταλείπει την πολυτελή ζωή και κατεβαίνει στα υπόγεια να ενωθεί με τους εργάτες που ετοιμάζονται να επαναστατήσουν. Θα ερωτευθεί τη Μαρία, μια νεαρή εργάτρια αλλά ο κυβερνήτης πατέρας του, θα παραγγείλει σε έναν τρελό επιστήμονα. να κατασκευάσει ένα αντίγραφό της για να τον αποπροσανατολίσει και να εμποδίσει την εξέγερση.
Σκηνοθεσία: Φριτς Λανγκ
Πρωταγωνιστούν: Άλφρεντ Άμπελ, Γκούσταβ Φρόιλιχ, Μπριγκίτε Χελμ

Ο Νονός (1972 - The Godfather)

Γιατί στις 100: Επειδή είναι η αποθέωση του γκαγκστερισμού σε μια τριλογία που άφησε εποχή. Με καλύτερο όλων, το πρώτο μέρος. Πρόκειται για έπος που παρακολουθεί για πρώτη φορά τη ζωή των συμμοριών στην Αμερική, αλλά από μέσα. Από την αρχή της ταινίας, ο θεατής γίνεται μέλος της φαμίλιας του Ντον Κορλεόνε, παρακολουθεί όλες τις ζυμώσεις που γίνονται για να επικρατεί πάντα το δίκαιο της φαμίλιας, ζει από κοντά τα μίση και τις αντιζηλίες, την εκδίκηση, την επιτυχία και τις συνέπειες της αποτυχίας. Βλέπει τις σχέσεις της φαμίλιας με την πολιτική και τις τέχνες, τις διασυνδέσεις τους. Ζει από κοντά τις οικογενειακές στιγμές τους, την αγάπη και την αφοσίωση στις αρχές τους, την πίστη στα όποια οράματά τους. Και όλα αυτά, κάτω από την αισθαντική υπόκρουση της κλασσικής πλέον μουσικής του Νίνο Ρότα, ενώ οι ερμηνείες όλων των ηθοποιών είναι απλά μαγευτικές. Ήταν υποψήφια για δέκα Όσκαρ και πήρε τρία: Α’ Ρόλου στον Μάρλον Μπράντο, Καλύτερης Ταινίας και Σεναρίου (βασισμένου στο βιβλίο του Μάριο Πούτζο).
Σκηνοθεσία: Φράνσις Φορντ Κόπολα
Πρωταγωνιστούν: Μάρλον Μπράντο, Αλ Πατσίνο, Τζέιμς Κάαν, Ρόμπερτ Ντιβάλ, Ρίτσαρντ Καστελάνο, Νταϊάν Κίτον

Φαντασία (1940 – Fantasia)

Γιατί στις 100: Γιατί μέχρι αυτή την ταινία, τα κινούμενα σχέδια ήταν απλά χάρτινα και κουνιόντουσαν σπασμωδικά κάτω από μια μουσική, που αν την άκουγες χωρίς αυτά, σου έξυνε τα αυτιά. Η Φαντασία, ζωντάνεψε τα κινούμενα σχέδια, τα έκανε ανθρώπινα, συνδυάζοντας ήχους κλασσικής μουσικής με τις γνωστές φιγούρες του Ντίσνεϋ. Διαθέτει εξαιρετικό χρώμα για την εποχή της και δεν είναι τυχαίο ότι ακόμα και μέχρι σήμερα, όλοι την περιλαμβάνουν στις καλύτερες ταινίες του 20ού αιώνα. Πήρε δε δύο Τιμητικά Όσκαρ: Ένα ο Λέοπολντ Στοκόφσκι για το συγχρονισμό μουσικής και εικόνας και ένα ο Γουόλτ Ντίσνεϋ για τη συμβολή του στην προώθηση της μουσικής και του ήχου γενικά στα κινούμενα σχέδια.
Υπόθεση: Δεν υπάρχει. Πρόκειται για οκτώ ανεξάρτητες ιστορίες εμπνευσμένες από τα κλασσικά κομμάτια «Τοκάτα και Φούγκα σε Ρε Ελάσσονα» του Μπαχ, «Ο Καρυοθραύστης» του Τσαϊκόφσκι, «Ο μαθητευόμενος μάγος» του Ντικά, «Η ιεροτελεστία της άνοιξης» του Στραβίνσκυ, «Η ποιμενική συμφωνία» του Μπετόβεν, «Ο χορός των ωρών» του Πονκιέλι και «Η νύχτα στο φαλακρό βουνό» του Μουσόργκσκυ (η οποία καταλήγει λυτρωτικά στο γνωστό «Άβε Μαρία»). Σε όλες πρωταγωνιστές είναι φιγούρες των Στούντιο Ντίσνεϋ.
Παραγωγή: Γουόλτ Ντίσνεϋ

Όλοι Οι Άνθρωποι Του Προέδρου (1976 - All The President's Men)

Γιατί στις 100: Επειδή είναι η μοναδική ταινία που αναδεικνύει τη δημοσιογραφία σα λειτούργημα. Δείχνει όλες τις λεπτομέρειες τις δουλειάς που κάνουν οι δημοσιογράφοι-ερευνητές και δεν ρίχνει το βάρος στο αποτέλεσμα, στην αποκάλυψη του σκανδάλου του Γουότεργκεϊτ, αλλά στις λεπτομέρειες που ανάδειξαν το σκάνδαλο. Την έρευνα των δύο δημοσιογράφων, την αγωνία τους και το τρέξιμό τους. Εκτός τούτου, και οι ερμηνείες των δύο ηθοποιών που υποδύονται τους πραγματικούς δημοσιογράφους, είναι εξαιρετικά πειστικές, όπως και η εξέλιξη που ενώ γνωρίζεις το τέλος, ανησυχείς μήπως υπάρχει άλλη τροπή. Πήρε και τέσσερα Όσκαρ: Β΄ Ρόλου στον Τζέισον Ρόμπαρτς, Σεναρίου, Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης και Ήχου.
Υπόθεση: Οι δημοσιογράφοι Μπέρνσταϊν και Γούντγουορντ της Ουάσινγκτον Ποστ, ερευνώντας μια αθώα ληστεία στο ξενοδοχείο Γουότεργκεϊτ, όπου επρόκειτο να γίνει το συνέδριο των Δημοκρατικών, ανακαλύπτουν στοιχεία που εμπλέκουν ονόματα της CIA σε παρακολούθηση τηλεφώνων μέσα στο κτήριο. Σκαλίζοντας την υπόθεση βαθύτερα και με τη βοήθεια ενός αγνώστου που τους τηλεφωνεί με βαθιά φωνή (και τον αποκαλούν «Βαθύ λαρύγγι») ξεσκεπάζουν το σκάνδαλο που σημάδεψε την Αμερικανική πολιτική ζωή.
Σκηνοθεσία: Άλαν Πάκουλα
Πρωταγωνιστούν: Ρόμπερτ Ρέντφορντ, Ντάστιν Χόφμαν, Τζακ Γουόρντεν, Μάρτιν Μπάλσαμ, Τζέισον Ρόμπαρτς

Ανατροπή

O,τι φαντάζεσαι πως λείπει
η ηδύτητά σου το αναπληρώνει.
Ανατρέποντας τους κανόνες του ωραίου.
Από της αμηχανίας σου τη στενωπό
ξεχύνονται αθώοι χυμοί
Και στο φως σιωπηλά σε αποδίδουν.

(Ποίημα του Χριστόφορου Λιοντάκη από την έκδοση της συλλογής
«Στο τέρμα της πλάνης» - Εκδόσεις Καστανιώτη 2010)

Αλέκος Βαλσαμάκης: Ένας σεμνός άνθρωπος

Η Κεραμική θρηνεί εδώ και λίγες μέρες τον χαμό ενός πανάξιου καλλιτέχνη, κεραμίστα του Αλέκου Βαλσαμάκη.
Τον Αλέκο, τον συνάντησα για τελευταία φορά τον Μάιο του 2007 στην έκθεση για τα 50 χρόνια του πρωτοπόρου κεραμίστα Πάνου Βαλσαμάκη, που ήταν ο πατέρας του και του οποίου το έργο συνέχισε επάξια και προώθησε την Κεραμική Τέχνη σε υψηλό βαθμό, τιμώντας με το ήθος του τον κλάδο των κεραμιστών.
Ήταν καλλιτέχνης χαμηλών τόνων, αν και ουδέποτε επεδίωξε τη δημοσιότητα, υπήρξε μέλος και πρόεδρος του ΕΣΚΒΕΤ, συνδικαλιστής και αγωνίστηκε για μια καλύτερη κεραμική σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Είχε ένα από τα τελευταία εργαστήρια στη λεωφόρο Κηφισιάς, το οποίο μάλιστα έκλεισε πρόσφατα..
Άξιος διάδοχος του πατέρα του Πάνου, ο Αλέκος Βαλσαμάκης είχε μαθητεύσει κοντά του μαζί με τη