The Shock Doctrine

Κάτι μου θυμίζει η κατάσταση που βιώνουμε αυτή την εποχή και έψαξα και βρήκα τι είναι. Είναι η εφαρμογή του «Δόγματος του Σοκ». Το «Shock doctrine», η θεωρία που ανέπτυξε η Καναδή δημοσιογράφος Νάομι Κλάιν στο ομότιτλο βιβλίο της «Shock doctrine – The rise of Disaster Capitalism» (Το Δόγμα του Σοκ – Η άνοδος του Καταστροφικού Καπιταλισμού) που το «Dow Jones Business News» ανακήρυξε «ίσως το πιο σημαντικό βιβλίο του 21ου αιώνα για την οικονομία».

Η συγγραφέας υποστηρίζει ότι οι νεοφιλελεύθεροι -που κυριαρχούν τις τελευταίες δεκαετίες στη διεθνή οικονομική σκέψη και πρακτική- χρησιμοποιούν κάθε λογής κρίσεις και καταστροφές, από πολέμους και τρομοκρατικές επιθέσεις μέχρι σεισμούς, φτώχια και οικονομική χρεοκοπία για να επιβάλουν τη ριζική αλλαγή της χώρας που έχει πληγεί. Είναι μια άποψη που είχε εκφράσει πριν περίπου πενήντα χρόνια, ο θεωρητικός του νεοφιλελευθερισμού Μίλτον Φρίντμαν, γράφοντας τότε: «Μόνο μια κρίση παράγει πραγματική αλλαγή» και μπορεί να οδηγήσει σε απελευθέρωση από την «τυραννία του status quo». Όταν δε μιλάνε για αλλαγή, οι νεοφιλελεύθεροι ιδεολόγοι εννοούν την

Η εποχή του φόβου

Nέα Yόρκη, 2001 - Mπαλί, 2002 - Mαδρίτη, 2004: Tο Eξπρές του Tρόμου συνεχίζει την τρελή του κούρσα και όλοι αναρωτιούνται ποιοι θα είναι οι επόμενοι σταθμοί. Oι πυρομανείς πυροσβέστες της κυβέρνησης Mπους συνεχίζουν κι αυτοί τον Δ’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μετά τους δύο θερμούς και τον έναν ψυχρό του 20ού αιώνα, με πρόσχημα τη διεθνή τρομοκρατία. Ένας άλλος «κοινωνικός παγκόσμιος πόλεμος» εξελίσσεται στο εσωτερικό των δυτικών Δημοκρατιών στο όνομα της πάταξης της εγκληματικότητας. Υπάρχει ο κίνδυνος ο αιώνας των μεγάλων κοινωνικών, πολιτιστικών και επιστημονικών επαναστάσεων να δώσει τη σκυτάλη σε μια σκοτεινή Eποχή του Φόβου.
Ο συγγραφέας Πέτρος Παπακωνσταντίνου σ' αυτό το βιβλίο, εξετάζει τους κινδύνους που εγκυμονεί για τις σύγχρονες Δημοκρατίες, η στροφή σε νεοαπολυταρχικές μορφές διακυβέρνησης σε συνδυασμό με τις νέες Tυραννίες του 21ου αιώνα: Τον ασφυκτικό έλεγχο της πολιτικής από τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, τους υπερεθνικούς οικονομικούς και πολιτικούς οργανισμούς, αλλά και τις κατ’ ευφημισμόν Mη Kυβερνητικές Oργανώσεις (ΜΚΟ), που λειτουργούν συχνά όχι ως αντίβαρα, αλλά ως Δούρειοι Ίπποι της Aυτοκρατορίας. (Εκδόσεις Λιβάνη)
(Δημοσιεύτηκε στην Αμαρυσία 1/4/2010)

Ένα βιβλίο για τα Ίμια

«Ίμια - Τα απόρρητα τηλεγραφήματα των Αμερικανών» (Εκδόσεις Λιβάνη) είναι ο τίτλος του και στο βιβλίο αυτό οι συγγραφείς Έλλις Αθανάσιος και Ιγνατίου Μιχάλης προσπαθούν να δώσουν µια σφαιρική εικόνα του τρόπου µε τον οποίο παρακολούθησαν και κατέγραψαν τα γεγονότα των Ιμίων οι Αµερικανοί, τι τους προβληµάτισε από τη συµπεριφορά των Ελλήνων και των Τούρκων πολιτικών, και τι τελικά έπραξαν. Έγνοιά τους ήταν η πλήρης παρουσίαση των εξελίξεων ­όπως κατεγράφησαν στα αµερικανικά έγγραφα
Όπως γράφουν οι ίδοι στον πρόλογο του βιβλίου τους προσπάθησαν να αξιοποιήσουν τη δυνατότητα για την ανακάλυψη της αλήθειας που προσφέρει το αµερικανικό σύστηµα µέσω του Νόµου για την Ελευθερία των Πληροφοριών, ο οποίος επιτρέπει την αναζήτηση και δηµοσίευση εγγράφων του Λευκού Οίκου, του Στέιτ Ντιπάρτµεντ και άλλων υπηρεσιών. Αναφέρουν ότι για πρώτη φορά γίνεται προβολή σε βάθος των εκτιµήσεων των Αµερικανών µέσα από τα δικά τους τηλεγραφήµατα, η ­οποία ελπίζουν ότι θα βοηθήσει όχι µόνο τον αναγνώστη αυτού του βιβλίου, αλλά και τον ιστορικό του µέλλοντος, καθώς θα προσπαθεί να εντάξει την κρίσιµη αυτή περίοδο στο παζλ της σύγχρονης ιστορίας της ­Ελλάδας.

(Δημοσιεύτηκε στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ στις 24 Μαρτίου 2010)

Οι αλήθειες των άλλων

Κάθε βιβλίο του Νίκου Θέμελη είναι και μια περιπέτεια του μυαλού, μια περιπέτεια στην κατανόηση ή του εαυτού μας ή του άλλου. Έτσι και αυτή τη φορά.
Σ΄αυτό το μυθιστόρημα έχουμε την περιπέτεια μιας οικογένειας, ενός χειρογράφου και μιας αποκάλυψης που κρύβει. Είναι «οι αλήθειες του καθένα μας απέναντι στις αλήθειες των άλλων». Άλλοτε η δύναμη και άλλοτε η αδυναμία μας να τις πλησιάσουμε ή να τις ανεχτούμε. Οι αντοχές μας απέναντι στον άλλον, στον διαφορετικό και σε ό,τι πιστεύει.
Η διαδρομή από την κατανόηση στη δύσκολη ανοχή, μέχρι την εύκολη βία. Οι αντικατοπτρισμοί από τον μεγάλο κόσμο στον μικρόκοσμο των ηρώων. Όνειρα και επιδιώξεις που πότε ευδοκιμούν και πότε ανατρέπονται από τη συγκυρία ή τη διαδρομή της Ιστορίας. Ιδεολογήματα, πάθη, ευαισθησίες, τραύματα που κουβαλιούνται επώδυνα αλλά και καθοδηγούν σε δύσκολους καιρούς.
Η προσπάθεια και η παραίτηση, η νίκη και η ήττα, η διάψευση και ο συμβιβασμός. Και άλματα, άλματα πολλά. Λονδίνο, Αϊβαλί, Μυτιλήνη, Κομοτηνή, Αθήνα από δεκαετία σε δεκαετία στην καρδιά του 20ού αιώνα.
«Ο καθένας μας κουβαλάει μια προσωπική του αλήθεια. Το πρόβλημα γίνεται διακριτό από το πώς στεκόμαστε απέναντι στις αλήθειες των άλλων και πώς οι άλλοι στέκονται απέναντι στις δικές μας αλήθειες» λέει κάπου ο Νίκος Θέμελης οδηγώντας έτσι τον αναγνώστη στην ιδεολογική καρδιά της αφήγησής του. Και βρίσκω αυτή τη φράση, παραλλαγμένη ελαφρά, να επανέρχεται διαρκώς σε διάφορες σελίδες του μυθιστορήματος. «Η άποψη των άλλων είχε επιβληθεί δική τους αλήθεια δεν είχε αντέξει». Και κάπου αλλού: «Η αλήθεια των άλλων, όταν δεν είναι στην καλύτερη περίπτωση άκαιρη, είναι μια ανοησία, μια επικίνδυνη συχνά ανοησία».
Εξαιρετικά ενδιαφέρον ανάγνωσμα.

(Δημοσιεύτηκε στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ στις 12 Μαρτίου 2010)

Ιμαρέτ, στη σκιά του ρολογιού

Πρόκειται για το μυθιστόρημα του Γιάννη Καλπούζου που μιλά για την ειρηνική συμβίωση χριστιανών, μουσουλμάνων, Εβραίων και προκάλεσε κίνημα για την αναστήλωση των ιμαρέτ (θρησκευτικών πτωχοκομείων) και είναι αυτό που κέρδισε το βραβείο Αναγνωστών 2009, το οποίο έχει θεσπίσει το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) και το ψήφισαν 230 λέσχες ανάγνωσης ανά την Ελλάδα.
Το βιβλίο, που μιλά για την ειρηνική συνύπαρξη ανεξαρτήτως εθνότητας και θρησκεύματος, με φόντο τα ιμαρέτ, τα θρησκευτικά ιδρύματα που τάιζαν την... ανεξιθρησκία, έχει προκαλέσει και τη δημιουργία συλλόγων και ενός δικτύου (με έδρα την Άρτα, που είναι και η ιδιαίτερη πατρίδα του συγγραφέα)
Η υπόθεση του μυθιστορήματος διαδραματίζεται στην Άρτα το 1854.
Δυο αγόρια γεννιούνται την ίδια νύχτα, ένας Έλληνας κι ένας Τούρκος.
Το μυθιστόρημα παρακολουθεί τη ζωή τους με φόντο την άγνωστη στο πλατύ κοινό ιστορία της περιοχής και όχι μόνο.
Μια ολόκληρη εποχή αναπαρίσταται με μοναδικό τρόπο και χωρίς προκατάληψη παράλληλα με την περιπέτεια, τη δράση, τον έρωτα, τις κωμικές ή τις τραγικές καταστάσεις, τις συνεχείς ανατροπές και εκπλήξεις ώστε να κτιστεί ένα χορταστικό και συναρπαστικό βιβλίο.

(Δημοσιεύτηκε στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ στις 22 Φεβρουαρίου 2010)

Η εκδίκηση της Σιλάνας

O Γιάννης Ξανθούλης, στο καινούργιο του μυθιστόρημα, «Η εκδίκηση της Σιλάνας», συναντά ένα φάντασμα, τη Σιλάνα Σαλιάγκου, την ποιήτρια που ο ίδιος επινόησε και της οποίας τις ποιητικές δημιουργίες απαγγέλλει κάθε Σάββατο στη ραδιοφωνική εκπομπή του.
Μολονότι επινοημένο το πρόσωπό της, όταν ο συγγραφέας αποφασίζει να κάνει μυθιστόρημα τα τριάμισι από τα οκτώ συνολικά χρόνια που διήρκεσε η επεισοδιακή εφηβεία του στην επαρχία, η Σιλάνα τού φανερώνεται «σαν άγγελος λοξής έμπνευσης». Του αποκαλύπτει ότι εκείνη τον καθοδηγούσε ήδη από το 1959, από τότε που έκλεινε τα δώδεκά του χρόνια.
Ένα πρόσωπο, λοιπόν, που ο συγγραφέας πίστευε πως «είχε κυοφορηθεί μέσα στην ταλαίπωρη επαγγελματική του μήτρα», αίφνης αποκτά σάρκα και οστά ως «πλάσμα φορολογούμενο στη μισοσκότεινη ελληνική επικράτεια», το οποίο μάλιστα ξέρει ό,τι ξέρει ο συγγραφέας, θυμώνει με όσα θυμώνει κι εκείνος, αγαπά τον τρόπο με τον οποίο αγάπησε ό,τι αγάπησε ο συγγραφέας.
Δύο χρόνια μετά το μυθιστόρημα «Του φιδιού το γάλα», ο Γιάννης Ξανθούλης επιστρέφει με ένα βιβλίο «αυτοβιογραφικής ολισθηρότητας», όπου η Σιλάνα Σαλιάγκου τον εκδικείται οξύνοντας τη μνήμη του για πράγματα που νόμιζε πως είχαν παραγραφεί στο πέρασμα των δεκαετιών και των παραλλαγών της αλήθειας...
«Η κυρία Σιλάνα Σαλιάγκου για μένα υπήρξε άλλοθι», λέει σε πρώτο πρόσωπο ο συγγραφέας. «Έτσι κι αλλιώς, πάντα ήθελα να γεννήσω - και τη γέννησα ακριβώς όταν είχα καβατζάρει τον μισό αιώνα και λίγο πιο πάνω. Τη γέννησα ώριμη, στοχαστική, με μια δυνατή νοσταλγία και με θαυμασμό στην αξεπέραστη ποιητική ανορθογραφία του Μποστ (του Μέντη Μποσταντζόγλου), αλλά και φίλων γελοιογράφων.
Η γέννα προέκυψε μέσω ερτζιανών, μέσω του ραδιοφώνου του ΣΚΑΪ, όπου από το 1989 κάνω εκπομπές. Πρόκειται για μια κυρία με αβάσταχτη την ανάγκη ομοιοκατάληκτης ηθικής. Απόλυτα Ελληνίς, πατριδοφωτισμένη και ευτράπελα ρομαντική, αντάξια του ονόματός της.
Στα χρόνια που υπηρέτησα τις εμπνεύσεις της, άρχισα να πιστεύω ότι κάθε Σάββατο, που απήγγελλα από μικροφώνου τις συνήθεις επίκαιρες δημιουργίες της, μου τις υπαγόρευε εκείνη μέσα από ένα μυστήριο νεφέλωμα συγγένειάς μας. Λόγια και ηχηρές ομοιοκαταληξίες, που κατέληγαν με την πολυχρησιμοποιημένη αλλά καίρια -για μένα- επωδό: «Γαμώ την ατυχία μου».
«Δεν ήξερα τη μορφή της, κι ας είχα πατρική εξουσία πάνω της. Δεν ήμουν βέβαιος για την απήχησή της, φοβούμενος περισσότερο απ’ όλα τον γραφικό προσανατολισμό της επινόησής μου... Πέρασαν χρόνια ώσπου να της δώσω λίγο παραπάνω φως στο στενό πάλκο του ραδιοφώνου αλλά και στη σαββατιάτικη στήλη μου στην «Ελευθεροτυπία»»
Και καταλήγει ο Γιάννης Ξανθούλης: «Στην παράλογη αυτή διαδρομή παραμερίσαμε τη γελοιογραφική εκδοχή και μείναμε στην εκφώνηση -για να το πω και λίγο ραδιοφωνικά- μιας εποχής που ο ήχος της κουβαλά την απειλή του μυθιστορήματος».

(Δημοσιεύτηκε στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ την 1η Φεβρουαρίου 2010)

Μέρα νύχτα, μέρα νύχτα

Ψυχογράφημα ενός εκτελεστή θα μπορούσαμε να πούμε με δύο λόγια, αλλά τι εκτελεστή… Εδώ έχουμε ένα 19χρονο κορίτσι, που ετοιμάζεται να κάνει επίθεση αυτοκτονίας στην Times Square. Μιλάει χωρίς προφορά, είναι αδύνατο να εντοπίσουμε την εθνικότητά της. Δεν μαθαίνουμε ποτέ γιατί έχει πάρει αυτήν την απόφαση, αλλά την έχει πάρει ήδη. Δεν γνωρίζουμε ποιον αντιπροσωπεύει ή σε τι πιστεύει, αλλά ξέρουμε σίγουρα ότι το πιστεύει βαθιά. Η ταινία είναι χωρισμένη σε δύο περιόδους. Αυτή της προετοιμασίας και αυτή της δράσης. Ακολουθούμε το κορίτσι βήμα - βήμα μέσα από τη μέρα και τη νύχτα πριν τη σχεδιασμένη πράξη. Σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου, μόνη της.

Ανήκουστος βλάβη

Ανήκουστος βλάβη και όχι ανήκεστος, γιατί απλούστατα ο ήρωας αυτού του πρωτότυπου μυθιστορήματος είναι κουφός.
Έτσι,με τη μοναδική του ικανότητα να διακωμωδεί το τραγικό, ο συγγραφέας μεταβάλλει την πάθηση του ήρωά του σε προπόνηση για την απόλυτη σιωπή που έρχεται κάποτε για όλους. Και περιγράφει τη δύσκολη συμφιλίωσή μας με τα γηρατειά και τη θνητότητα, σ’ ένα βιβλίο αστείο, συγκινητικό και αφοπλιστικά ειλικρινές, που υπενθυμίζει τελικά πως η ζωή είναι ωραία, ακόμη κι όταν η ένταση αρχίζει να χαμηλώνει αμετάκλητα.
Ένας καθηγητής που βγαίνει στη σύνταξη και του λείπουν όλα, η σχολή, οι φοιτητές, οι εργασίες του, οδηγείται σιγά - σιγά στη κουφαμάρα. Την ίδια ώρα η γυναίκα του αρχί΄ζει να γίνεται ανυπόφορη, το ίδιο και ο γέρος πατέρας του. Έτσι έχουν τα πράγματα, όταν σε μια εκδήλωση γνωρίζει την Άλεξ. Δεν καταλαβαίνει λέξη απ’ όσα του λέει μες στη φασαρία, αλλά είναι τόσο νέα, τόσο ενθουσιώδης, που ο Ντέσμοντ δεν μπορεί να κάνει αλλιώς: συγκατανεύει, συμφωνεί, χωρίς να έχει ιδέα σε τι μπλέκει. Αν άκουγε, φυσικά, είναι βέβαιο ότι δεν θα συμφωνούσε.
Έξυπνο, γλαφυρό, κωμικό και τραγικό συνάμα, το βιβλίο αυτό το τελείωσα σε λιγότερο από τρεις μέρες.

Παίζοντας με τον Μπρεχτ

Μια πρωτότυπη όσο και εκπληκτική παράσταση παρακολουθήσαμε προ καιρού στη μεγάλη αίθουσα εκδηλώσεων του Νοσοκομείου «Σωτηρία», η οποία λόγω της συνεχιζόμενης επιτυχίας της πρόκειται να επαναληφθεί στο εγγύς μέλλον και πιθανόν μετά το Πάσχα. Πρόκειται για ένα πείραμα, ένα «παιχνίδι» που έκαναν οι εργαζόμενοι του Νοσοκομείου (γιατροί, νοσηλευτές και φίλοι ερασιτέχνες) με τίτλο «Παίζοντας με τον Μπρεχτ».
Ένα δύσκολο ομολογουμένως εγχείρημα, το οποίο αν κρίνουμε και από την αθρόα προσέλευση του κόσμου (που απέδειξε ότι στην Ελλάδα η μέθοδος «από στόμα σε στόμα» είναι το καλύτερο marketing) στέφθηκε από απόλυτη επιτυχία.
Ας μιλήσουμε πρώτα για το έργο. Δεν πρόκειται για κάποιο συγκεκριμένο έργο του Μπρεχτ, αλλά για μια «συρραφή», θα λέγαμε, αποσπασμάτων από τέσσερα έργα του: Το «Βίο του Γαλιλαίου», τη «Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της», το «Μονόλογο της Ψαροπώλισσας» (από το «Ανάγνωση στον Μπρεχτ») και την «Εβραία», ενώ στο καλαίσθητο οκτασέλιδο πρόγραμμα της παράστασης, έχουν χρησιμοποιηθεί και άλλα κείμενά του. Τέσσερα αποσπάσματα για τον πόλεμο και τις συνέπειές του, δεμένα μεταξύ τους με τέτοιο τρόπο που ένας «άσχετος» για το εγχείρημα θεατής μπορεί να θεωρήσει ότι πρόκειται περί ενός. Ενός έργου, όχι αντιπολεμικού, όπως σημειώνουν σε κάποιο σημείο του προγράμματος οι συντελεστές του εγχειρήματος, αλλά ενός έργου για τον πόλεμο και για τον τρόμο του ανθρώπου απέναντι σε αλαζονικές εξουσίες και συμπεριφορές. Πώς να τα συμπτύξεις όλα αυτά σε δύο ώρες;
Κι όμως, οι συντελεστές αυτής της επιτυχίας καταφέρνουν μέσα από την εκφώνηση και την αφήγηση των Δήμητρας Γεννηματά, Στέλλας Ζούρα και Νίκου Γιούλη, να αποδώσουν όλη τη φρίκη, τη συμφορά, την τραγικότητα που προξενεί ο πόλεμος, ενώ οι ερμηνείες των γιατρών και των νοσηλευτών (και το τονίζω αυτό γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κανείς δεν ήταν επαγγελματίας ηθοποιός), είναι από εξαιρετικά καλές έως άριστες.
Επρόκειτο για μια άρτια παράσταση με υποβλητικούς φωτισμούς και επιβλητική μουσική επένδυση και πειστικά κοστούμια, μια παράσταση για την οποία όπως αναφέρουν οι συντελεστές της, «συναντηθήκαμε με ανθρώπους που στήριξαν την προσπάθεια αυτή με συγκινητικό τρόπο, άνθρωποι σπουδαίοι και άνθρωποι απλοί». Μέσα δε στους πολλούς και ανώνυμους συντελεστές των εργαζομένων του Νοσοκομείου «Σωτηρία», που βοήθησαν στο στήσιμο των σκηνικών (τεχνικούς, ελαιοχρωματιστές, ξυλουργούς, σιδεράδες, οδηγούς και άλλους), στο ράψιμο των κοστουμιών (του τμήματος Ιματισμού του Νοσοκομείου και την κ. Λ. Διαμαντίδου), διαβάσαμε και μερικά ονόματα που γοητεύτηκαν από το εγχείρημα και «έβαλαν το δικό τους λιθαράκι» στο όλο οικοδόμημα, όπως: Φίλιππο Κουτσαφτή (στο φωτισμό), Γιώργο Μιχαηλίδη, Άρη Σκιαδόπουλο, Ηρώ Τριγώνη, Μηνά Μαυρικάκη, Θάνο Μικρούτσικο και Ηρώ Αργυράκη.
Την επιλογή των κειμένων και τη σκηνοθεσία της παράστασης είχε η κ. Αντωνία Τερτίπη, ενώ τους ρόλους μοιράστηκαν οι: Θανάσης Παγωνίδης, Βασίλης Γεωργόπουλος, Φωτεινή Σπυροπούλου, Παναγιώτης Πανίδης, Αναστασία Διονά, Βαγγέλης Σαλακούμας, Λευτέρης Μπερσίμης, Μαριάνθη Ρακοπούλου – Φωτεινού, Θοδωρής Πεπονάς, Άρης Μπαζίνης, Γιούλη Νίκου, Αργυρώ Παλιουδάκη, Φωτεινή Γαρουφαλή, Κώστας Γιωτάκης, Ανθή Βασιλειάδου και η σκηνοθέτις.
Τη μουσική επιμέλεια είχε ο Ορέστης Ζαχαρογιάννης (Εισαγωγή και Επίλογος), ενώ στο «Μάνα Κουράγιο» ακούστηκε η «Μουσική πράξη στο Μπρεχτ» του Θάνου Μικρούτσικου και στο πιάνο ήταν ο Αλέξανδρος Δημόπουλος.
Λοιποί συντελεστές: Ιάσων Στούμπος (Video αrt), Μιχ. Σπυρόπουλος (αστρικοί χάρτες), Γιάννης Πορφυρόπουλος (φωτογραφίες και τεχνική υποστήριξη), Γιώργος Αργυρίου (τεχνική υποστήριξη), Αντωνία Ανδριανοπούλου (γραμματειακή υποστήριξη) και Δήμητρα Τζίτζη, Νίκος Μπαλογιάννης, Έλενα Ακριτοπούλου και Κωνσταντίνα Ανόγνου (ταξιθεσία).

Το νησί των καταραμένων

Τίποτα σ’ αυτό το βιβλίο δεν σε προϊδεάζει για το τέλος του. Είναι τόσο απροσδόκητο, όσο και στην ταινία που γύρισε αργότερα ο Μάρτιν Σκορτσέζε με τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο.

Είναι από τις λίγες φορές που έχοντας διαβάσει το βιβλίο με κράτησε σε ενδιαφέρον και η ταινία, η οποία κατορθώνει να κινηθεί τόσο στο αστυνομικό επίπεδο, όσο και στο μεταφυσικό. Είναι από τις λίγες φορές που μια ταινία τηρεί απόλυτα το ύφος του συγγραφέα του βιβλίου.
Να θυμίσω ότι ο συγγραφέας του μυθιστορήματος είναι αυτός που είχε γράψει και το «Σκοτεινό ποτάμι», τη μεγάλη αυτή επιτυχία του Κλιντ Ήστγουντ.