Όταν παρουσίαζα το βιβλίο «Οικονομική φρίκη» τον Δεκέμβριο του 1997, δεν φανταζόμουν ότι θα μπορούσε να είναι επίκαιρο ακόμα και σήμερα, μιας και η Βιβιάν Φορεστέρ (δημοσιογράφος της Monde), ουσιαστικά διαπραγματεύεται το θέμα της ανεργίας, η οποία στις μέρες μας σαν οικονομική έννοια έχει διαχωριστεί από την έννοια του κεφαλαίου Ένας διαχωρισμός που θα ήταν αδιανόητος στους καθηγητές μου στις οικονομικές επιστήμες πριν μερικά χρόνια.
Γιατί γίνεται επίκαιρο; Θα προσπαθήσω να είμαι σύντομος αναλύοντας τα κεφάλαια που δεν είχα αναλύσει τότε.
Η Φορεστέρ, από μια διαφορετική οπτική γωνία, κάνει μια εμπεριστατωμένη ανάλυση και καταγγέλλει όλες εκείνες τις απόψεις, γύρω από την ανεργία, που συγκαλύπτουν την ουσία του προβλήματος και περιέχουν ενδείξεις ότι ο Άνθρωπος στη σύγχρονη κοινωνία τείνει να καταστεί μια «περιττή δαπάνη», είναι «αναλώσιμος». Η εργασία είναι εμπόρευμα, που η νέα οικονομική τάξη πραγμάτων δεν το χρειάζεται, αφού μπορεί να
αναπαράγει το χρήμα με μεθόδους καθαρά ηλεκτρονικούς.
Ο πλούτος, γράφει η Φορεστέρ, που μας παρουσιάζεται στη βιτρίνα δεν είναι παρά μια σειρά αφηρημένες οντότητες που χρησιμεύουν σαν προφάσεις για την ανάπτυξη «παραγώγων προϊόντων», τα οποία δεν έχουν καμία σχέση μαζί του. Ξεκινώντας από αυτό, οι οικονομικές δραστηριότητες των επιχειρήσεων που δεν έχουν πατρίδα, αφορούν παιχνίδια με τίτλους, με χρέη, με ποσοστά επιτοκίων και συναλλάγματος, που υπολογίζονται με χίλιους τρόπους.
Κατά την Φορεστέρ, οι επιχειρήσεις πωλούν και αγοράζουν πλέον τους κινδύνους τους οποίους συνεπάγονται κάποιες μεσοπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες συμβάσεις, που δεν έχουν υπογραφεί ακόμα, ή και που ακόμα συντάσσονται και όπως είχε πει κάποτε ο Χέλμουτ Σμιτ σε μια συνέντευξή του: «Κάνουν υποθέσεις πάνω σε υποθέσεις, πάνω σε υποθέσεις». Έτσι δημιουργείται μια αλυσίδα απαιτήσεων και υποχρεώσεων, της οποίας εάν λείψει ένας κρίκος όλα ανατρέπονται, όπως συμβαίνει σήμερα.
Η Φορεστέρ βέβαια, εξάγει συμπεράσματα πάνω στην ανεργία, τους απασχολήσιμους, την αξιοπρέπεια των ανέργων, την έλλειψη ελεύθερου χρόνου, της χρησιμότητας του ανθρώπου και της ντροπής την οποία αισθάνεται όταν δεν μπορεί να εργαστεί, μετά την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών. Για να φτάσει όμως σ’ αυτά τα συμπεράσματα περνάει από τις οικονομικές κρίσεις που οδηγούν στα αποτελέσματα αυτά. Κρίσεις που προκύπτουν από πολέμους που διεξάγονται μέσα από τις οθόνες των στελεχών των επιχειρήσεων, οι οποίοι βλέπουν τους άλλους εργαζόμενους σαν αναλώσιμους και δεν νοιάζονται εάν 1.000 – 2.000 – 3.000 από αυτούς θα βρεθούν ξαφνικά στο δρόμο.
Ήταν προφητικό το βιβλίο «Οικονομική φρίκη» της Φορεστέρ (που γράφτηκε το 1996). Προφητικό και ανατρεπτικό, όχι μόνο στο θέμα της ανεργίας που διαπραγματεύεται, αλλά και στα θέματα που οδηγούν σ’ αυτή.
Όπως επίσης ήταν ανατρεπτικό και το δεύτερο βιβλίο της με τίτλο «Μια παράξενη δικτατορία» που έγραψε το 2000 (8 χρόνια πριν τη σημερινή κρίση), με το οποίο ισχυρίζεται ότι δεν ζο
ύμε κάτω από τη μοιραία κυριαρχία της παγκοσμιοποίησης, αλλά κάτω από το ζυγό «ενός μοναδικού και πλανητικού πολιτικού καθεστώτος, ανομολόγητου, του υπερφιλελευθερισμού, ο οποίος διαχειρίζεται την παγκοσμιοποίηση και την εκμεταλλεύεται εις βάρος της πλειοψηφίας».
Αυτή η δικτατορία χωρίς δικτάτορα δεν φιλοδοξεί να καταλάβει την εξουσία, λέει η Φορεστέρ. Φιλοδοξεί να ασκεί κάθε εξουσία σε αυτούς ακριβώς που την κατέχουν.
Με αυτό το βιβλίο, η Φορεστέρ αποδεικνύει αυτό που ζούμε σήμερα. Ότι δεν είναι η οικονομία που έχει αλώσει την πολιτική, αλλά η πολιτική με ολοκληρωτικές τάσεις που αφήνει να καταστραφεί η οικονομία προς όφελος της κερδοσκοπίας. Προς όφελος μόνο του κέρδους, το οποίο έχει γίνει ασύμβατο με την απασχόληση. Στο οποίο κέρδος, θυσιάζονται και άλλοι οι τομείς: της υγείας, της παιδείας και όλων εκείνων που σχετίζονται με τον πολιτισμό.
Και τα δύο βιβλία έχουν κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις «Νέα Σύνορα – Α।Α. Λιβάνη»
(Δημοσιεύτηκε στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ)
Η Φορεστέρ, από μια διαφορετική οπτική γωνία, κάνει μια εμπεριστατωμένη ανάλυση και καταγγέλλει όλες εκείνες τις απόψεις, γύρω από την ανεργία, που συγκαλύπτουν την ουσία του προβλήματος και περιέχουν ενδείξεις ότι ο Άνθρωπος στη σύγχρονη κοινωνία τείνει να καταστεί μια «περιττή δαπάνη», είναι «αναλώσιμος». Η εργασία είναι εμπόρευμα, που η νέα οικονομική τάξη πραγμάτων δεν το χρειάζεται, αφού μπορεί να
αναπαράγει το χρήμα με μεθόδους καθαρά ηλεκτρονικούς.
Ο πλούτος, γράφει η Φορεστέρ, που μας παρουσιάζεται στη βιτρίνα δεν είναι παρά μια σειρά αφηρημένες οντότητες που χρησιμεύουν σαν προφάσεις για την ανάπτυξη «παραγώγων προϊόντων», τα οποία δεν έχουν καμία σχέση μαζί του. Ξεκινώντας από αυτό, οι οικονομικές δραστηριότητες των επιχειρήσεων που δεν έχουν πατρίδα, αφορούν παιχνίδια με τίτλους, με χρέη, με ποσοστά επιτοκίων και συναλλάγματος, που υπολογίζονται με χίλιους τρόπους.
Κατά την Φορεστέρ, οι επιχειρήσεις πωλούν και αγοράζουν πλέον τους κινδύνους τους οποίους συνεπάγονται κάποιες μεσοπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες συμβάσεις, που δεν έχουν υπογραφεί ακόμα, ή και που ακόμα συντάσσονται και όπως είχε πει κάποτε ο Χέλμουτ Σμιτ σε μια συνέντευξή του: «Κάνουν υποθέσεις πάνω σε υποθέσεις, πάνω σε υποθέσεις». Έτσι δημιουργείται μια αλυσίδα απαιτήσεων και υποχρεώσεων, της οποίας εάν λείψει ένας κρίκος όλα ανατρέπονται, όπως συμβαίνει σήμερα.
Η Φορεστέρ βέβαια, εξάγει συμπεράσματα πάνω στην ανεργία, τους απασχολήσιμους, την αξιοπρέπεια των ανέργων, την έλλειψη ελεύθερου χρόνου, της χρησιμότητας του ανθρώπου και της ντροπής την οποία αισθάνεται όταν δεν μπορεί να εργαστεί, μετά την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών. Για να φτάσει όμως σ’ αυτά τα συμπεράσματα περνάει από τις οικονομικές κρίσεις που οδηγούν στα αποτελέσματα αυτά. Κρίσεις που προκύπτουν από πολέμους που διεξάγονται μέσα από τις οθόνες των στελεχών των επιχειρήσεων, οι οποίοι βλέπουν τους άλλους εργαζόμενους σαν αναλώσιμους και δεν νοιάζονται εάν 1.000 – 2.000 – 3.000 από αυτούς θα βρεθούν ξαφνικά στο δρόμο.
Ήταν προφητικό το βιβλίο «Οικονομική φρίκη» της Φορεστέρ (που γράφτηκε το 1996). Προφητικό και ανατρεπτικό, όχι μόνο στο θέμα της ανεργίας που διαπραγματεύεται, αλλά και στα θέματα που οδηγούν σ’ αυτή.
Όπως επίσης ήταν ανατρεπτικό και το δεύτερο βιβλίο της με τίτλο «Μια παράξενη δικτατορία» που έγραψε το 2000 (8 χρόνια πριν τη σημερινή κρίση), με το οποίο ισχυρίζεται ότι δεν ζο
ύμε κάτω από τη μοιραία κυριαρχία της παγκοσμιοποίησης, αλλά κάτω από το ζυγό «ενός μοναδικού και πλανητικού πολιτικού καθεστώτος, ανομολόγητου, του υπερφιλελευθερισμού, ο οποίος διαχειρίζεται την παγκοσμιοποίηση και την εκμεταλλεύεται εις βάρος της πλειοψηφίας».Αυτή η δικτατορία χωρίς δικτάτορα δεν φιλοδοξεί να καταλάβει την εξουσία, λέει η Φορεστέρ. Φιλοδοξεί να ασκεί κάθε εξουσία σε αυτούς ακριβώς που την κατέχουν.
Με αυτό το βιβλίο, η Φορεστέρ αποδεικνύει αυτό που ζούμε σήμερα. Ότι δεν είναι η οικονομία που έχει αλώσει την πολιτική, αλλά η πολιτική με ολοκληρωτικές τάσεις που αφήνει να καταστραφεί η οικονομία προς όφελος της κερδοσκοπίας. Προς όφελος μόνο του κέρδους, το οποίο έχει γίνει ασύμβατο με την απασχόληση. Στο οποίο κέρδος, θυσιάζονται και άλλοι οι τομείς: της υγείας, της παιδείας και όλων εκείνων που σχετίζονται με τον πολιτισμό.
Και τα δύο βιβλία έχουν κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις «Νέα Σύνορα – Α।Α. Λιβάνη»
(Δημοσιεύτηκε στην ΑΜΑΡΥΣΙΑ)