The guest

Υπόθεση: Ένας μυστηριώδης επισκέπτης, ο φιλικός στρατιώτης, Ντέιβιντ, φτάνει στο κατώφλι της πόρτας της οικογένειας Πίτερσον λέγοντάς τους ότι είναι φίλος του γιου τους που χάθηκε στο καθήκον. Οι Πίτερσον υποδέχονται τον Ντέιβιντ στο σπίτι τους, αλλά και στη ζωή τους. Όταν όμως αρχίζουν ξαφνικά να πεθαίνουν άνθρωποι στην πόλη, η έφηβη κόρη τους, Άννα, αρχίζει να αναρωτιέται αν κρύβεται ο Ντέιβιντ πίσω από όλα αυτά. Όταν όμως, τελικά, οι υποψίες της Άννα γίνουν όλο και πιο έντονες, θα καταφέρει να κρατήσει ασφαλή την οικογένειά της ή θα είναι πλέον αργά για όλους;

Κριτική: Η συνταγή «μυστηριώδης ξένος εισβάλλει στο σπίτι συντηρητικής τετραμελούς οικογένειας με άγνωστες διαθέσεις», ανατρέπεται μετά τη μέση της ταινίας και ακολουθεί η συνταγή «άνθρωπος πειραματόζωο, έχει ξεφύγει από τον έλεγχο της κρατικής μυστικής υπηρεσίας που θέλει να τον εξοντώσει».

The Equalizer

Υπόθεση; Ο Robert McCall βάζει τα δυνατά του για να προσαρμοστεί σε πιο ήρεμους ρυθμούς ζωής και να απωθήσει από το μυαλό του εικόνες, πρόσωπα και καταστάσεις από το πρόσφατο, ζοφερό παρελθόν. Όταν όμως ο McCall γνωρίζει την Teri, μια νεαρή κοπέλα που έχει καταντήσει υποχείριο σκληρών Ρώσων μαφιόζων, δεν θα κάτσει με σταυρωμένα τα χέρια. Χωρίς δεύτερες σκέψεις εγκαταλείπει την ήσυχη και αποστασιοποιημένη ζωή του και αποφασίζει να εκδικηθεί αυτούς που κακοποιούν και εκμεταλλεύονται τους αδύναμους. Η άρτια εκπαίδευση του θα φανεί εξαιρετικά χρήσιμη στον νέο ρόλο που πρόκειται να αναλάβει.

Κριτική: «Ο εξισωτής», έχει όλα τα κλισέ της περιπέτειας του «εκδικητή της νύχτας», αν σας θυμίζει κάτι αυτό. Του ανθρώπου που αποδίδει δικαιοσύνη εκεί που το κράτος αδυνατεί να παρέμβει, με τη διαφορά ότι αυτή η τυπική περιπέτεια, στα χέρια του Αντουάν Φουκουά αποκτά συναίσθημα, στο οποίο εμβαθύνει ο εξαιρετικός Ντένζελ Γουάσινγκτον.

Ο αξέχαστος μήνας - The grand seduction

«Η μεγάλη αποπλάνηση», όπως είναι ο πραγματικός τίτλος, έχει μεγάλη πλάκα, αρκεί να δεχθείς από την αρχή το παραμύθι, (άλλωστε ο κινηματογράφος είναι η τέχνη της ψευδαίσθησης). Στο ονειρικό παραθαλάσσιο χωριό, κινδυνεύουν από την ανεργία και η μόνη δραστηριότητα παρατηρείται όταν είναι να πληρωθεί το επίδομα ανεργίας.  Κι αυτό, επειδή μια ιχθυοβιομηχανία, στην οποία εργάζονταν όλοι οι κάτοικοι, έχει κλείσει και προκειμένου να ανοίξει μια καινούργια επιχείρηση, απαιτεί την ύπαρξη γιατρού στο χωριό. Που δεν υπάρχει…

Το παιδί με την κουρδιστή καρδιά - The boy with the cuckoo-clock heart

Υπόθεση: Βρισκόμαστε στο Εδιμβούργο, το σωτήριο έτος 1874. Ο Ζακ, ο οποίος γεννήθηκε με παγωμένη καρδιά, δεν έχει πολλές ελπίδες να επιβιώσει και η μητέρα του τον εγκαταλείπει στα χέρια της γιατρού - μάγισσας, μαίας, προστάτιδας των ορφανών - Μαντλέν, η οποία τοποθετεί ένα ρολόι κούκο μέσα στο στήθος του. Στο ορφανοτροφείο της Μαντλέν, λοιπόν, ο Ζακ θα γνωρίσει τη ζωή ανάμεσα σε φιάλες δακρύων, σε αυγά παραγεμισμένα με αναμνήσεις και πλάι σ’ έναν τύπο με μουσική σπονδυλική στήλη!

Κριτική: Μπορείς να περιορίσεις την αγάπη μέσα σε τρεις κανόνες; Κι όμως αυτό καλείται να κάνει ο Τζακ, που από δέκα χρονών ερωτεύεται με πάθος το κορίτσι με τα γυαλάκια και την εκπληκτική φωνή,

Ένας πύργος στην Ιταλία - A castle in Italy

Υπόθεση: Η 43χρονη Louise είναι κόρη μιας νεόπτωχης οικογένειας Ιταλών βιομηχάνων και ζει στο όμορφο διαμέρισμα της στο Παρίσι. Όσο η μητέρα της προσπαθεί να βγάλει χρήματα πουλώντας οικογενειακά κειμήλια και ανοίγοντας στο ευρύ κοινό τον πύργο τους στην ιταλική εξοχή, η Louise αναθεωρεί τις επιλογές της και ερωτεύεται παράφορα έναν νεότερο άντρα.

Κριτική: Μια ταινία για τις ανθρώπινες σχέσεις  και πως αυτές μπορεί να μεταβληθούν με αφορμή ένα θάνατο και τις συνέπειες του, όταν μάλιστα πίσω, μένει μια μεγάλη περιουσία. Εδώ είναι το κάστρο που πρέπει να πουληθεί, ή να αξιοποιηθεί κερδοφόρα.

Palo Alto

Υπόθεση: Η ντροπαλή κι ευαίσθητη Έιπριλ, αγνή κι ανυποψίαστη στη μεθυστική της νιότη, σβήνει τη δίψα της για ζωή μέσα από την απαγορευμένη σχέση με τον προπονητή ποδοσφαίρου της ομάδας της. Την ίδια στιγμή ο εσωστρεφής καλλιτέχνης Τέντι, που τρέφει ένα φλογερό αλλά ανομολόγητο πάθος για την Έιπριλ, δοκιμάζει παρέα με τον καλύτερό του φίλο, Φρέντ τα όρια μιας ζωής που δείχνει έτοιμη να συνθλίψει όποιον την κοιτάξει κατάματα. 

Κριτική: Νέοι σε δύσκολη ηλικία, βαριούνται και ψάχνονται, ζηλεύουν και κουτσομπολεύουν, ερωτεύονται και απογοητεύονται και η Τζία Κόπολα από μακριά καταγράφει συμπεριφορές και δεν σχολιάζει, παρά μόνον μέσα από τις φωνές των ελάχιστων ηλικιωμένων, που εμφανίζονται ή και μόνον ακούγονται στην ταινία.

Αμαρτωλή πόλη: Η κυρία θέλει φόνο - Sin City: A dame to kill for

Σε μια πόλη που δεν υπάρχει δικαιοσύνη, οι απεγνωσμένοι αναζητούν εκδίκηση και αδίστακτοι δολοφόνοι διασταυρώνονται στο διάσημο κλαμπ Pecos. Η ταινία ανοίγει με το “Just Another Saturday Night,” όπου ο Μαρβ (Μίκυ Ρουρκ) βρίσκει τον εαυτό του στη μέση μιας σφαγής και προσπαθεί να θυμηθεί τα γεγονότα που προηγήθηκαν. Η ιστορία “The Long, Bad Night” , φέρνει το Τζόνι, έναν υπερόπτη τζογαδόρο (Τζόζεφ Γκόρντον Λέβιτ) αντιμέτωπο με τον πιο αιμοσταγή κακό της Αμαρτωλής Πόλης, το γερουσιαστή Ρόαρκ (Παόυερς Μπουθ).

Η Εγκληματική Ζωή του Αρτσιμπάλντο Ντε Λα Κρουζ - Ensayo de un crimen

Μια από τις πιο «μαύρες» ταινίες της Μεξικάνικης περιόδου του Λουίς Μπουνιουέλ, στην οποία αναδεικνύει, με τον δικό του μεγαλοφυή τρόπο, την κωμική πλευρά του φόνου.

«Η εγκληματική ζωή του Αρτσιμπάλντο ντε λα Κρουζ» γυρίστηκε μεσούσης της δεκαετίας του 1950, περίοδο που ζούσε εξόριστος στο Μεξικό και έγραψε και σκηνοθέτησε δεκάδες ταινίες.

Ο Αρτσιμπάλντο ντε λα Κρουζ είναι ένας εύπορος Μεξικανός, μεγαλοαστικής καταγωγής, που εργάζεται ως αγγειοπλάστης. Στα χρόνια της Μεξικανικής Επανάστασης ήταν ακόμη παιδί, όπου έζησε σε πλούτη και με προνόμια, όμως είδε την γκουβερνάντα του να σκοτώνεται καθώς του έλεγε ένα παραμύθι για το μουσικό κουτί που μόλις του είχε δωρίσει η μητέρα του.

Η ζωή είναι ωραία με τα μάτια κλειστά - Vivir es fácil con los ojos cerrados

Υπόθεση: Το 1966 ο Τζον Λένον βρίσκεται στην Αλμερία της Ισπανίας για τα γυρίσματα της ταινίας «Πως Κέρδισα τον Πόλεμο» του Ρίτσαρντ Λέστερ. Αρκετά χιλιόμετρα βορειότερα, στην πόλη Αλμπασέτ, ο Αντόνιο, χρησιμοποιεί τους στίχους από τα τραγούδια των Beatles για να διδάξει στους μαθητές του αγγλικά. Όταν μαθαίνει ότι ο Λένον βρίσκεται στην Ισπανία, αποφασίζει να ξεκινήσει ένα ταξίδι προς την Αλμερία για να συναντήσει το είδωλο του από κοντά. Στην διαδρομή θα γνωρίσει τον Μπελέν και τον Χουάνχο, δύο νέους που έχουν φύγει από τα σπίτια τους, ο καθένας κυνηγώντας το δικό του όνειρο. Τα ταξίδι τους θα είναι μακρύ και θα τους αποκαλύψει πράγματα που δεν είχαν ποτέ φανταστεί για τον εαυτό τους.

Κριτική: Ο τίτλος της ταινίας «Living is easy with eyes closed» είναι στίχος από το τραγούδι «Strawberry Fields Forever» των Beatles και έχει γραφτεί από τον Τζον Λένον το 1966 όταν βρισκόταν στην Ισπανία για τα γυρίσματα της ταινίας του Ρίτσαρντ Λέστερ «Πως κέρδισα τον πόλεμο».

Μεγαλώνοντας – Boyhood

Υπόθεση: Παρακολουθούμε τον μικρό Μέισον και την οικογένειά του να ζουν τη ζωή τους, να μεγαλώνουν, να αλλάζουν κι όλα αυτά παράλληλα με την ιστορία της Αμερικής που μεγαλώνει.

Κριτική: Μετά την τριλογία του «Πριν…» (Πριν το Ξημέρωμα, Πριν το Ηλιοβασίλεμα και Πριν τα Μεσάνυχτα), μια σειρά ταινιών γυρισμένων ανά 9ετία με τους ίδιους ηθοποιούς και συνεχιζόμενο θέμα τις σχέσεις τους, ο Ρίτσαρντ Λικλέιτερ αποφάσισε να μας χαρίσει μια ταινία με το θέμα που φαίνεται να τον απασχολεί τελευταία («έχει κόλλημα»): το χρόνο που περνάει και φυσικά μας σημαδεύει.

Μέσα στον κυκλώνα - Into the storm

Υπόθεση: Σε μία μόνο ημέρα, η πόλη Σίλβερτον δοκιμάζεται από μια πρωτοφανή επίθεση ανεμοστρόβιλων. Ολόκληρη η πόλη είναι στο έλεος του κυκλώνα και οι κυνηγοί καταιγίδων προβλέπουν επιδείνωση των φαινομένων. Οι περισσότεροι αναζητούν καταφύγιο. Κάποιοι όμως, τρέχουν προς τους ανεμοστρόβιλους για να δοκιμάσουν πόσο κοντά μπορεί να φτάσει κανείς για να αποθανατίσει αυτό το μοναδικό φυσικό φαινόμενο. Με λήψεις από επαγγελματίες και ερασιτέχνες κυνηγούς καταιγίδων, η ταινία βάζει το θεατή κατευθείαν στο μάτι του κυκλώνα για να βιώσει τις πιο ακραίες εκφάνσεις της Μητέρας Φύσης.

Κριτική: Μέσα στον κυκλώνα, ο ελληνικός τίτλος, μέσα στην καταιγίδα ο αγγλικός τίτλος, μέσα στο «σίφωνα» οι υπότιτλοι. Πού βρήκαν αυτή την αρχαϊκή λέξη, διότι υπάρχει, ακόμα προσπαθώ να το καταλάβω… Εν πάση περιπτώσει, την είχαμε δει την ταινία και το 1996 με τον πιο ειλικρινή τίτλο Twister και με τους Έλεν Χαν και Μπιλ Πάξτον, να ψάχνουν κι αυτοί να συναντήσουν κάποιο τυφώνα (να κι άλλη μια σχετική λέξη) και να τον βιντεοσκοπήσουν.

Τατιάνα

Διαβάζοντας την «Τατιάνα» (εκδ. Bell) δεν μπορείς να αντισταθείς στη γεμάτη ζωντάνια περιγραφή της σύγχρονης Ρωσίας από τον Μάρτιν Κρουζ Σμιθ, που παλιότερα μας είχε χαρίσει το γνωστό μυθιστόρημα «Γκόργκι Παρκ», το οποίο είχε γυριστεί και ταινία από τον Μάικλ Άπτεντ ως «Έγκλημα στο Γκόργκι Παρκ» (1983).

Αυτή τη φορά, ο εμβληματικός επιθεωρητής Αρκάντι Ρένκο του «Γκόρκι Παρκ» (τον οποίο στην ταινία υποδυόταν ο Γουίλιαμ Χαρτ) εξιχνιάζει –και με λίγη βοήθεια της τύχης- ένα μυστήριο, τόσο περίπλοκο, όσο και επικίνδυνο.

Μία τολμηρή ρεπόρτερ, η Τατιάνα Πετρόβνα βουτάει στο θάνατο από τον έκτο όροφο μιας πολυκατοικίας στη Μόσχα, την ίδια περίοδο που ένα από τα μεγάλα αφεντικά της ρωσικής μαφίας, ο Γκρίσα Γκριγκορένκο, πεθαίνει με μια σφαίρα στο κεφάλι και θάβεται με όλες τις τιμές που αρμόζουν σ’ έναν άρχοντα. 

Κανείς άλλος δε συνδέει τα δύο γεγονότα. Ο φίλος μας όμως από τα παλιά, επιθεωρητής Αρκάντι Ρένκο, ανακαλύπτει κάποιες κασέτες, στις οποίες ακούει συγκλονισμένος την Τατιάνα να περιγράφει κάποια εγκλήματα με τρόπο πολύ διαφορετικό από την επίσημη εκδοχή του Κρεμλίνου.

Τα στοιχεία αυτά τον οδηγούν στο Καλίνινγκραντ, άλλοτε πόλη-κρησφύγετο του Ψυχρού Πολέμου, που τη χωρίζουν εκατοντάδες χιλιόμετρα από την υπόλοιπη Ρωσία. Εκεί, σ’ ένα εξωπραγματικό τοπίο, όπου οι αμμόλοφοι αλλάζουν συνεχώς σχήμα από τους σφοδρούς ανέμους, βρίσκεται νεκρός ένας διακεκριμένος διερμηνέας και το σημειωματάριό του, γραμμένο σε κώδικα. 

Με μια πυκνή και στέρεα γραφή, ο  Καλιφορνέζος Μάρτιν Κρουζ Σμιθ βυθίζει τον ήρωά του αλλά και τον αναγνώστη του, σε μια όλο και πιο βαθιά σκοτεινή πραγματικότητα του Καλίνινκγραντ, όπου τα αλεξίσφαιρα αυτοκίνητα, η διαφθορά και οι «χασάπηδες» το έχουν μετετρέψει στην πόλη με τη μεγαλύτερη εγκληματικότητα σε ολόκληρη τη χώρα.   

Ενδιαφέρον μυθιστόρημα, όχι μόνον σαν αστυνομική ιστορία του τύπου «ποιος το έκανε και γιατί», αλλά και σαν μια ηθογραφία του υποκόσμου της σύγχρονης μετακομουνιστικής Ρωσίας, που δεν διαφέρει σε τίποτα από τα αντίστοιχα της Δύσης.

10 ταινίες "καθοριστικές"

Εδώ είμαστε λοιπόν πάλι με μια ακόμα λίστα πραγμάτων που με σημάδεψαν. Πρόκειται για 10 ταινίες καθοριστικής σημασίας, που μπορεί να μην έχουν καμία σημασία για σένα αγαπητέ μου αναγνώστη, αλλά έχουν για μένα, που ουσιαστικά γεννήθηκα μέσα σε κινηματογράφο και στον εγκέφαλό μου έχουν χαραχθεί εικόνες που ούτε θυμόμουν, ούτε φανταζόμουν μεγαλώνοντας ότι θα τις ανακαλούσα σαν ένα ανεξήγητο όνειρο. Μερικές από αυτές, μπορεί να περιλαμβάνονται σ’ εκείνο τον κατάλογο που είχα δημοσιεύσει σε συνέχειες στην Αμαρυσία το 2010 με τίτλο «100 αγαπημένες». Κάποιες μπορεί να αναφέρονται για πρώτη φορά, διότι άλλο καθοριστικές και άλλο αυτές που θέλεις να βλέπεις και να ξαναβλέπεις (αγαπημένες). Για να απαντήσω μάλιστα, έμμεσα σε φίλο αναγνώστη μου: Πάρα πολύ καλή η ταινία του Μπέργκμαν «Η έβδομη σφραγίδα» (έχω μάλιστα και το βιβλίο με το σενάριο, σε έκδοση «Γαλαξία» και μετάφραση Ροζίτας Σώκου), αλλά δεν μπορώ να βλέπω δυο και τρεις φορές το Θάνατο να παίζει σκάκι με τον Ιππότη και να το συζητάνε, ενώ μπορώ να δω και τρίτη φορά το φετινό «Θεέ μου τι σου κάναμε;», για το οποίο ακόμα με ευλογάει ο συνάδελφος Χρήστος Φωτιάδης.

Απολαύστε λοιπόν τις καθοριστικές 10 ταινίες με τη σειρά που τις είδα, στις οποίες διατηρώ ονόματα και τίτλους όπως γράφονταν και προφέρονταν στην εποχή τους.

* * *

1. «Φαντασία» (Fantasia - 1940) του Γουόλτ Ντίσνεϊ. Την έχω συμπεριλάβει και στις 100 αγαπημένες, διότι μέχρι αυτή την ταινία, τα κινούμενα σχέδια ήταν απλά χάρτινα και κουνιόντουσαν σπασμωδικά κάτω από μια μουσική, που αν την άκουγες χωρίς αυτά, σου έξυνε τα αυτιά. Η Φαντασία, τα ζωντάνεψε, τα έκανε ανθρώπινα συνδυάζοντας ήχους κλασσικής μουσικής με τις γνωστές φιγούρες του Ντίσνεϋ και κέρδισε δύο Τιμητικά Όσκαρ: Ένα ο Λέοπολντ Στοκόφσκι για το συγχρονισμό μουσικής και εικόνας και ένα ο Γουόλτ Ντίσνεϋ για τη συμβολή του στην προώθηση της μουσικής και του ήχου γενικά στα κινούμενα σχέδια. Πρόκειται για οκτώ ανεξάρτητες ιστορίες εμπνευσμένες από τα κλασσικά κομμάτια «Τοκάτα και Φούγκα σε Ρε Ελάσσονα» του Μπαχ, «Ο Καρυοθραύστης» του Τσαϊκόφσκι, «Ο μαθητευόμενος μάγος» του Ντικά, «Η ιεροτελεστία της άνοιξης» του Στραβίνσκυ, «Η ποιμενική συμφωνία» του Μπετόβεν, «Ο χορός των ωρών» του Πονκιέλι και «Η νύχτα στο φαλακρό βουνό» του Μουσόργκσκυ (η οποία καταλήγει λυτρωτικά στο γνωστό «Άβε Μαρία»). Την ταινία, πήγα να τη δω ανάμεσα στους δυο γάμους μου με μια φίλη, τη δεκαετία του ’90 σε επανέκδοση (με στερεοφωνικό ήχο) νομίζοντας ότι θα την έβλεπα για πρώτη φορά. Παρακολουθώντας την όμως, άφωνος από τη μαεστρία του Ντίσνεϋ, διαπίστωσα ότι ο συχνός εφιάλτης μου με ζωντανές σκούπες που με κυνηγούσαν σε κάποιο ηφαίστειο, ήταν συνδυασμός των εικόνων από τον «Μαθητευόμενο μάγο» και τη «Νύχτα στο Φαλακρό Βουνό». Ναι, είχα δει την ταινία όταν ήμουν πολύ μικρός στο ΡΕΞ Αμαρουσίου και λυτρώθηκα από τους παράξενους εφιάλτες μου τη δεκαετία του ’90. Τότε, εξήγησα και την αγάπη μου για την κλασσική μουσική, που είχε αναπτυχθεί πριν τα 15 μου, που είχα εξαναγκάσει τους γονείς μου να μου αγοράσουν μαγνητόφωνο πομπίνας Philips για να την ακούω όποτε θέλω και όχι κάθε Μεγάλη Εβδομάδα στο ραδιόφωνο.

2. «Ο πόλεμος των κόσμων» (The war of the worlds – 1953) του Μπάιρον Χάσκιν. Την είχα δει στο χειμερινό κινηματογράφο «Πάνθεον» της οδού Πανεπιστημίου στην Αθήνα, όπου ο θείος μου ήταν μηχανικός προβολής και με έπαιρνε μαζί του μερικές φορές. Με είχε εντυπωσιάσει το γεγονός ότι μπορούσαν να υπάρχουν κόσμοι έξω από το δικό μας και όντα εξυπνότερα από μας με ανώτερο πολιτισμό. Με είχε τρομάξει δε, η ιδέα ότι αυτά τα όντα θα μπορούσαν να είναι εχθρικά χωρίς λόγο και αήττητα. Η ταινία ήταν έγχρωμη και για τα δεδομένα της εποχής με καταπληκτικά εφέ. Απόλαυσα την αφέλειά της πολύ αργότερα στην τηλεόραση, ενώ βρήκα ενδιαφέροντα τα μυθιστορήματα  του Χ. Τζ. Γουέλς και ξεπέρασα αυτά του Ιουλίου Βερν των παιδικών μου χρόνων.

3. «Ο πολίτης Κέιν» (Citizen Kane – 1941) του Όρσον Γουέλες με πρωταγωνιστή τον ίδιο και τον Τζόζεφ Κότεν, ο οποίος υποδύεται τον ερευνητή δημοσιογράφο, που με αφορμή τον θάνατο του μεγιστάνα του τύπου Κέιν ψάχνει στο παρελθόν να εξηγήσει τι ακριβώς ήταν, ή σήμαινε, η λέξη Rosebud που είχε ψιθυρίσει λίγο πριν πεθάνει ο μεγιστάνας. Μέσα από αναδρομές που κάνει ο σκηνοθέτης βλέπουμε τόσο τον τρόπο που ο Κέιν από απλός εφημεριδοπώλης έγινε μεγαλοεκδότης, όσο και τον τρόπο που διεξάγονται οι έρευνες από επίμονους –και διακριτικούς– ρεπόρτερ. Η ταινία θεωρήθηκε κολοσσιαία, όχι μόνο για το θέμα της (λέγεται ότι ήταν βιογραφία του μεγιστάνα του τύπου Χιρστ) και για την τρίωρη διάρκειά της, όσο για το γεγονός ότι πολλές τεχνικές στο γύρισμα χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά, ενώ η ασπρόμαυρη φωτογραφία της είναι αριστουργηματική. Πήγαινα στο Γυμνάσιο Αμαρουσίου όταν την είδα και με έκανε να αγαπήσω περισσότερο τη δημοσιογραφία. Εξυπακούεται ότι είναι μια από τις 100 αγαπημένες μου.

4. «Τζέιμς Μποντ, πράκτωρ 007 σε παγίδα» (From Russia with love – 1963) του Τέρενς Γιανκ. Από τις 100 αγαπημένες μου, επίσης, διότι υπήρξε ο πιο γήινος Μποντ ever. Ο καλύτερος, της μακροβιότερης σειράς ταινιών που έγινε ποτέ. Είχα δει το Δρ. Νο την προηγούμενη χρονιά και ετούτη δω τη βρήκα καλύτερη, διότι διέθετε πλοκή, αγωνία και δράση και ένα σενάριο απόλυτα συμβατό με τις απαιτήσεις της κατασκοπείας της εποχής. Ο «κακός» της ταινίας είναι «ολοκληρωτικά κακός και κυνικός» και η ταινία διαθέτει την πιο μεγάλη σε μήκος πάλη, που έχει γίνει στο σινεμά, μέσα σε βαγόνι τρένου και με το τρένο εν κινήσει. Σκοτεινή εν γένει ατμόσφαιρα με επιρροές film-noir και πολύ καλές ερμηνείες. Αυτή η ταινία συνέβαλε, ώστε να «κολλήσω» στη σειρά των ταινιών Μποντ.

5. «Αλφαβίλ» (Alphaville – 1965) του Ζαν Λυκ Γκοντάρ. Ο Λέμυ Κώσιον του αγαπημένου μου ηθοποιού Έντυ Κωνσταντίν έρχεται αντιμέτωπος με τον δόκτορα Φον Μπράουν, που ελέγχει τον υπερκομπιούτερ Άλφα-60, που διευθύνει την πόλη του μέλλοντος, την Αλφαβίλ. Ο Γκοντάρ σχολιάζει την αλλοτρίωση του ανθρώπου σε μια ιμπεριαλιστική μητρόπολη και χρησιμοποιεί το Παρίσι της εποχής του ως φουτουριστικό ντεκόρ. Γνήσια, εντυπωσιακή επιστημονική φαντασία με ανθρωπιστικά μηνύματα. Το γεγονός ότι πρωταγωνιστεί ο Λέμυ Κώσιον πράκτορας του FBI σε επτά προηγούμενες ταινίες, έκανε δημοφιλή την ταινία και έτσι την είδα, αφού μάλιστα είχα εντρυφήσει σε ήρωες αυτού του είδους (μέσω «Μάσκας» και «Μυστήριου», περιοδικών αστυνομικών διηγημάτων της εποχής), όπως ο Ντικ Τρέισι παλαιότερα και ο Τζέιμς Μποντ σχεδόν ταυτόχρονα. 

6. «Το δίκτυο» (Network - 1975) του Σίντνεϊ Λιούμετ. Ο πολύ καλός ηθοποιός Πίτερ Φιντς, νευρωτικός και οδηγούμενος μέχρι την αυτοκτονία, ως ρεπόρτερ της τηλεόρασης, κερδίζει το Όσκαρ καλώντας τους τηλεθεατές να βγουν στα παράθυρά τους και να φωνάξουν: «Δεν πάει άλλο», για τον τρόπο που πλασάρονται οι ειδήσεις στη τηλεόραση. Παρόλο που η τηλεόραση δεν είχε μπει για τα καλά στη ζωή μας, το θέμα με συγκλόνισε.

7. «Εξπρές του μεσονυκτίου» (Midnight express – 1978) του Άλαν Πάρκερ. Ουσιαστικά, πρόκειται για μια ταινία περί του «ου μπλέξεις». Ο νεαρός που τραβάει τα πάνδεινα από την αστυνομία, εντός και εκτός Τουρκικών φυλακών, για μια πρέζα σκόνη στο σακίδιό του, αλλά και ο τρόπος που αντιμετωπίζεται απ’ έξω ο πατέρας του που απαιτεί ορθή λειτουργία της δικαιοσύνης και δεν τη βρίσκει. Μια ταινία που δεν θέλω να την ξαναδώ, διότι τη θυμάμαι εφιαλτικά καλά. Όπως θυμάμαι και το «δικό μας» κωμικό ηθοποιό Ζανίνο να υποδύεται έναν Τούρκο ανακριτή-βασανιστή.

8. «Ζέλιγκ» (Zelig - 1983) του Γούντυ Άλλεν. Η ιστορία ενός ανθρώπου, του Λέοναρντ Ζέλιγκ (τον υποδύεται ο ίδιος ο Άλλεν), ο οποίος «μεταμορφώνεται» σαν χαμαιλέοντας ανάλογα με το περιβάλλον που βρίσκεται και κινείται και μιλάει ανάλογα. Ίσως να είναι και η πρώτη μη ψηφιακή ταινία, στην οποία ο σκηνοθέτης ενθέτει ηθοποιό σε πραγματικά «επίκαιρα» της δεκαετίας του ’20 και τον βλέπουμε στο πλάι υπαρκτών διάσημων προσώπων, πρωθυπουργών, καλλιτεχνών και άλλων. Η ταινία έχει τη μορφή ντοκιμαντέρ και εντυπωσιάζει. Διαπιστώνεις με φρίκη δε, ότι για να επιβιώσεις χρειάζεται να παίζεις πολλούς ρόλους στη ζωή σου. Αν μπορείς, βέβαια…

9. «Ο πρόεδρος, ένα ροζ σκάνδαλο κι ένας πόλεμος» (Wag the dog – 1997) του Μπάρι Λέβινσον. Για να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη από ένα σεξουαλικό σκάνδαλο του Προέδρου των ΗΠΑ, δύο συνεργάτες του πλανητάρχη, ζητούν τη βοήθεια ενός παραγωγού του Χόλιγουντ, για να σκηνοθετήσει ένα φανταστικό πόλεμο με την Αλβανία. Αναλαμβάνει ένας ανεπανάληπτος Ντάστιν Χόφμαν, που δεν τον έχετε ξαναδεί έτσι. Επιστρατεύονται στημένες ειδήσεις και ρεπορτάζ, ψεύτικα δελτία τύπου, πολεμικές εικόνες μέσα από στούντιο. Να μην έχεις πλέον πουθενά εμπιστοσύνη. Λίγο καιρό αργότερα «έσκασε» το σκάνδαλο Λουίνσκι στις ΗΠΑ με τον πρόεδρο Κλίντον και τη γραμματέα του και ευτυχώς που δεν έσκασε και καμία βόμβα στη γειτονιά μας. Σάτιρα, από τις λίγες, αλλά και αποκαλυπτική, για το πως δουλεύουν (και μας δουλεύουν) κυβερνήσεις και μεγάλα media.

10. «Τα παιδιά των ανθρώπων» (Children of men – 2006) του Αλφόνσο Κουαρόν. Έτος 2027 στο Λονδίνο. Πάνω σε ένα πλανήτη όπου πλέον δε γεννιούνται παιδιά, η κοινωνία μοιάζει με καζάνι έτοιμο να εκραγεί. Ο μικρότερος άνθρωπος είναι ηλικίας 17 ετών. Υπερπληθυσμός και ανεργία. Οι μετανάστες διώκονται σαν άγρια ζώα. Αθλιότητα, υποβάθμιση της ζωής και καθημερινός ζόφος. Ο στρατός κάνει κουμάντο παντού. Ο ήρωας της ταινίας, παθητικός και απόλυτα συμβιβασμένος, βλέπει αναπάντεχα το μέλλον του κόσμου να εξαρτάται από τη δική του δράση. Πρέπει να σώσει το μοναδικό μωρό που υπάρχει. Και είναι κοριτσάκι. Το βλέπεις και αντιλαμβάνεσαι ότι δεν απέχει πολύ. Ο Κουαρόν κινηματογραφεί σε φυσικό περιβάλλον το Λονδίνο και οι εικόνες είναι απίστευτες.

(Δημοσιεύτηκε 2/9/2014 στην Αμαρυσία)

Άνθρωπος χωρίς ανάσα

Το 1943 από τα Γερμανικά στρατεύματα στο δάσος του Κατίν κοντά στο Σμολένσκ ανακαλύφθηκαν ομαδικοί τάφοι, στους οποίους είχαν ταφεί γύρω στις 4.000 αξιωματικοί του Πολωνικού στρατού. Κανείς δεν ανέλαβε την ευθύνη για το αίμα που χύθηκε. Οι Γερμανοί κατηγορούσαν τους Σοβιετικούς. Η Σοβιετική Ρωσία από την πλευρά της αρνήθηκε κάθε ανάμειξη και απέδιδε την ευθύνη στους Γερμανούς. 

Πάνω σ’ αυτή την αληθινή ιστορία, για την οποία ο πολωνός σκηνοθέτης Αντρέι Βάιντα έχει γυρίσει μια δυνατή ταινία, ο Φίλιπ Κερ, στο μυθιστόρημά του «Άνθρωπος χωρίς ανάσα» (εκδόσεις Κέδρος) έχει κεντήσει το δικό του καμβά με πρωταγωνιστή το ντετέκτιβ  Μπέρνι Γκούντερ, ο οποίος έχει εγκαταλείψει την Πολιτική Αστυνομία και εργάζεται στο γερμανικό Γραφείο Εγκλημάτων Πολέμου στο Βερολίνο. 

Με γραφή που θυμίζει μυθιστορήματα νουάρ, ο Φίλιπ Κερ δεν αρκείται μόνο στην περιγραφή των συναισθημάτων του κεντρικού του ήρωα, απέναντι στις καταστάσεις που βιώνει, αλλά προχωράει βαθύτερα και αποτυπώνει πολλά περισσότερα: τις θηριωδίες του Ναζιστικού καθεστώτος, την κτηνωδία του Ανατολικού Μετώπου, την μεταπολεμική πείνα και την εκμετάλλευση.

The lunchbox

Υπόθεση: Εδώ και 120 χρόνια στη Μουμπάι, κάθε πρωί, 5.000 Νταμπαβάλα (Dabbawallahs) - τοπικοί κούριερ φαγητού- παραδίδουν ζεστά γεύματα από την κουζίνα των νοικοκυρών στα γραφεία των συζύγων τους. Μια έρευνα του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ μελέτησε το συγκεκριμένο σύστημα παράδοσης και απέδειξε ότι μόνο ένα στο ένα εκατομμύριο πακέτα μπορεί να φτάσει στα λάθος χέρια! Το “The Lunchbox” είναι η ιστορία αυτού του λάθους, που θα φέρει κοντά δυο αγνώστους. Έτσι, μια νεαρή γυναίκα θα βρεθεί να αλληλογραφεί με έναν μοναχικό υπάλληλο, ανταλλάσοντας καθημερινά μηνύματα μέσω των πακέτων φαγητού.

Κριτική: Λιτά γυρισμένη, αλλά διεισδυτική, τρυφερή και γλυκιά ταινία γύρω από την αποξένωση και την απομόνωση των ανθρώπων σε πολυπληθείς κοινωνίες,

Οι 10 ταινίες που με σημάδεψαν

Εδώ είμαστε λοιπόν πάλι με μια ακόμα λίστα πραγμάτων που με σημάδεψαν. Πρόκειται για 10 ταινίες καθοριστικής σημασίας, που μπορεί να μην έχουν καμία σημασία για σένα αγαπητέ μου αναγνώστη, αλλά έχουν για μένα, που ουσιαστικά γεννήθηκα μέσα σε κινηματογράφο και στον εγκέφαλό μου έχουν χαραχθεί εικόνες που ούτε θυμόμουν, ούτε φανταζόμουν μεγαλώνοντας ότι θα τις θυμόμουν σαν ένα ανεξήγητο όνειρο. Μερικές από αυτές, μπορεί να περιλαμβάνονται σ’ εκείνο τον κατάλογο που είχα δημοσιεύσει σε συνέχειες στην Αμαρυσία το 2010 με τίτλο «100 αγαπημένες». Κάποιες μπορεί να αναφέρονται για πρώτη φορά, διότι άλλο καθοριστικές και άλλο αυτές που θέλεις να βλέπεις και να ξαναβλέπεις (αγαπημένες). Για να απαντήσω μάλιστα, έμμεσα σε φίλο αναγνώστη μου: Πάρα πολύ καλή η ταινία του Μπέργκμαν «Η έβδομη σφραγίδα» (έχω μάλιστα και το βιβλίο με το σενάριο, σε έκδοση «Γαλαξία» και μετάφραση Ροζίτας Σώκου), αλλά δεν μπορώ να βλέπω δυο και τρεις φορές το Θάνατο να παίζει σκάκι με τον Ιππότη και να το συζητάνε, ενώ μπορώ να δω και τρίτη φορά το φετινό «Θεέ μου τι σου κάναμε;», για το οποίο ακόμα με ευλογάει ο συνάδελφος Χρήστος Φωτιάδης.

Απολαύστε λοιπόν τις καθοριστικές 10 ταινίες με τη σειρά που τις είδα, στις οποίες διατηρώ ονόματα και τίτλους όπως γράφονταν και προφέρονταν στην εποχή τους.

* * *