31/3/12

"Οι άθικτοι" που μας άγγιξαν

Βλέποντας την ταινία "Οι άθικτοι", που βασίζεται στην πραγματική ιστορία του Φιλίπ, ενός δισεκατομμυριούχου αριστοκράτη, ο οποίος έχοντας μείνει καθηλωμένος σε αναπηρικό καροτσάκι, επιλέγει για καθημερινό βοηθό του, τον Ντρίς, έναν πρόσφατα αποφυλακισμένο μαύρο νεαρό, από τις φτωχές συνοικίες στα προάστια του Παρισιού, θυμήθηκα τελείως αυθόρμητα, εκείνη την ελληνική ταινία με πρωταγωνιστή τον Γιώργο Κωνσταντίνου, που ήταν γιός πλούσιου βιομήχανου και έφυγε από το σπίτι και πήγε να δουλέψει σερβιτόρος σε κλασάτο ξενοδοχείο. Εκεί γνώρισε μια πελάτισσα σε αναπηρικό καροτσάκι, που φορούσε μόνιμα μαύρα γυαλιά και ήταν αμίλητη σε όλο το σκετς (η ταινία ήταν σπονδυλωτή και αποτελείτο από 4 ιστορίες). Σε εκείνη την ταινία λοιπόν, (Ο άνθρωπος για όλες τις δουλειές) ο Κωνσταντίνου προσπαθούσε με "πολιτικά ορθούς" τρόπους να συνεφέρει την κυρία στο καροτσάκι, ήταν και η εποχή βλέπεις που δύσκολα μπορούσες να σατιρίσεις τέτοιες καταστάσεις. Με γλυκανάλατο τρόπο προσπαθούσε να την πείσει, πρώτα να βγάλει τα γυαλιά της, ύστερα να χαμογελάσει λίγο, κλπ κλπ μέχρι να την αναγκάσει να αισθανθεί ότι δεν είναι διαφορετική και μπορεί να απολαύσει τις χαρές της ζωής με το δικό της τρόπο, από τη δική της έστω και δύσκολη θέση.
"Οι άθικτοι" δεν έχουν καμία σχέση με εκείνη την ταινία. Τη θυμήθηκα όμως, γιατί έχουν κοινή, τη... διαφορετική αντιμετώπιση του θέματος. Στους "Άθικτους", ο υγιής και υπερκινητικός μαύρος βοηθός του παραπληγικού εκατομμυριούχου, επιφανειακά δεν δείχνει καμία πολιτική ορθότητα απέναντι στο πρόβλημα του πλούσιου αφεντικού του, που αντιμετωπίζεται όμως έτσι απ' όλους τους άλλους που τον περιτριγυρίζουν. Ο μαύρος βοηθός, αντιμετωπίζει τον εκατομμυριούχο σα να είναι ένας απόλυτα υγιής άνθρωπος, που δεν προσπαθεί να κάνει τίποτα για να απολαύσει τα αγαθά, που του προσφέρει η ζωή. Ενώ είναι εκατομμυριούχος και μπορεί να τα έχει. Από την άλλη, ο εκατομμυριούχος εμφανίζεται να είναι έτοιμος να δεχθεί αυτή την ανατροπή της αντιμετώπισής του. Εκφράζεται, όπως δεν περίμενε ο περίγυρός του. Αφήνεται, απελευθερώνεται και δείχνει ότι πραγματικά περίμενε ένα τέτοιο ταρακούνημα στη ζωή του. Τι θα είχε να χάσει άλλωστε;
Έτσι και οι δύο μαζί, κάνουν πράγματα που φαίνονται στο θεατή υπερβολικά, αλλά και φυσιολογικά ταυτόχρονα και εκεί βρίσκεται η επιτυχία της σκηνοθεσίας. Να έχει πιάσει ένα θέμα, που εκ πρώτης όψεως μόνο αστείο δεν φαντάζει και να το αντιμετωπίζει χωρίς κόμπλεξ. Το αποτέλεσμα είναι η ταινία να χαρίζει γέλιο, γνήσια συγκίνηση και αισιοδοξία για τη ζωή. Επιπλέον στηρίζεται και στην πραγματικά απολαυστική ερμηνεία των δύο πρωταγωνιστών, οι οποίοι ερμηνεύουν με κέφι, αλλά και απόλυτο σεβασμό τους δύσκολους ρόλους τους. Αυτά τα στοιχεία την κάνουν απολαυστική και γι' αυτό ίσως έσπασε και τα ταμεία στη Γαλλία.
Η εμπνευσμένη σκηνοθεσία ανήκει στους Ερίκ Τολεντανό και Ολιβιέ Νακάς και στην ταινία πρωταγωνιστούν οι Φρανσουά Κλουζέ (ο εκατομμυριούχος ανάπηρος), Ομάρ Σι (ο μαύρος βοηθός του). Επίσης παίζουν οι: Αν Λε Νι, Οντρέ Φλερό, Κλοντίλντ Μολέ, Αλμπα Γκϊα Μπελούτζι, Σιρίλ Μεντί, Κριστιάν Αμερί

12/3/12

Υπάρχει όριο

Ωραία! Πετάξαν γιαούρτι στον Βενιζέλο ακόμα και εν μέσω συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ. Λίγες μέρες πριν είχαν πετάξει νερά, γιαούρτια, καρέκλες στον Νταλάρα. Προ καιρού προπηλάκισαν άλλους πολιτικούς και εν όψει της Εθνικής Γιορτής της 25ης Μαρτίου, οι "επίσημοι" σκέφτονται να μην εμφανιστούν για να μη γίνουν "θύματα" νέων προπηλακισμών.
Η απορία μου, χωρίς πολλά λόγια και βαρύγδουπες αναλύσεις, είναι: Μέχρι ποίου σημείου θα φτάσει αυτή η ατιμώρητη βία; Διότι, εντάξει, υπάρχει παράπονο και αγανάκτηση και ορισμένοι εκφράζονται με αυτές τις πράξεις. Ποιός όμως θα ορίσει πότε αυτές οι πράξεις αρχίζουν να γίνονται αξιόποινες; Διότι υπάρχουν κάποιοι νόμοι που τις χαρακτηρίζουν αξιόποινες, ως βιαιοπραγίες. Δεν μοιάζουν να εκφράζουν κάποια πολιτική. Αν μένουν ατιμώρητες αυτές οι βιαιοπραγίες, μέχρι πού θα φτάσουν; Το έχει σκεφτεί κανείς; Πριν καιρό χάσαμε τρεις ανθρώπους στη Marfin. Ξεχάστηκε. Κανείς υπεύθυνος. Αύριο τι; Ποιος ορίζει που τελειώνει ο συμβολισμός και αρχίζει ο πόνος;

5/3/12

Τα χιόνια του Κιλιμάντζαρο

Μια συγκινητική ταινία με κύριο θέμα της την αλληλεγγύη, σε ένα κόσμο που οι αξίες καταρρέουν.
Ο Μισέλ ζει ευτυχισμένος με την γυναίκα του, τα παιδιά και τα εγγόνια που τούς δίνουν χαρά, όταν μια ωραία πρωία μένει άνεργος αφού το ναυπηγείο που εργάζεται αρχίζει περικοπές λόγω της οικονομικής κρίσης. Είναι συνδικαλιστής όμως και οι φίλοι του, του λένε να χρησιμοποιήσει τη δύναμη που διαθέτει για να μη χάσει τη δουλειά του. Ο Μισέλ όμως, εκτός του ότι είναι αγωνιστής και πολιτικοποιημένος, έχει και ηθικές αξίες. Οξύμωρο φαίνεται; Κι όμως δεν δέχεται τις προτροπές και φεύγει, αποφασίζοντας να ζήσει με την οικογένειά του και τους φίλους που αγαπάνε αυτόν και τη γυναίκα του. Και όταν λέμε «αγαπάνε» εννοούμε ότι στην επέτειο του γάμου τους (30 χρόνια, αν θυμάμαι καλά) τους κάνουν δώρο τα έξοδα για ένα ταξίδι στην Τανζανία, στο Κιλιμάντζαρο. Ευτυχία!
Ωραία ως εδώ. Ηθικές αξίες, σταθερές αρχές, πιστοί φίλοι και τα εισιτήρια βγαλμένα. Αλλιώς τα θέλει όμως η ζωή, διότι την επομένη η οικογένεια του Μισέλ πέφτει θύμα ληστείας, όπου δύο κουκουλοφόροι τους παίρνουν βίαια τα λεφτά του ταξιδιού και τους αφήνουν μόνο τα εισιτήρια. Συμπτωματικά, ο Μισέλ θα ανακαλύψει τον ένα από τους δράστες, που είναι συνάδελφός του και άνεργος επίσης, ο οποίος με τα κλοπιμαία εξοφλεί κάποια νοίκια του και άλλες οικογενειακές υποχρεώσεις. Τι κάνει ο Μισέλ; Το λέει στην αστυνομία που συλλαμβάνει το δράστη, ο οποίος όμως έχει υπό την προστασία του δύο μικρά αδέλφια, που μένουν μόνα και απροστάτευτα. Δίλημμα για το Μισέλ και τη γυναίκα του και τύψεις ταυτόχρονα που εξ αιτίας τους (προσέξτε τις τύψεις τους) συνελήφθη ο δράστης και έμειναν στον άσσο τα μικρά. Τι κάνουν; Ο Μισέλ εξοφλεί τα εισιτήρια και πάει να δώσει τα μετρητά στο δράστη στη φυλακή για να βοηθήσει τα αδέλφια του, ο οποίος δεν τα δέχεται γιατί τον θεωρεί (ως συνδικαλιστή) «πουλημένο στα αφεντικά» και εκφράζει έντονα τις διαφορετικές πολιτικές πεποιθήσεις του. Την ίδια ώρα όμως η γυναίκα του Μισέλ έχει ήδη επισκεφθεί τα παιδιά και έχει αρχίσει να τους συμπαρίσταται, να τα βοηθάει στο διάβασμα, να τα βγάζει βόλτες και να τους φέρεται σα δικά της χωρίς να το έχει πει στο Μισέλ.
Τι άλλο μπορώ να πω γι’ αυτή την αισιόδοξη, αλλά έντονα πολιτικοποιημένη ταινία, η οποία μέσα από τα μαθήματα αλληλεγγύης που δίνει, θίγει και ένα σωρό προβλήματα (κοινωνικά, εργασιακά, πολιτικά, οικογενειακά, σχέσεων) και επιπλέον διαθέτει έξοχες ερμηνείες;

Σκηνοθεσία: Robert Guédiguian
Σενάριο: Jean-Louis Milesi, Robert Guédiguia
Φωτογραφία: Pierre Milon (Afc)
Πρωταγωνιστούν: Ariane Ascaride, Jean-Pierre Darroussin, Gérard Meylan, Maryline Canto, Grégoire Leprince-Ringuet