17/4/19

«Η Ελλάδα του Όθωνα» του Εντμόντ Αμπού

Προ ημερών μου χάρισαν το βιβλίο «Η Ελλάδα του Όθωνα» του Εντμόντ Αμπού, το οποίο διαβάζοντας, το αγάπησα και το μίσησα ταυτόχρονα και βρήκα φυσιολογικό το γεγονός ότι το 1855 που κυκλοφόρησε, ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων και θεωρήθηκε συκοφαντικό. Μου άρεσε όμως διότι πολλές από τις διαπιστώσεις του τις βρήκα διαχρονικές και φοβάμαι ότι εάν ζούσε και ερχόταν στην Ελλάδα σήμερα, τα ίδια θα έγραφε. Και «μπορεί να του κόστισαν σε δημοφιλία στα μέρη μας, αποτελούν όμως ένα πρώτης τάξεως υλικό για τη δική μας αυτογνωσία», όπως γράφει στον πρόλογο ο Τάκης Θεοδωρόπουλος.

Ο Εντμόντ Αμπού εγκαταστάθηκε το 1852 στην Αθήνα ως υπότροφος και κατά τη διάρκεια της εδώ παραμονής του περιόδευσε όλη τη χώρα. Επιστρέφοντας στο Παρίσι έγραψε πρώτα το μυθιστόρημα «Βασιλιάς των Ορέων», που κατηγορήθηκε επίσης και κατόπιν έγραψε την «Ελλάδα του Όθωνα».
Ίσως, διαβάζοντάς τον να θεωρήσεις ότι ήταν προκατειλημμένος. Πρέπει όμως να τον δικαιολογήσεις από το γεγονός ότι έχοντας εξιδανικεύσει στο μυαλό του την Ελλάδα της εποχής εκείνης, διαπίστωσε ότι δεν έχει καμία σχέση με την Αρχαία Ελλάδα, όπως την είχε σπουδάσει. Έτσι ερχόμενος εδώ και βλέποντας την πραγματικότητα έπαθε αυτό που σήμερα θα λέγαμε «πολιτισμικό σοκ». 
Έχοντας αυτό κατά νου, συμφωνώ με το οπισθόφυλλο του βιβλίου που αναφέρει ότι «Πρόκειται για τη ματιά ενός φιλέλληνα που δεν μπορεί παρά να εντοπίσει τα αντιφατικά στοιχεία της ελληνικής ταυτότητας, χωρίς να παραγνωρίζει τα επιτεύγματα αλλά και χωρίς να αγνοεί τα ελαττώματα».
Παραθέτω ως επίλογο, ένα μικρό χαρακτηριστικό απόσπασμα από τις διαπιστώσεις του και σας εύχομαι καλή ανάγνωση, διότι θα αναζητήσετε αυτό το βιβλίο (εκδ. Μεταίχμιο, 2018), που θεωρείται μοναδικό ιστορικό ανάγνωσμα το οποίο καταφέρνει να παραμένει επίκαιρο, χάρη στις αναπόφευκτες συγκρίσεις που θα κάνετε με τη σημερινή εποχή. 
Γράφει, λοιπόν, ο Εντμόντ Αμπού: «Κάθε νόμισμα έχει και την άλλη του όψη, είναι πράγματι σπάνιο μια αρετή να μην είναι και διαστροφή μαζί. Στους Έλληνες η αγάπη για την ελευθερία ισοδυναμεί και με περιφρόνηση για τους νόμους και κάθε νόμιμη αρχή. Η αγάπη για την ισότητα εκδηλώνεται συχνά σαν άγρια ζήλια απέναντι σε όλους εκείνους που ξεχωρίζουν. Ο κοντόφθαλμος πατριωτισμός γίνεται εγωισμός και το εμπορικό πνεύμα αγγίζει την απατεωνιά».