Μια ταινία που είναι ταυτόχρονα και ένα εικαστικό αριστούργημα.
Πρόκειται για την ταινία «Ο μύλος και ο σταυρός» σε σκηνοθεσία Λεχ
Μαγέφσκι, με τους Ρούντγκερ Χάουερ, Σαρλότ Ράμπλινγκ και Μάικλ Γιόρκ.
Ο Πολωνός σκηνοθέτης εικαστικός και ο ίδιος, εκτός από σκηνοθέτης, κάνει μια ταινία πάνω στην τέχνη της ζωγραφικής, χρησιμοποιώντας όλη του τη σκηνοθετική μαεστρία, όλο του το μεράκι και την αγάπη για το είδος αλλά και την τελευταία λέξη της ψηφιακής τεχνολογίας.
Με πλάνα που παραπέμπουν σε πίνακες της Φλαμανδικής και της Ολλανδικής ζωγραφικής, ο Μαγέφσκι ζωντανεύει έναν ζωγραφικό πίνακα του Μπριγκέλ και μια εποχή, που την παραλληλίζει με τη δική μας, σχολιάζοντας την ανθρώπινη μισαλλοδοξία, αλλά και τη σχέση ζωής και τέχνης. Δίνει δε ,τόση σημασία στη λεπτομέρεια, όση είχε δώσει και ο ζωγράφος Μπριγκέλ όταν ζωγράφιζε τον συγκεκριμένο πίνακα.
Υπόθεση:
Φλάνδρα, 1564. Ο Φλαμανδός ζωγράφος Πιέτερ Μπριγκέλ ο Πρεσβύτερος,
ετοιμάζεται να
δημιουργήσει τον νέο του πίνακα. Ο Πιέτερ έχει ένα μεγάλο όραμα να υλοποιήσει. Έχει φανταστεί έναν πίνακα με 500 ανθρώπινες φιγούρες, που να πλαισιώνουν τη διαδρομή του Χριστού προς τον Γολγοθά. Όμως, ο Μπριγκέλ δεν θέλει να κάνει έναν απλό θρησκευτικό πίνακα. Σκοπός του είναι να βάλει το κεντρικό θέμα, το μαρτύριο του Χριστού, χαμένο κάπου ανάμεσα στο πλήθος. Οι άλλοι φαίνονται απορροφημένοι από τα δικά τους προβλήματα και βάσανα. Και όχι άδικα.
Ο Μπριγκέλ φτιάχνει τον πίνακα μέσα σε μια ταραχώδη εποχή, καθώς ο πόλεμος των θρησκειών βράζει στη Δ. Ευρώπη, σκορπίζει θάνατο και πυροδοτεί την μισαλλοδοξία, την έχθρα και τα μίση ανάμεσα στους λαούς. Η Φλάνδρα βρίσκεται υπό Ισπανική κατοχή. Ο αυστηρός βασιλιάς της Ισπανίας, Φίλιππος ο Β’, ένθερμος καθολικός, επιβάλλει τη θρησκεία του στις περιοχές που έχουν προσφάτως ασπαστεί τον προτεσταντισμό.
Ο Μπριγκέλ βλέπει γύρω του απλούς ανθρώπους να αρπάζονται, να φυλακίζονται, να βασανίζονται φριχτά και να θανατώνονται, ως αιρετικοί. Έτσι, ενσωματώνει τέτοιους ανθρώπους στα σκίτσα του, που δίνουν μορφή στους χαρακτήρες του πίνακά του, και αποκαλύπτει το διπλό θρησκευτικό μαρτύριο: τα πάθη του Χριστού αλλά και τα πάθη των συνανθρώπων του. Δίπλα του, βρίσκεται ο φίλος του και συλλέκτης έργων τέχνης, Γιόνγκελινγκ, ένας άνθρωπος με ανοιχτό πνεύμα, που βλέπει κι αυτός με βαθιά δυσαρέσκεια όσα συμβαίνουν στη χώρα του. Η τραγική μητέρα ενός νέου που εκτελέστηκε, θα δώσει την έμπνευση για την απεικόνιση της Παρθένου Μαρίας. Ένας μυλωνάς, θα πάρει τη θέση του Θεού που τα πάντα θωρεί, ενώ δεκάδες άλλοι πλαισιώνουν το Θείο αλλά και το ανθρώπινο δράμα.
Ο Πολωνός σκηνοθέτης εικαστικός και ο ίδιος, εκτός από σκηνοθέτης, κάνει μια ταινία πάνω στην τέχνη της ζωγραφικής, χρησιμοποιώντας όλη του τη σκηνοθετική μαεστρία, όλο του το μεράκι και την αγάπη για το είδος αλλά και την τελευταία λέξη της ψηφιακής τεχνολογίας.
Με πλάνα που παραπέμπουν σε πίνακες της Φλαμανδικής και της Ολλανδικής ζωγραφικής, ο Μαγέφσκι ζωντανεύει έναν ζωγραφικό πίνακα του Μπριγκέλ και μια εποχή, που την παραλληλίζει με τη δική μας, σχολιάζοντας την ανθρώπινη μισαλλοδοξία, αλλά και τη σχέση ζωής και τέχνης. Δίνει δε ,τόση σημασία στη λεπτομέρεια, όση είχε δώσει και ο ζωγράφος Μπριγκέλ όταν ζωγράφιζε τον συγκεκριμένο πίνακα.
 |
| Ο πίνακας του Μπριγκέλ "Ο Χριστός φέρων τον Σταυρόν" |
δημιουργήσει τον νέο του πίνακα. Ο Πιέτερ έχει ένα μεγάλο όραμα να υλοποιήσει. Έχει φανταστεί έναν πίνακα με 500 ανθρώπινες φιγούρες, που να πλαισιώνουν τη διαδρομή του Χριστού προς τον Γολγοθά. Όμως, ο Μπριγκέλ δεν θέλει να κάνει έναν απλό θρησκευτικό πίνακα. Σκοπός του είναι να βάλει το κεντρικό θέμα, το μαρτύριο του Χριστού, χαμένο κάπου ανάμεσα στο πλήθος. Οι άλλοι φαίνονται απορροφημένοι από τα δικά τους προβλήματα και βάσανα. Και όχι άδικα.
Ο Μπριγκέλ φτιάχνει τον πίνακα μέσα σε μια ταραχώδη εποχή, καθώς ο πόλεμος των θρησκειών βράζει στη Δ. Ευρώπη, σκορπίζει θάνατο και πυροδοτεί την μισαλλοδοξία, την έχθρα και τα μίση ανάμεσα στους λαούς. Η Φλάνδρα βρίσκεται υπό Ισπανική κατοχή. Ο αυστηρός βασιλιάς της Ισπανίας, Φίλιππος ο Β’, ένθερμος καθολικός, επιβάλλει τη θρησκεία του στις περιοχές που έχουν προσφάτως ασπαστεί τον προτεσταντισμό.
Ο Μπριγκέλ βλέπει γύρω του απλούς ανθρώπους να αρπάζονται, να φυλακίζονται, να βασανίζονται φριχτά και να θανατώνονται, ως αιρετικοί. Έτσι, ενσωματώνει τέτοιους ανθρώπους στα σκίτσα του, που δίνουν μορφή στους χαρακτήρες του πίνακά του, και αποκαλύπτει το διπλό θρησκευτικό μαρτύριο: τα πάθη του Χριστού αλλά και τα πάθη των συνανθρώπων του. Δίπλα του, βρίσκεται ο φίλος του και συλλέκτης έργων τέχνης, Γιόνγκελινγκ, ένας άνθρωπος με ανοιχτό πνεύμα, που βλέπει κι αυτός με βαθιά δυσαρέσκεια όσα συμβαίνουν στη χώρα του. Η τραγική μητέρα ενός νέου που εκτελέστηκε, θα δώσει την έμπνευση για την απεικόνιση της Παρθένου Μαρίας. Ένας μυλωνάς, θα πάρει τη θέση του Θεού που τα πάντα θωρεί, ενώ δεκάδες άλλοι πλαισιώνουν το Θείο αλλά και το ανθρώπινο δράμα.
(Παρουσίαση στην εφημερίδα Αμαρυσία)
