31/8/10

The hidden persuaders

Θυμήθηκα ένα βιβλίο, που έχω στη βιβλιοθήκη μου, με τίτλο «The hidden persuaders» του Vance Packard (Pelican Books).
Αν μπορούσαμε να το μεταφράσουμε στα ελληνικά θα λέγαμε: «Οι κρυμμένοι πείθοντες»
Αν το μεταφράζαμε ελεύθερα, θα λέγαμε: «Αυτοί που επηρεάζουν χωρίς να φαίνονται».
Όπως και να το πούμε, η ουσία είναι μια: Το βιβλίο αναφέρεται σ’ αυτούς που μας «επιβάλλουν» μια συμπεριφορά χωρίς να τους βλέπουμε.
Το σημαντικό γι’ αυτό το βιβλίο είναι ότι γράφτηκε το 1957!
Το σημαντικότερο είναι ότι χωρίζεται σε δύο μεγάλα κεφάλαια.
Το πρώτο έχει τίτλο: «Πείθοντάς μας ως καταναλωτές». Με 16 υποκεφάλαια: Για τους διαφημιστές που εξελίσσονται σε ψυχολόγους, για την εκμετάλλευση των επιθυμιών του
κόσμου, για τα σύμβολα των κοινωνικών θέσεων, για την ψυχολογική αποπλάνηση των ανηλίκων (ναι, ναι!), για τη δημιουργία καταναλωτών εκεί που δεν υπάρχουν, και άλλα πολλά.
Το δεύτερο με τίτλο: «Πείθοντάς μας ως πολίτες». Με πέντε υποκεφάλαια: Για την «εικόνα» των πολιτικών, για το «χτίσιμο της προσωπικότητας» ως επιχείρηση, για το «Μηχανικό Ναι», για τις «θετικές σκέψεις» και για τη «συσκευασμένη ψυχή;» (όπως το διαβάσατε, με το ερωτηματικό μαζί).
Όλα αυτά μελετημένα και ανεπτυγμένα (από ένα Βρετανό καθηγητή που είχε επισκεφθεί και τις ΗΠΑ) από το 1957!
Σαν σύνοψη, το βιβλίο διαθέτει και άλλα δύο μικρότερα κεφάλαια, που θίγουν δύο σοβαρά θέματα: Την Ποιότητα (των προϊόντων του πρώτου κεφαλαίου) και την Ηθική (των πολιτικών του δεύτερου κεφαλαίου).
Θα μου πείτε πάλι (και θα είναι η τρίτη φορά), άλλα θέματα δεν έχεις καλοκαιριάτικα; Μια με το «γούστο», μια με την «προπαγάνδα», τώρα με την «προώθηση προϊόντων και πολιτικών». Επίδειξη γνώσεων μας κάνεις;
Όχι. Υπάρχει κάποιος λόγος που το θυμήθηκα και θέλω να μοιραστώ τους προβληματισμούς μου, για να μη με ψυχοπλακώσουν.
Αναρωτιέμαι λοιπόν: Όταν σε μια πολιτική αρένα, υπάρχει κάποιος που του αρέσουν οι τηλεοπτικές εμφανίσεις, έχει άνεση μπροστά στο φακό, ντύνεται κομψά, μελετημένα κι ανάλογα με την περίσταση, είναι κοινωνικός και ταυτόχρονα διαθέτει «απλό και λαϊκό» χιούμορ, τι κάνεις για να τον αντιμετωπίσεις στις επόμενες εκλογές;
Σιγά μη συντάξεις «πρόγραμμα θέσεων».
Διαλέγεις ένα διάσημο παρουσιαστή τηλεόρασης με μεγάλη τηλεθέαση, ωραίο, έξυπνο, με άνεση μπροστά στον φακό, με ευφράδεια και γνώση του λαϊκού, κοινού αισθήματος και με χιούμορ που «σπάει κόκκαλα», τον τοποθετείς απέναντι από τον προηγούμενο και του λες «πιάσ’ τον και δώσε του να καταλάβει».
Το παράδειγμα είναι τυχαίο -βεβαίως- και κάθε ομοιότητα με υπαρκτά πρόσωπα είναι τελείως συμπτωματική.
Εγώ ένα παλιό βιβλίο ήθελα να σας παρουσιάσω, που το θυμήθηκα εκεί που καθόμουν στην πλατεία Κασταλίας και άκουγα -μεταξύ άλλων- το νερό να κελαρύζει κάτω από το άγαλμα της Αρτέμιδας (αναπλασθέν επί δημαρχείας Γ. Πατούλη).

(Δημοσιεύτηκε στην Αμαρυσία στις 21/8/10)